Klima aldaketari aurre egiteko orain arte baino hamar aldiz diru gehiago bildu beharko dute Bakun
COP29 hasi da astelehen honetan Bakun, Azerbaijanen hiriburuan. 197 herrialde dira foro honetako kide eta horiez gain mundu osoko sare zibilaren milaka pertsona hurbilduko dira bertara, gobernuen jarduna jarraitzeko. Aurtengo gai izarra finantzazioa izango da.
Aldaketa Klimatikoaren Nazio Batuen Konferentzia da berez COP deitzen dena eta 1995etik urtero biltzen da. Aurten finantzak jorratuko dituzte nagusiki, hau da, klima aldaketari aurre egiteko behar den diru kopurua finkatzea: zenbat diru jarriko den, nork jarriko duen eta nork jasoko duen.
2010ean finkatu zen Cancunen gaur egunera arte indarrean izan den finantzazio eredua. Orduan zehaztu zen 100.000 milioi dolar jarriko zirela urtero 2020tik 2025era arte. Hala ere, 2023tik aurrera bakarrik lortu da diru kopuru hori batzea. 2015eko Parisko Konferentzian finkatu zen diru hori herrialde garatuenek jarriko zutela nagusiki, eta garapenean diren herrialdeek jasoko zutela batez ere, klima aldaketaren eraginera moldatzeko eta beren ekonomia fosilak apurka atzean uzten laguntzeko.
Orain 2025etik 2030era urtero jarri beharko den diruaz mintzatuko dira, eta zenbakien dantza handia da: AEBetako Altxorraren idazkari Janet Yellenen kalkuluetan hiru bilioi dolar izan daiteke kopuru hori; klimaren aldaketaren aurka diharduten erakunde askoren ustez 8 bilioi dolarrera ere iritsi liteke.
Kopuruak, edozein kasutan, orain artekoak baino askoz handiagoak izan behar dutela argi dago eta proposamen zehatzagoak ere badira. Afrika da mundu osoan, askogatik gainera, CO2 isurketa gutxien egiten duen herrialdea, baina ondorio larrienetakoak hark jasotzen ditu. Hango herrialdeen ustez, 2030era arte 6,5 bilioi dolar jarri beharko lirateke. Herrialde arabiarrentzat aldiz, 5,5 bilioi dolar behar dira, eta urtero 1,1 bilioi jarri beharko dira. Erronkaren tamaina ikusteko, aski da esatea 2023an 100.000 milioi dolar bildu zirela.
Nork jarriko ditu sosak?
Javier Andaluz Ecologistas en Accióneko energia eta klima arduraduna Bakunen izango da gailurra jarraitzen eta El Salto agerkariari adierazi dionez, diru bilketaren erronka itzela izango da, batez ere “herrialde aberatsek ez dutelako behar den dirua jartzeko borondaterik. Azken unera arteko eztabaida izango da diru kopuruarena”. Bere ustez, gailur honetatik atera daitekeen gutxiena da bilioi bat jartzea urtero, baina hori da gaur artekoa baino hamar aldiz gehiago.
Orain arte funts horren diru kopuru handiena herrialde garatuek jartzen dute, besteak beste, AEBek, EBk, Japoniak eta Australiak. Alabaina, ipar aberatseko herrialdeek Txinak eta Indiak ere dirua jar dezaten nahi dute, haiek ere CO2 igorpen handienak dituztelako.
Baina funts horretarako diru bilketa izugarri korapilatsua izango bada ere, hegoaldeko herrialdeek nahi dute sortu jadanik klima aldaketaren ondorioz sortzen diren hondamendien kalte-ordainen funts bat. Azkenengo gailurretan egin da berba horri buruz, baina ez da akordiorik izan.
Oro har, Hegoko herrialdeek nahi dute Ipar aberatsaren inplikazio publiko handiagoa dirua jartzerako orduan; eta Iparreko herrialdeek nazioarte mailako erakunde pribatuen inplikazio handiagoa nahi dute, hala nola Munduko Bankuarena, laguntza zuzenetan baino, maileguen bidez aritzen dena.
Zailtasunak
AEB eta Europar Batasuna dira diru gehien jarri behar duten aktoreetakoak, baina ez Joe Biden ez Ursula Von der Leyen ez dira gailurrean izango. Eta Txinako estatuburu Xi Jinping ere ez, edo Narendra Modi (India), Emmanuel Macron (Frantzia), Olaf Schozlz (Alemania) edo Justin Trudeau (Kanada) ere ez. Munduak gaur egun duen arazo larrienaren aurrean duten jarreraren erakusle ere bada hori.
