Pasaiako segadan hildako lau pertsonak estatu indarkeriaren biktima gisa aitortu ditu Eusko Jaurlaritzak
Espainiako Poliziak duela 41 urte hil zituen tiroka Dionisio Aizpuru, Pedro Mari Isart, Jose Mari Izura eta Rafael Delas gazteak, Komando Autonomo Antikapitalistetako kideak.
Eusko Jaurlaritzaren Balorazio Batzordearen dokumentazio bat argitara eman du esklusiban Pasaiako segadan hildakoen memoriaren aldeko kolektiboak: Jaurlaritzak laster aitortuko ditu hildakoak estatu indarkeriaren motibazio politikoko biktima gisa. Erabakia baloratzeko eta detaile gehiago emateko, asteazken honetan egingo du prentsaurrekoa Pasaia Argitu kolektiboak.
Jaurlaritzaren txostenak honako hau jasotzen du, besteak beste. "Autopsiak hortxe daude; lau gazte zuloz josita, eta frogarik ez dago lau gazteek armak erabili zituztela esateko –kontakizun ofizialak hala dio, bi aldeen arteko tiroketa egon zela–; polizia-agintariek behin eta berriz uko egin diote esateari nortzuek agindu edo parte hartu zuten gertakari haietan".
Azken horri lotuta, Jaurlaritzaren batzorde horrek dio ikerketa "eskasa" izan zela, informazioa "berandutzea, oztopatzea eta ezkutatzea" lortu zela, eta, hortaz, "ikerketa judiziala bultzatzeko jarrera proaktiborik" ez zela egon: "Inork inolako ikerketa eginbiderik proposatzen bazuen agenteak identifikatzeko edo gertakari haietan gertatu zena argitzeko, fiskaltzak, ia-ia beti, aurka egin du".
Gauzak horrela, nahitara burututako hilketaz hitz egiten du Jaurlaritzaren txostenak: "Gertakarietatik ondoriozta daiteke lau pertsona hil zirela Poliziak aldez aurretik nahita edo planifikatuta egindako erasoaren ondorioz, eta bizia nahita kendu zitzaiela. Garondoan tiroa duten hiru biktima izateak, hurbiletik egindako tiroen ezaugarriak direla eta, kezka areagotzen du zentzu horretan".
Urtemuga gainean
Larunbatean, martxoaren 22an beteko dira 41 urte Pasaiako segadatik eta ingurumari horretan helduko da Jaurlaritzaren aitortza.
Auzia ez da erabat geldirik egon azken urteotan. Esaterako, duela urte bi, Donostiako epaitegian, sarraskian parte hartutako Espainiako polizia agenteak identifikatzeko saioak egin zituzten. Komando Autonomoetako lau kideen hilketekin lotuta egon zitezkeen hiru agente ohi egon ziren saioetan, eta ez ziren azaldu beste lau. Ez zen obligaziozkoa. Kasuak irekita jarraitu zuen, eta 39. urtemuga horretan adierazten zenez, une horretan ezin zituzten "lau hildakoak estatuaren indarkeriaren biktima izendatu, EAEko legeak ez duelako uzten ikerketa irekita dagoen garaian halakorik egitea".
Data buelta horretan ezagutarazi zen EHUren Giza Eskubideen eta Botere Publikoen UNESCO Katedraren txosten mardula, Eusko Jaurlaritzaren enkarguz eginikoa. Argi zioen ondorioetan: "Ez da zentzuzkoa onartzea ezinezkoa dela Pasaiako operazioaren agintean egon ziren eta zuzenean edo zeharka parte hartu zuten agintariak zehaztasunez identifikatzea". Eta, Jaurlaritzaren aipaturiko batzordeak orain dioen bezala, EHUko Katedra horrek ere bazioen ez zegoela "ikerketa judiziala bultzatzeko jarrera proaktiborik".
