Paralelismoak eta distantziak
Orain gutxi Txantreako Irakurle Eskolan Gael Faye idazlearen Ene herri txikia eleberria irakurri genuen, Irati Bereauk euskarara itzulitako bertsioan. Liburuak Gabrielen –Burundin jaiotako haur bat– historia kontatzen du. Aita frantsesa du eta ama Ruandatik ihes egindako tutsi erbesteratua da. Liburuak hainbat gai jorratzen ditu; haurtzarotik nerabezarorako pasaera, familia gatazkak eta ezberdintasun sozialak, esate baterako. Baina gai zentrala, eta narrazioaren klimaxa, hutu eta tutsien arteko gatazka da. Izan ere, gatazka horrek Ruandan ez ezik Burundin ere egundoko triskantzak eragin zituen. Irakurri genuen guztioi izugarri gustatu zitzaigun, irakurterraza eta entretenigarria iruditu baitzitzaigun. Halaber, den-denok kontu batean bat egin genuen: Afrikako historiaz deus gutxi genekien.
Irakurle taldeko saioa prestatzeko Alfredo González Ruibal-en artikulu bat irakurri nuen, El Salto aldizkarian argitaratutakoa. Testu hartan, europarrek Afrikako gatazkez dugun ikuspegia kritikatzen du, kontinente beltzeko “gatazka etnikotzat” definitzen baititugu. Gatazka etnikoak borroka irrazional, barbaro eta ulergaitzak lirateke, mendeetan metatu diren gorroto eta ezinikusien ondorio. Baina González Ruibal arkeologoaren arabera, Mendebaldeak gatazka bat etnikotzat definitzen duenean, lehian ari direnen identitatea azpimarratzen du eta, aldi berean, liskar horien kausa sakona ezkutatu. Haren aburuz, gatazka etnikoak ez dira existitzen, are gutxiago Afrikan. Kontinente beltzean inon baino argiago geratzen baita horien atzean dauden interes ekonomiko, sozial eta politikoak; sarri kolonialismoaren ondorioetatik eratorritakoak. Sarri asko, baliabideen gaineko kontrolagatiko gerra hutsa da. Beraz, utzi beharko genioke Afrikako gatazkak liskar barbaro eta irrazional hutsen modura ikusteari.
Baten batek, halaber, pentsa lezake gatazka horiek Hirugarren Munduko kontua direla eta halakoak ezin direla gertatu gure latitudeetan. Alabaina, liburua irakurtzen ari nintzenean gogoratu nuen Ruandako genozidioa (1994) eta Burundiko gerra zibila (1993-2005) gertatzen ari ziren garai bertsuan Europan ere gerra eta sarraski larriak gertatzen ari zirela. Jugoslaviako gerrez ari naiz. Horietan tortura, garbiketa etnikoak, bortxazko lekualdatzeak, hilketa masiboak eta sexu-indarkeriak izan ziren baita ere. Ezberdintasunak ezberdintasun, paralelismo ugari zegoela iruditu zitzaidan, baina bataz eta besteaz daukagun irudia arrunt ezberdinak dira.
Ene herri txikia liburu bikaina da, Afrikarako sarbide bat izan liteke. Baina Frantzian liburu oso arrakastatsua izan zen arren, euskarazko bertsioaren aleak aurkitzeko zailtasunak izan genituen. Gurean, dirudienez, oihartzun apala eduki zuen eta katalogoetan ezin aurkitu ibili ginen. Euskal literatura-merkatuaren egoeraren sintoma izanen da, akaso.
Gobernuarekin negoziatu gabe iragarri du erabakia talde armatuak, "arrazoi humanitarioengatik" dela argudiatuta. Joan den astean herrialdeko Goma hiria bereganatu zuten matxinoek, eta, Nazio Batuen Erakundearen arabera, 900 hildako baino gehiago eragin dituzte hiri... [+]
Muga-zergak ez ipintzearen truke, AEBen eskakizunak konplitzeko konpromisoa hartu dute: bakoitzak 10.000 soldadu ipiniko ditu mugan, AEBen segurtasunaren izenean.
