‘Orreaga 824’ kultura astea abuztu honetan Auritzen
‘Orreaga 824’ aste kulturala antolatu du Nabarraldek Auritzen abuztuaren 19tik 26ra. Orreagako 824. urteko guduaren 1.200garren urteurrena datorren urtean izango da, eta horren haritik antolatu da.
Orreagako gudu bati egiten dio erreferentzia datak, ez Karlomagnoren gaineko 778ko garaipenarena, baizik eta enperadore frankoek Iruñeko baskoiak menderatu eta inperioan integratzeko egin zuten azken ahaleginekoa, 824koa. Gertakari hura Eneko Arista eta Banu Qasitarren arteko aliantzaren lotura ere izan zen, Eblo kondearen eta Aznar Galindo arnegatuaren indar frankoen aurrean. Gudu hartako garaipenak baskoien autoritatea finkatu zuen Iruñean eta botere subiranoa ezartzeko aukera eman zien.
Aste kulturala abuztuaren 19tik 26ra izango da, erakusketa bat egongo da egun horietan, eta gainera ekitaldi hauek:
Larunbata, abuztuak 19
- 12:00 HITZALDIA: Xabier Irujo, La batalla de Orreaga y sus lecturas en la historia
- 19:00 KONTZERTUA: Beltxaren Bikotea
Eta egun nagusia, abuztuak 26, jardunaldi erakoa:
- 9:30 Kongresuaren irekiera
- 09:45-10:00 Josepe Irigarai (Aurizko alkatea)
- 10:00-10:30 Patxi Zabaleta: 824, Orreaga, el año de Eneko Aritza
- 10:30-11:00 Juan Maria Martinez Txoperena: La calzada romana Astorga-Burdeos, una vía europea en Orreaga
- 11:00-11:30 Iñaki Lopez de Luzuriaga: Baskoiak eta Akitaniako Gerra: 824ra bidean
- 11:30-12:00 Iñigo Larramendi: Vascones occidentales y continentales durante el nacimiento del Reino de Pamplona
- 12:30-14:00 MAHAI-INGURUA: Iñigo Larramendi, Maria Solana, Idoia Zabaltza, Josean Beloki: La memoria de Orreaga. 824, origen del reino vascón
Egitarauaren eta astearen berri zehatzago, hemen (baita izen-emateak ere).
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Elkarte memorialistek kritikatu egin dute Iruñeko Udalak Erorien Monumentua eraisteari uko egiteko hartutako erabakia. Memoria Demokratikoaren Legea “oker interpretatzea” egotzi diote Joseba Asiron alkateari, eta mobilizazio batera deitu dute urtarrilaren... [+]
Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]
Tennessee (AEB), 1820. Nathan Green esklaboa jaio zen, Uncle Nearest edo Osaba Nearest ezizenez ezaguna. Ez dakigu zehazki zein egunetan jaio zen eta, oro har, hari buruzko oso datu gutxi dauzkagu 1863. urtea arte, orduan lortu baitzuen emantzipazioa. Dakiguna da 1850eko... [+]
Centre Tricontinental erakundeak kongoarren erresistentzia historikoa deskribatu du The Congolese Fight for Their Own Wealth (Kongoko herriak bere aberastasunaren alde borrokan dihardu) dosierrean (2024ko uztaila, 77. zk). Kolonialismo garaian, Belgikako Force Publique-k... [+]
Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]
"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]
XV. mende bukaeran edo XVI. mende hastapenean Belauntzako Katalina atxilotu, preso sartu, torturatu, guziaz desjabetu eta erbesteratu egin zuten, Oiartzungo Maritxurekin “haragizko harremanak” ukateagatik. 500 urtez isilean eta artxiboetan galdurik egondako... [+]
New York, 1960. Nazio Batuen Erakundeko bilkura batean Nigeriako kanpo ministro eta NBEko enbaxadore Jaja Wachukuk lo hartu zuen. Nigeriak independentzia lortu berri zuen urriaren lehenean. Beraz, Wachuku NBEko Nigeriako lehen ordezkaria zen eta kargua hartu berri... [+]
Gaurko egunez, duela 50 urte, Euskal Herriko langile mugimenduak bere historiako kapitulu garrantzitsua idatzi zuen. Hegoaldean 200.000 langilek greba orokorra egin zuten erregimen frankistaren aurka. Mobilizazio hark argi utzi zuen Euskal Herriko mugimendu antifrankista... [+]
Egungo Siriako Tell Umm-el Marra aztarnategian idazkunak dituzten hainbat zilindro aurkitu dituzte Johns Hopkins Unibertsitateko ikerlariek. Adituen ustez buztinezko pieza hauetan idatzitako zeinuak alfabetikoak izan litezke.
K.a. 2400 urtean datatu dituzte zilindroak eta... [+]