39. urtemugaren testuinguruan, ARGIAk azala eskaini zion gaiari 2818. alean: Miel Anjel Elustondok elkarrizketatu zuen segadan eraildako Dionisio Aizpururen anaia, Pello Aizpuru.
GALeko biktima talde batek eman du kereilaren nondik norakoen berri Bilbon egindako prentsaurrekoan, Egiari Zor fundazioak eta Giza Eskubideen Euskal Herriko Behatokiak lagunduta. GALen aurkako eta, zehazki, José Barrionuevoren aurkako kereila aurkeztuko dute.
Nafarroako Gobernuak ofizialki aitortu ditu gure lurraldean giza eskubideen urraketa larriak jasan zituzten Estatuaren indarkeriaren beste zazpi biktima. Horien artean, hitzez hitz “motibazio politikoko biktima gisa” aitortzen ditu Patxi Erdozain, Eneko Compains,... [+]
Torturak jasan dituzten 900 lagun bildu dira Donostian Euskal Herriko Torturatuen Sarea aurkezteko, otsailaren 15ean. Ekimenak torturatuen bozgorailu izan nahi du, eta oraindik torturen berri eman ez duten herritarrak sarera batzera animatu dituzte. Eusko Jaurlaritzari eta... [+]
Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.
Espainiako eta Frantziako Estatuak “nazio askapen mugimendua ito” nahi dutela ohartarazi du Sortuk, eta Santi Brouard eta Josu Muguruza HBko militanteen erailketak estatu biek egiten duten “gerra zikinaren parte direla” adierazi du.
Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]
Ostiralean egingo dute ekitaldia 12:00etan, Donibane auzoko Martin Azpilikueta kalean. Erail zutenetik Angel Gogoan plataformak behin baino gehiagotan jarri ditu oroigarriak, baina behin eta berriz eraso eta erretiratu izan dituzte. Gobernu taldearen proposamena da oraingoan eta... [+]
Ekitaldian 1969ko gertaera tragikoak gogoratzeaz gain, memoria historikoaren defendatzaileak ere omenduko dituzte.
Memoria osoa ekimenak salatu du biolentziaren biktima izan direnen arteko desberdintasunak bultzatzen ari direla hainbat instituzio, eta norabide hori zuzentzeko deia egin du. Ekimenak estatuen biolentziaren hamabost biktima elkarte biltzen ditu. Urriaren 12an Guardia Zibilak... [+]
Xabier Kalparsoro eta Gurutze Iantzi Espainiako polizien eta guardia zibilen eskuetan hil zituztela 31 urte igaro direnean, Egiari Zor fundazioak ekitaldia egin du Urnietan. Eusko Jaurlaritzari eskatu dio berriz ere ireki dezala epe bat estatuaren biktimak aitortzeko eskaerak... [+]
2008an Fernando Grande Marlaska epailearen aginduz atxilotu zutenean Ibai Azkonak pairatu zituen torturak aitortu ditu Nafarroako Gobernuak. Euskalerria Irratian, pauso honek suposatzen duena azaldu du Azkonak.
Foru Gobernuak aitortu du motibazio politikoko biktimak direla hirurak. Hiru aitortza berri horiekin dagoeneko 36 pertsonari estuaren biktima izatea ofizialki aitortu die gobernuak.
1991n zauritu zuen larri ke pote batekin Espainiako Poliziak Iruñean eta 31 urte ondoren lortu du instituzio publiko baten aitortza biktima gisa. Espainiako Gobernuak ere kalte-ordaina ordaindu behar izan zion, baina ez da kasuagatik poliziarik zigortu.
Jose Miguel Etxeberria Naparra 1980ko ekainaren 11n ikusi zuten azken aldiz Ziburun eta bere heriotzaren nondik norakoak ez dira argitu gaur arte. Lizartzako Igarolabekoa baserrian egin diote oroimen ekitaldia eta desagerpena argitzea eskatu du familiak aurten ere.