Proiektu bat sortu da Hergarain egurraren inguruan…

2009an, “Hergarai bizi” elkartearekin, Hergarai ibarreko ate idekitzearen programan, oihaneko bisita bat antolatu genuen eta Mendibeko segeriaren aurkezpen bat. Lan egiteko pista bat izan zen, bazela zerbait egiteko Hergarain egurraren inguruan. Hergaraitar batzuekin lau urtez ari izan gira pentsaketan. Ohartu gira bazela baliabidea eta merkatua tresna baten sortzeko.

2013an, merkatu estudio bat egin dugu, lan postu baten sortzeko zonbat egur behar zen ekoiztu eta saldu kantifikatzeko. 2014an, “Sugarai” elkartea sortu dugu aktibitate horren estruturatzeko. Urtez batez, 2014 urte guzian, elkartekoek dute egurra moztu eta saldu, laguntzaile bezala. Hamabi gira, hergaraitarrak eta Hergaraiko herriko auzapezak edo herrietako ordezkariak. Elkartearen sortzeak azken detaillen ikusteko eta moldatzeko parada eman dauku, kooperatifa sortu aintzin.

Oihan batzu laborarienak dira, zer da beren interesa proietu hortan?

%80-85a, 730 hektara, oihan pribatuak eta ardurenean etxalde batzutan dira. %15-20a, 1.000 hektara, sindikatekoak dira. Jabe guziak SCIC koperatiba berri hortan izanen dira. Gure desmartxan pentsatu dugu erosten dugun egurraren parte bat utzi beharko dela kapitalean. Egin ginuen diagnostikan,  eta laborariek erraiten zutena zen, azken 50 urtetan laborantxa hazkuntzan berezitu dela. Berezitze denbora hortan, inguruko aktibitateak, oihanaren lan guziak, baztertuak izan dira.

Oihanak interes ekonomikoa badu etxaldearendako, ekoizpena direktoki saltzen da, lanik gabe. Diru iturri bat izaiten ahal da. Bestalde, oihana zinez konsideratua da patrimonio bezala, baina guti entretenitua da denbora eskasagatik. Gure lan bat da ere oihan horiek entretenitzea eta  egin ahala luzaz iraunaraztea. Hortan lotzen gira zinez energia berriztagarrien desmartxan.

Zer ekarriko du zuen proietuak Hergaraiko ibarrari?

Proietu berri horrek lan postu baten sortzea ekarriko du ibarrari. Azken urteetan, sortu baino gehiago galdu dira. Urrunago so eginez, holako proietu kolektiboa sortzean, Hergarain sortu dugun dinamika hori zinez konkretizatu nahi ginuen eta beste pertsona batzueri ideiak eman, Hergarain berean eta beste ibarretan.

Nola gauzatuko da zuen proietua?

Apirilaren 18an, kooperatifa sortu da. Egituratua da. Izen batzuk behar ziren ofiziala izaiteko. Hala nola bi ko-kudeatzaile gira: Pettan Daguerre eta ni. Erabaki orokorrak denen artean hartuko ditugu eta egunerokoaren kudeatzeko bi ko-kudeatzaileek eta langileak. Lan postua sortzen ari gira, SCIC baten muntatzeko ezin besteko baldintza baita (estatutuetan da). Langilea SCICeko partzuer da. Ekainan hasiko da.

Helburua da hemendik eta urte bat eta erdi, bi urteren buruan, koperatiba berak kudea dezan. Lehen urtetan, hamabiak ariko gira laguntzen. Larrazken huntan egur mozteak berriz abiatuko ditugu, eta anartean saldu behar ditugu jadanik moztuak izan direnak. Lehen urteetan, kanpoko laguntza galdeginez eginen dugu arbole botatzea, egurra puxkatzea, bastimendua eta materiala ukan arte. Mendibeko herriak lur zati bat erosi du herrian eta 2016an kooperatifak bere bastimendua eraikiko du.

Urte batez salmentak eta banaketak guhaurek egin ditugu. Estudiori esker badakigu merkatua hor dela. Horri fidatzen gira eta mozten dugu salduko dugunaren arabera. Bi produkto baditugu: egur puskak, ximindeietan baliatzen direnak, partikularreri saltzen ditugu, 60 eurotan ezterra, etxerat ekarria.

Bigarrena da egur xehekatia (egur plaketak), berogailuetan ezartzen dena. Mementoko aski guti baliatua da bainan gero ta gehiago izanen da, horrat buruz ari gira. Kolektibitateek berotzeko manera hori hautatuko dute gero eta gehiago. Erosteko mementoan inbeztizamendua karoeago balin bada ere, gero berotzeko energiak, egurrak, fiula baino kasik hamar aldiz gutiago balio du urtean. Partikularreri, enpreseri eta kolektibitateri saltzen dugu egur xehekatia, 65-70 eurotan ezterra. Pentsatzen dugu urte guziz 110.000 euro biltzea egurra salduz eta hori aski da fresen pagatzeko, maileguen ordaintzeko eta finitzean tresoreria pixka bat atxikitzeko. Egiten du 1000 ezterra egur puska eta beste hainbeste plaketa.

Diruz parte hartzeko deia luzatu duzue...

2014ko eguberriz hasia da. Helburua zen hastapeneko kapital sozial baten sortzea, kooperatifaren administratiboki sortzeko minimo bat ardietsi nahi ginuen, 30.000 euro. Parte batek ehun euro balio ditu, nahi bezain bat parte hartzen ahal dira bainan biltzar nagusian pertsona guziek botz bakarra ukanen dute. Mementoan, ihardokitze biziki onak ditugu eta erantzun batzu oraino jitekoak dira. Kapitala beti idekia da. SCIC-an 90 partzuer badira: Hergaraiko herriak eta beste batzuk ere, herri elkargoa, partikularrak, enpresa batzuk eta beste elkarte batzuk. SCIC horren berezitasun handiena hori da, nor nahi hartzen ahal du partzuer gisa, ez bakarrik partikularrak.

Bestalde heldu den hilabetean, mahai inguru bat antolatzen dugu dirua emaiten ahal luketen egitura guziekin. Udalbiltzak lagundu gaitu 10.000 euro emanez Sugarai elkartearen muntatzeko eta lehen xantierren egiteko.

Zer dira zuen helburuak epe labur eta luzeagoan?

Dinamika hori beti bizirik atxikitzea. Esplikatu nahi dugu ere barnekaldean kolektiboki egitura batzuen muntatzeko posibilitatea badela eta horren egiteko ez dela beldur ukan behar. Ekonomia mailan, aktibitatea sortzeko beste manera bat da. Proietu kolektiboa da gurea, holako beste proietuak sortzen badira, biziki kontent izanen gira gure experientzarekin laguntzen ahal badugu...

Galde guziak, manaketak, diruz parte hartzea… mailez egiten ahal dira: scicsugarai@gmail.com