Zailtasunen artean dago, halaber, joan den astean AEBko hauteskundeak Donald Trumpek irabazi izana. Trumpek aldaketa klimatikoa dagoenik ukatzen du eta bere lehenengo agintaldian AEB COP gailurretatik atera zituen.
1,5ºko muga gainditzear
Baina akaso zailtasunik handiena negutegi eragineko gasen igorpenen murrizketan datza. 2015eko Parisko COP gailurrean finkatu ziren 2050eko helburuak, ez iristea 1850-1900eko garaian zegoen tenperaturatik 2 gradu gorago, eta ahal bazen 1,5 gradutan geratzea. Bada, jada ezinezkoa izango da azken helburu hori betetzea, 2050era iristeko mende laurdena falta denean. Joan den asteko berria izan da, EBko Copernicus klima behategiak emandakoa: aurtengo datuak kontuan hartuta, seguruenik urtea amaituko dugu 1,5ºra iritsita.
Nazio Batuen Erakundeak 2019an iragarri zuen 1,5º helburu hori betetzeko negutegiko gasen igorpena %7’6 jaitsi beharko zela urtero. Pandemiaren urtea izan zen 2020an bakarrik jaitsi ziren igorpenak, gainerakoetan urtero igo egin dira.
Duela gutxi, larrialdi klimatikoa zertan zetzan galderaren aurrean, zientzialari batek erantzun bikain hau eman zuen: “Begira, larrialdi klimatikoa hauxe da, zure mugikorrean muturreko fenomeno meteorologikoei loturiko gero eta bideo gehiago ikusten dituzu, eta konturatzen... [+]
Hegosudandar gehienak txirotasun larrian bizi izan dira azken bi mendeotan gutienez, eta zoritxarrez, estatu independente bihurtzeak ez die egoera hobetu, munduko herrialde txiroena baita, hainbat gerra tarteko. Testuinguru oso hauskor horretan klima aldaketak zailtasun berri... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
Copernicus ingurumen behategiaren arabera 2024ak errekorra hautsiko du Lurreko tenperaturari dagokionez, eta hori bakarrik ez, industria aurreko garaiko batez bestekoa baino 1,5ºC altuagoa izango da lehen aldiz.
Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]
Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]
Denborale batek hondamendia eragin du Mediterraneo mendebaldean, eta gutxienez 92 dira hildakoak eta dozenaka desagertu daude. Halako ekaitz bortitzen arrazoiak kostaldearen txikizioan bilatu behar direla ohartarazi zuen Millán Millán meteorologoak. Eta soluzioa... [+]
Txorien migrazioen mapak argi uzten digu hegazti migratzaileentzat pasabide interesgarri eta aberatsa dela Euskal Herria. 350 bat hegazti espezie zenbatzen ditugu negurako kanpora doazenen zein bertara datozenen eta migrazio-bidean atseden hartzeko pausagune dutenen artean. Bizi... [+]
Pertsona batzuek kapitalismoa "besarkatzen" dute, konturatu gabe arazoa sistema berean dagoela; planeta mugatu batean hazkundea etengabe bilatzean. Energia intentsiboak ekoizteko modu guztiak mundua irensten ari dira.
Karibea eta Ipar Amerika jo dituen Helene urakanak erakutsi bezala, klima aldaketak indarturiko muturreko eguraldien kostua kolosala da. Hainbertze, non eta aseguruak horren arabera garestituko diren, arrisku berriei aurre egiteko asmoz. Klimaren bilakaera hori gelditu ezean,... [+]
Artikoari begira jarri eta XXI. mendeko erronka eta arazo handienez hitz egiten bukatzen dugu aski fite: geopolitika, edo hobeki erran gerlak eta klima larrialdia. Horretaz kontziente, Artikoko Batzarraren baitan egin ahala eraikitzaile eta bakezale izateko jarrera izan dute... [+]
Hemen gatoz, atzera ere, hausnarra berritzera. Edo behintzat saiatzera. Edo horrekin amestera. Ez dakit, ordea, berritik zer izango dugun; izan ere, antza, munduak lehengo lepotik burua jarraitzen du. Barkatu okerra: gizakiok jarraitzen dugu lehengo lepotik.
Euskal Herriaren zatirik handiena klima zonalde epelean kokatuta egon arren, Arabako eta Nafarroako hegoaldean ez ezik, edonora hedatzen dira udako bero bolada latzak. Eta, dirudienez, klima aldaketarekin okerrera eginen du egoerak –edo egiten ari da, honezkero?–... [+]
Metano isurketak murriztearen beharra berresten du klima aztertzen dabilen The Global Carbon Project proiektuko 69 ikerlarik plazaraturiko txostenak. Horrez gain, biharamunean atera du bere txostena Lurraren Aldeko Batzarrak, eta argiki dio: aldaketa sistemikoak bideratzeko... [+]