Paper fabrikako lohiak, Zaldibarko zabortegian sekula utzi behar izan ez ziren hondakinak
Zaldibarko Eitzaga auzoko zabortegian Verter Recycling enpresak paper birziklatu lohi pila handiak jaso zituen azken urteetan, Errenteriako Papresa fabrikak bidalita, Berria-n Imanol Magro Eizmendik kronika xehe batean azaldu duenez. Europako araudia zorrotz aplikatuz gero Zaldibarren horrelako hondakinik utzi ezin zen arren, Eusko Jaurlaritzak araudiaren interpretazio zabala eginez ontzat eman zuen. Osagai organiko eta hezetasun handia daukaten hondakinok eragin bat eduki ahal izan zuten zabortegiaren amiltzean.
Errenteriako Papresak 100.000 tonatik gora paper birziklatu lohi bidali zituen bi urtetan Eitzagako zabortegira, 70.000 metro kubo baino gehiago %40 inguruko materia organikoa zutenak... nahiz eta organikorik gabeko gai inerteak jasotzeko baimena eduki biltegiak. Berria-ren arabera, Zaldibarkoa izan zen gutxienez urte batean, 2018an, paper lohiak jaso zituen EAEko zabortegi bakarra, batetik Verter zelako onartzen zituen enpresa bakarra eta bestetik beste inork berdindu ezinezko prezioak eskaintzen zituelako.
Berria-k galdekatu dituen adituen iritzian, paper lohiek badituzte berezitasun batzuk Zaldibarkoa bezalako zabortegien egonkotasuna arriskutan jartzen dutenak. Alde batetik, lohiok beren hezetasun handiagatik delako zizaila efektua eragin dezakete ondoko beste hondakin hidrofiloen erresistentzia murriztean, hauek mugiarazteraino. Beste zabortegi ugaritan ikertu den fenomenoa omen da eta horregatik dauka hori zorrotz arautua Europak: arauek diotenez, "ezin da lurperatu nahi gabeko eraldaketa fisiko, kimiko edo biologikoa izan dezakeen hondakinik», ezta «urarekin edo harriarekin erreakzionatu dezakeenik» ere, esaterako «bolumena aldatuz», edota baldintza geomekanikoei erantzuteko «nahikoa egonkortasun» ez dutenik.
Berria-k galdekatu duen Agustin Larrea geologoak ere nabarmendu du lohien desegokitasuna: "Lohiek oso arazo handiak sortzen dituzte beti zabortegietan. Bai kokatzeko, bai trinkotzeko, eta baita egonkortzeko ere. (...) Arazo kimiko larrienak zabortegia ixtean agertzen dira: plastiko geruza iragazgaitz batekin estali ondoren izan dezakeen asentua, edota gasak barnean gelditzea". Arazo bera berritsi du Ekologistak Martxan erakundeko Carlos Arribasek: «Hondakinen konposaketa kimikoa aldatu egiten da, eta, besteak beste, gasak sortzen dira. Gas horiek ihesbidea bilatzen dute: CO2ak, metanoak... Batez ere metanoa egoten da. Beraz, sute arriskua handia da».
Eusko Jaurlaritzako Ingurumen sailak, aldiz, uste du dena lege barruan eta egoki egin duela. Hain egoki, ezen eta Verterrek Zaldibarren zeukan zabortegia gainbehera etorrita ere (azpian harrapatuz oraindik azaldu ez diren bi gizon), geroztik paper lohiak hartzeko baimen berezia eman baitio hainbat zabortegiri martxoan bertan.
Zaldibar Argitu plataformak ekitaldia egin du igandean. Ez dago berririk “euskal oasian”, adierazi dute, “Eusko Jaurlaritzak dena ondo egin zuela errepikatu zuen”.
Baionako Auzitegiak ezarri duenez, Basusarrin dagoen Etcheverry-Mindurri enpresak 150.000 euroko isuna ordaindu beharko du, eta Donibane Lohizuneko CBA Artolak 100.000 eurokoa.
Enpresari eskatu dio lan horiek egiteko Arantxa Tapiaren sailak, baina Verter-ek ez du erantzun. Lanek “bospasei” urterako ziurtatuko dute zabortegiaren egonkortasuna, 750.000 euroko aurrekontuarekin.
Ostegunean ziren deklaratzekoak Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Saileko hiru teknikariak, baina justizia auzitegietako lanuzteen ondorioz ezin izan dute egin. Verter Recycling enpresari Ingurumen Baimen Bateratua nolatan eman zioten azaldu beharko dute.
Jaurlaritzaren Ingurumen Saileko hiru teknikarik deklaratuko dute, Zaldibarko zabortegian ingurumenaren kontrako delituak ikertzen dituen auzian. Zaldibar Argitu plataformak eta Euskal Herriko Eskubide Sozialen kartak elkarretaratzera deitu dute Durangoko epaitegi aurrean.
Hirien hondakinak bildu eta txikitzen diren lekuetara bisitaldia egitea eskoletako derrigorrezko txangoa izan beharko litzateke. Gaileta paketetxo bat ireki barneko bi gaileta irensteko, eta pakete azalaren ibilbidea mentalki eraiki. Helmugan paratzen da giza aktibitatearen... [+]
Hondamenditik hiru urte bete direnean prentsaren aurrean aitortu du Tapia sailburuak "ikuskapen teknikoak" egiten ari direla, zabortegia "egonkor eta seguru" dagoela, baina oraindik ez dela zigilatuko horretarako baimena eduki arren. Izan ere, Verter... [+]
Zaldibar Argitu plataformak deituta Alberto Sololuze eta Joaquin Beltran langileak omendu dituzte Eitzaga auzoan, zabortegian harrapatuta geratu zirenetik hiru urtera. Auzia argitzeko beharra berretsi dute eta ardura politikoak hartzeko eskatu.
Zaldibarko zabortegiaren hondamendiaz geroztik hondakinen kudeaketan Bizkaian dauden hutsuneak nabarmendu ditu talde ekologistak txosten batean. Azaldu duenez, hondakinak kudeatzeko plan berriaren zirriborroa oraindik ez da onartu eta 2016koa dago indarrean. Hondakin organiko... [+]
Datorren igande eguerdian, otsailaren 5ean, Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze langileak oroitu eta argipenak eta erantzukizunak eskatuko ditu Zaldibar Argitu plataformak.
Heriotza, drama, lana, luizia, mina, angustia. Mugak, neurriak, grinak, maitasuna eta sendia. Inauteria. Zaldibar eta pandemia; bizitza zabortegian. Estreinatzear da Axut eta Artedrama antzerki konpainiek elkarlanean sortu duten azken lana: Hondamendia. Urriaren 14an egingo dute... [+]
Europako Batzordeak beste behin adierazi du Eusko Jaurlaritzak legedia bete zuela Zaldibarko zabortegiaren kasuan. Zaldibar Argitu plataformak nabarmendu du Lakuak bidalitako informazioa soilik izan duela kontuan Bruselak.
Otsailean urte bi bete dira Zaldibarko zabortegia amildu zela. Martxoan pandemiaren bigarren urteurrena dator, bi hilabetez etxean geratu ginenekoa. Katastrofe bi. Bigarrenak lehenengoa estali zuen, baina Eitzagako hondamendiaren gestioak erakutsi zigun izurritea zelan kudeatuko... [+]