Pedro Asua galdakoztar milizianoaren desobiraketak bidea ireki du Jakan, beste 400 fusilatu aurkitzeko
1938an tribunal militar batek epaitu eta fusilatutako miliziano ezkertiarraren gorpuzkiak aurkitu ditu Jakako hilerrian Aranzadik. Galdakaoko eta Jakako udal eta elkarteek eta Asuaren senide batek egindako ikerlan eta elkarlanaren emaitza izan da aurkikuntza. Hainbat iturriren arabera, hilerrian beste 400 fusilaturen gorpuak leudeke.
Aranzadi zientzia elkarteko kideek ostegunean hasi zituzten Pedro Asuaren gorpuzkiak aurkitzeko lanak Jakako hilerrian, eta hainbat egunen ondoren topatu dituzte. Galdakaoko Udalak adierazitakoaren arabera, itxura guztien arabera Asuarenak dira aurkitutako hezurrak, baina hori ziurtatzeko DNA frogak egingo dituzte.
Aurkikuntza, hainbat urtetako ikerlanaren eta instituzio zein elkarte askoren elkarlanaren emaitza izan da. Jakan izan da Josu Larrea, Pedro Asuaren iloba txikia, baita Galdakaoko eta Jakako udal ordezkariak, Ander Aperribai historialaria –Galdakaoko udalak kontratatua– eta Jakako Círculo Republicanoko kideak ere, besteak beste. Batzuek zein besteek emandako informazioa funtsezkoa izan da Asuaren gorpuzkiak aurkitzeko. Abenduaren 21ean bildu ziren lehen aldiz, beharrezko baimenak lortu eta orain aurrera ateratako indusketak egiteko.
Pedro Asuak 21 urte zituen hil zutenean. Errepublikarren aldean borrokan ari zela atxilotu zuten Bilbon, hiria frankisten esku erori zenean 1937an, eta Jakara bidali langile batailoi batera. Salaketa bat medio, tribunal militarrean epaitu eta fusilatu zuten 1938ko otsailaren 7an. Hilerri ondoko hobi batean lurperatu zuten.
Josu Larreak 2005ean jakin zuen Aragoiko hiri horretan hil zutela osaba eta bilaketa lanetan hasi zen.
Bere iloba txiki Josu Larreak 2005ean jakin zuen Aragoiko hiri horretan hil zutela osaba eta bilaketa lanetan hasi zen. Aranzadiko kideekin eta Galdakaoko Udalarekin harremanetan jarri zen ondoren, eta azkeneko honek emandako urratsei eta egindako kontratazioei esker aurkitu dute azkenean.
400 pertsona hobi komunetan
Hilerriko erregistro liburuan azaltzen den informazioarekin bat egiten du gorpuzkien kokapenak; eta iturri berak aipatzen dituen beste fusilatu batzuen gorpuzkiak ere aurkitu dituzte ondoan. Hortaz, desobiratze honek bidea ireki dio Jakan lurperatuta egon daitezkeen 400 pertsona ingururen gorpuzkiak berreskuratzeari.
Azkeneko frogek ez badute senidetasuna baztertzen, Asuaren gorpuzkiak Galdakaoko hilerrira eraman nahi ditu familiak, posible bada gune berezitu batean uzteko. Hain justu, orain hilerri hori dagoen lurrak Asuaren familiarenak ziren, eta seme bakarra izanik, “bereak liratekeen lur horietara itzultzea esan nahiko luke”, ilobak azaldu duenez.
1976ko martxoaren 3an, Gasteizen, Poliziak ehunka tiro egin zituen asanbladan bildutako jendetzaren aurka, zabalduz eta erradikalizatuz zihoan greba mugimendua odoletan ito nahian. Bost langile hil zituzten, baina “egun hartan hildakoak gehiago ez izatea ia miraria... [+]
Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuko Memoriaren Nafarroako Institutuak "Maistrak eta maisu errepresaliatuak Nafarroan (1936-1976)" hezkuntza-webgunea aurkeztu du.
ELA, LAB, ESK eta STEILAS sindikatuek eta M3 elkarteak "herrikoia eta sozialki plurala" den memoria eguna "errepresiorik gabe" egitea eskatu dute. Eusko Jaurlaritzari zuzendutako eskaera da, "iaz ez bezala", aurten manifestatzeko eskubidea bermatzeko... [+]
Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]
Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.
PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.
Lazkaon 1960-70ko hamarkadan galdu ziren inauteriak berreskuratzeko asmotan dabiltzala irakurri dugu azken asteetan. Festa haietatik abiatuta herriko hainbat talde elkartu eta otsailaren 28an plazaratuko dira inauteriak ospatzera. Xehetasun gehiago jakin nahian Oin Arin dantza... [+]
Memoria Demokratikoaren Legea bete eta Lasa eta Zabala bahitu eta torturatu zituzten Donostiako La Cumbre eraikina memoria historikorako gune bihur dezaten exijitu dute Gipuzkoako Batzar Nagusietan. Jauregia 2023an Donostiako Udalari utzi behar zion estatuak, baina prozedura... [+]
Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.
Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]
Tafallan, nekazal giroko etxe batean sortu zen 1951. urtean. “Neolitikoan bezala bizi ginen, animaliez eta soroez inguratuta”. Nerabe zelarik, 'Luzuriaga’ lantegian hasi zen lanean. Bertan, hogei urtez aritu zen. Lantegian ekintzaile sindikala izan zen;... [+]
Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]
Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.
Eraispenaren aldeko elkarteek manifestazioa antolatu dute larunbatean Iruñean. Irrintzi Plazan manifestazioaren deitzailea den Koldo Amatriarekin hitz egin dugu.