Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa. “Amets moduko zerbait zen hasieran, ideiak botatzen hasi ginen, eta hor irten zen ur errotek Bizkaian izana zuten garrantziaren kontua”. Errotarekin lotutako proiektu bat egokia iruditu zitzaien ingurumen hezkuntza egiten jarraitzeko, eta hasierako amets hari pixkanaka forma eman eta Txaramela pasta agroekologiko proiektua sortu zuten.
Ur errotekin lan egiteko ideia horri bueltaka, ogia, taloak eta antzekoak bururatu zitzaizkien hasieran. Baina Italian egon berri zen lagun batek planteatu zien: “Eta zergatik ez duzue pasta egiten?”. Urbanetak aitortu du ez zutela inoiz pentsatu aukera horretan, baina lagunak botatako ideia pixkanaka sakontzen hasi eta aurrera egitea erabaki zuten. “Ortua egin eta pasta ekoitzi nahi genuela esan genuenean inguruan, hasierako erreakzioa ez zen onena izan: lan finkoa edukita, nola utziko genuen bada?”. Gerora, ordea, ingurukoen partetik babes osoa izan dutela aitortu du. “Polita da, gainera, baserriko nire aitite eta amamak gara batean artoa eta garia ehotzen zituzten errota berean hasi baikinen gu ere ehotzen”, gehitu du.
Pasta ekoizteaz gain, ortua ere egiten dute Txaramelako kideek Muskizen. Lehen urteetan otzarak egiten zituzten, eta tartean geldialdi bat egon bazen ere, orain berriz ari dira jarduera horrekin. “Ortuko barazki eta espeziak bi gauzetarako erabiltzen ditugu: pasta egiteko eta otzaretan sartzeko”, dio. Izan ere, osagarri desberdin askoko pastak egiten dituzte Txaramelan: erremolatxarekin, berakatzarekin, ziazerbarekin, kalabazarekin, albahakarekin, oreganoarekin, kurkumarekin, Ezpeletako piperrarekin… zigilu ekologikoarekin ari dira lanean, baina hortik harago doa nekazaritza ulertzeko haien modua: “Agroekologiaren barruan kokatzen dugu gure ekoizpena”. Garia eta zerealak Nafarroako eta Huescako ekoizle txikiei hartzen dizkiete.
Elikadura eta ingurumen hezkuntza eskola
Hurbileko azoka, denda eta kontsumo taldeetan saltzen dute batik bat, baina eskola eta jatetxeren batean ere bai. Aurrera begira badute beste proiektu bat esku artean: pastarako saltsak eta maneatzaileak egiteko obradore bat.
Eta, ekoizpenarekin batera, proiektuaren bigarren ardatza izan da hasieratik ingurumen hezkuntza. "Elikadura eta ingurumen hezkuntza eskola" dute martxan, eta hilero elikadurari eta ingurumenari lotutako tailerrak egiten dituzte, haur nahiz helduekin. “Sumatzen dugu gero eta kontzientzia handiagoa dela gaion inguruan, baina, agian, ez guztiz guk nahiko genukeen ikuspegitik. Norbere osasunari asko begiratzen zaio gaur egun, eta ez hainbeste ingurumenari. Argi dago agroekologikoa kontsumitzea hobea dela osasunerako, baina, nahi genuke horretan bakarrik ez gelditzea”, amaitu du.
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]