Iazko azken hatsean Txinako gobernuak Yarlung Zangbo ibaiaren behe-arroan proiektu hidroelektriko handia abian jarriko duela iragarri izanak, urak harrotu ez, sutan jarri dituela dirudi gure artean. Esan dezakegu alarmaren eskala osoa kurritu dutela iruzkinek: munduko handiena... [+]
Proces-aren aurkako epai gogorra 2019ko urrian atera zen eta horrek Bartzelona sutan jarri zuen. Testuinguru horretan, Espainiako Estatuan bolo-bolo irakurri zen eskuineko prentsan jaregindako esaldi hau: “Espainiaren on beharrez, 50 urtero Bartzelona bonbardatu beharko... [+]
Donald Trumpek agindutako muga-zergak indarrean sartu dira: Kanadak eta Mexikok %25ekoak izango dituzte eta Txinak %10ekoa. Kanadak zifra bereko arantzelekin erantzungo du. Mexikok arbuiatu du AEBko Gobernuak esan izana organizazio kriminalekin loturak dituela herrialde horrek... [+]
Larunbatean hamarnaka milaka herritar manifestatu dira Berlinen eta Alemania osoan. Otsailaren 23ko hauteskunde orokorren atarian, gainontzeko alderdiei eta bereziki CDU alderdi kontserbadoreari exijitu diete AfD eskuin muturreko alderdiarekin harreman oro eteteko.
Manifestazio jendetsuak egin dituztean larunbatean Argentinako hainbat hiritan. Javier Milei presidenteak "pedofilo" deitu ditu LGBTIQ+ pertsonak Davoseko Munduko Ekonomia Foroan.
Munduko landa eremu periferikoetan 4 milioi kilometro koadro laborantza lur abandonatu dira azken 75 urteotan. Orain arte arrazoi ekonomikoengatik uzten baldin baziren nagusiki, gerora, klima aldaketak ere horretara bideratuko ditu geroz eta gehiago. Bioaniztasuna babesteko xede... [+]
Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.
Urtarrilaren 30 honetan abian jarri du Israelek Jerusalem ekialderako UNRWA Palestinar Iheslarientzako Laguntza eta Lan Bulegoaren debekua. Urtarrilaren 15ean adosturiko su-etenari segi, bahituen eta presoen hirugarren trukea dute ostegun honetan.
Kongoko Ipar-Kivuko Goma hiriburura sartu eta bereganatu du Martxoak 23 talde armatuak. Zabalpena aitzina doa eta Bukavu Hego-Kivuko hiriburua dute orain xede. Herritarrak karrikara atera dira, M23aren aurka eta Ruandak eta Mendebaldeak erakunde armatu horri erakutsitako... [+]
Gure bizitzetan pantailen inbasioa azkartu da azken urteotan. Euskal Herrian, alde batetik, “pantailak euskaraz” nahi ditugula diogu ikus-entzunezkoen eskaintza handitzeko, eta bestetik, antolatzen gara eskoletan askotariko pantailek irabazi dituzten eremuak... [+]
Mendebaldeko Saharako giza-eskubideen egoeraren azterketa egiteko bidaia egin dute Euskal Fondoko eta Eusko Legebiltzarreko kide batzuek. Hegazkinetik ezin izan dute jaitsi ere egin. Legebiltzarkideek Marokoren jarrera “lotsagarria eta onartezina” dela adierazi dute.
Gaur egun, Gazan su-etena dago, eta ez dakigu noiz arte iraungo duen; bitartean, sarraskiak, anexioek, kolonizazioak eta era guztietako giza eskubideen urraketek bere horretan diraute gainerako lurralde okupatuetan. Jarraian irakurriko dituzunak ez dira kasu isolatuak,... [+]
Beste detektibe triste baten telesail bat ikusi berri dut. Eskoziako irla urrun batean gertatzen dira trama guztiak. Badakizue nola funtzionatzen duten fikzio horiek: hildako asko, jende arrunta baina ez hainbeste, eta paisaia berde iluna. Oraingo honetan duela urte pila bat... [+]