Adin txikikoak dira Osakidetzako genero identitateko unitatetik pasa diren erdiak
1.075 pertsona artatu ditu Barakaldoko ospitaleko genero-identitateko unitateak, 2016ean unitate hori martxan jarri zenetik. Erdiak baino gehiagok adin-nagusitasuna bete aurretik jaso zuen lehen arreta. Eta, kopuru osoaren herenak hamasei urte baino gutxiago zituen.
Barakaldoko Gurutzetako ospitaleko genero-identitateko unitateak, Osakidetzaren sareko bakarra denak, 1.075 pertsona artatu ditu 2016tik orain arte. Erdiak baino gehiago adingabeak ziren: 576, hain zuzen ere. Eta 361k, hamasei urte bete gabe zituen oraindik. Gainera, denbora-tarte horretan bertan sexua berresteko 326 ebakuntza kirurgiko egin dira. Badira bi urte baino gehiagoko itxaron zerrenda dutenak.
Datuen arabera, zortzi urteotan 1.075 pertsona berri igaro dira Gurutzetako unitate espezializatutik. 592 bizkaitar, 298 gipuzkoar, 164 arabar, eta zehaztu gabeko beste leku batzuetako 21 pertsona gehiago. %53k adin-nagusitasuna bete aurretik jaso zuen lehen arreta. Haietako asko hamasei urte bete aurretik ere bertaratu ziren. 2021 izan zen arreta gehien jaso zuen urtea, 256. 2024an 68 izan dira, datu horien arabera betiere.
2016tik 2024ra arte sexua berresteko 326 ebakuntza kirurgiko egin dira. 61 izan ziren 2021ean, ebakuntza gehien izan zuen urtea. Gutxienekoa 20 izan ziren 2017an. 2024an 22 izatera iritsi dira. Osakidetzak 49 kirurgia-mota eskaintzen ditu. Ohikoenak bularreko erresekzioa, sentitutako sexuaren genitalak sortzea edo mastektomiak dira. Osasunari buruzko informazio ofizialaren arabera, sorkuntzak dira itxaron-zerrenda handiena duten esku-hartzeak. Batez besteko atzerapena 740 egunekoa da emakumeentzat eta 617koa gizonentzat.
Lehen mailako arreta?
EH Bilduko ordezkari Ikoitz Arresek eskatuta, Alberto Martínez Osasun sailburuak osasun publikoak transexualitate egoeran dauden pertsonen artean duen zereginari buruzko datuak bidali ditu Eusko Legebiltzarrera. Otsailean, hauteskundeak baino lehentxeago, ganberak 2012ko araudiaren lege-aldaketa bat onartu zuen, taldearentzako berme berriekin. Horien artean, osasun-arloko eskakizunen katalogo bat zegoen, betiere despatologizazioaren eta desestigmatizazioaren ikuspegitik. Adibidez, "gehienez sei hilabeteko epea" ematen zen lehen mailako arretako sareko zerbitzu espezifikoak "martxan" egon zitezen. Denbora hori uda honetan bukatuko da.
Lege berriak adingabeentzako babes berezia ere aurreikusten du. Administrazioa behartzen du "bere nortasunaren garapen askea eta garapen integrala" zaintzera. Hala, adibidez, "adingabeko transexualek eskubide osoa dute beren egoerari buruzko zerbitzu eta tratamendu medikoak jasotzeko, batez ere hormona-terapia". Eta "sexu-identitateari dagokionez aplikatzen zaien neurri orori dagokionez, entzunak izateko eta erabakiak hartzen parte hartzeko eskubidea dute".
Pasa den otsailaren 24an Egia, Justizia eta Erreparaziorako ekitaldi bat antolatu zuten Bilbon, Mugarik Gabe erakundeak, Bizitu Elkarteak, Feministaldek, Mujeres del Mundok, Zehar Errefuxiatuekin elkarteak eta Colectiva Feminista Para el Desarrollok. Hiru indarkeriak ardaztu... [+]
BAMBIk (Amurrio, 1999) diru bilketa abiatu du, bere trantsizio prozesuaren barruan, aurpegia feminizatzeko asmoz. Trans kolektiboaren egoeraren eta bere ibilbide artistikoaren inguruan mintzatu da.
Erantzunik gabeko galderez inguratuta eta “tristezia sakona” sentituz bizi izan da Daniela Cano. Artista kolonbiarra da, eta pandemia betean Madrilera ihes egin behar izan zuen Kolonbian mehatxatuta zegoelako. Arteaz, bereziki literaturaz baliatzen da erantzunak... [+]
Izaera berezia duten elkarteak eta behar bereziak dituzten haurren familia-elkarteak biltzen ditu Bizipozak, 38 denera. Familia horien errealitatea ikusarazi eta bertatik bertara ezagutzeko asmoz, jaia egingo dute apirilean. Unitate didaktikoak eta material pedagogiko ugari ere... [+]
LGTBI kolektiboko hamar lagunetik bederatzik sekretuan mantentzen du bere sexu-joera laneko nagusien aurrean, eta lautik hiru ez da armairutik ateratzen lankideekin. Zergatiez, beldurrez eta arriskuez hitz egin dute Espainiako LGTBI+ Federazioak egin duen ikerketan.
Lege honek oztopoak kendu eta aitortza legala izatea “berebizikoa” dela adierazi du Naizen elkarteko Bea Severrek.
Osasunean, hezkuntzan eta lan eremuan eragingo du erreformak, eta pertsona ez binarioak eta intersexualak kontuan hartuko ditu.
Polemika artean atera zen aurrera Espainiako Estatuko Trans Legea, 2023ko otsailean. Erregistro Zibilean izena eta sexua aldatzeko prozesua erraztea zen helburuetako bat. Urtebetean 227 pertsonaren aldaketa burutu dute Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan.
Gehiengo zabalarekin onartu dute. EAJ, PSE-EE, EH Bidu eta Elkarrekin Podemos-IU-k baiezkoa eman dute, eta PP aurka agertu da.“Hainbat hobekuntza” txertatuko dituzte Osakidetzan, hezkuntzan eta lan-arloan.
Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatearen “arreta txarra” eta “tratamendu bortitza” salatu du Izei Etxeberriak.
Trans pertsona arrazializatuek, trans pertsona arrazializatuentzat sortutako dantza da vogue-a. Interneten bideoak ikusita horren berri izan zuen Anouar Merabetek (Martil, Maroko, 1991), eta Euskal Herrian komunitaterik ez zegoenez, Parisera joan zen ikastera. Ostean, Kiki house... [+]
Ehundik gora lagun bertaratu ziren iragan larunbatean Laudioko Orbeko Etxean eginiko ‘Txao Titis, Titi gabe bada paradisua’ jaialdira. Ekimenaren helburu nagusia mastektomia egin nahi duen Laudioko pertsona trans bati ebakuntza hori egiteko dirua biltzen laguntzea... [+]
Tratu txarrak Osakidetzako langile batzuen eta Ertzaintzaren partetik pairatu dituela salatu du.
Eraildako Trans Pertsonen Behatokiak egindako “Trans hilketen monitorizazioa” txostenean 2021eko urriaren 1etik 2022ko irailaren 30era 44 herrialdeetan izandako 327 pertsona transen hilketak salatu dira.
