Onna-bugeishen oinordekoak gara emakume ezpata-dantzariak
Gehienetan itzalean ezkutatu dizkigute, baina emakume samuraiak ere izan ziren. Ezpata hil ala biziko borrokan dantzatzen zuten emakumeak. Samuraien borroka moldea, trajikoa bezain estetikoa zen, Kenshibuak irudikatzen duen moduan. Izan ere, musika tradizionala eta poesiaz jantzita, samuraien ezpata mugimenduak oinarri dituen dantza da Kenshibua.
Samuraien pelikula, serie edo liburuetan, kultura feudala erakusten da, gizonezkoen maskulinitatearen gehiegizko erakustaldiak oinarri dituena eta emakumea bazter batean edo eszena atzean ageri dena. Emakume gerlariak oso lan gutxitan erakusten dizkigute, baina ezin esan existitu ez zirenik.
Onna bugeisha izena ematen zaie emakume samuraiei. Japon feudalean, gerran aritu ziren emakumeak dira, samuraien emazteak, alabak edota arrebak. Gerra garaian, familia, etxea eta ohorea babesteko armak erabiltzen ikasi behar izan zuten. Jingu enperatriza da ezagutzen den emakume samurai zaharrena. 200. urtean Korearen inbasio bat gidatu zuen, gerran hil zen senarraren lekua hartu behar izan baitzuen. Onna bugeishak naginata, kaiken edota jutsu artearen teknika erabiltzen ikasi zuten gudan. Emakume hauek gerran entrenatu ziren gizon borrokalaririk gabeko komunitateak babesteko.
Onna bugeisha-en etika, samuraien ustezko etika bezain itxia zen. Nakano Takeko-k, Japoniako armada inperialaren aurka borrokan ari zela, bularrean tiro bat jaso zuen. Ikusita berehala hilko zela, bera ahizpa Yuko-ri burua mozteko eskatu zion. Horrela aurkariek ez baitzuten bereganatuko eta lurperatu egingo zuketen. Hokai tenplura eraman eta haritz baten azpian lurperatu zuten.
Tomoe Gozen ere, emakume samuraia dugu. Hekei ipuinaren arabera, "bereziki ederra zen baina baita arkulari trebea ere eta ezpatari gisa mila gerlariren pareko balioa zuen, deabruari edo jainkoari aurre egiteko prest, zaldian edo oinez".
Emakume samuraiak
Iruditeria mitikoak genero estereotipoak indartzeko joera du errealitatea desitxuratuz. Gaur egun badakigu Estatu Batuetan gerra zibilean ehunka emakumek parte hartu zutela soldadu jantzita, baina filmetan ez dituzu ikusiko. Samurai borrokalari japoniarren inguruan egindako filmetan eta marrazkietan ere mundu maskulinoa irudikatzen da, emakume samuraiak inoiz izan ez balira moduan. Baina izan ziren, bai, emakume samuraiak izan ziren.
Artikulu hau Kattalin Agerrek argitaratu du dantzan.eus-en eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra
Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]
2017an Indonesiak eta Herbehereek akordio bat sinatu zuten, Europako herrialdeak hiru mendeko kolonialismoaren ondorioz lapurtutako ondarea itzul tzeko helburuarekin. Gusti Agung Wesaka Puja itzultze prozesuaren arduradun indonesiarraren hitzetan, akordio hori... [+]
Grezia, 1975. Herrialdeak urtea errepublika gisa hasi zuen, hiru aste lehenago, 1974ko abenduaren 8ko erreferendumean, herritarrek monarkiaren amaiera erabaki ondoren.
Hamarkada bat lehenago, 1964an, Pablo I.a erregea hil zenean, Konstantino semeak hartu zuen tronua, 23 urte... [+]
Arrazoi pedagogiko edo metodologikoengatik, historialariok joera dugu iraganeko aldi historikoak zatikatzeko eta epetan banatzeko. Badira den-denok ezagutzen ditugun aro tradizionalak (Historiaurrea, Antzinaroa, Erdia Aroa, Aro Modernoa eta Garaikidea); baina baita horien... [+]
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Elkarte memorialistek kritikatu egin dute Iruñeko Udalak Erorien Monumentua eraisteari uko egiteko hartutako erabakia. Memoria Demokratikoaren Legea “oker interpretatzea” egotzi diote Joseba Asiron alkateari, eta mobilizazio batera deitu dute urtarrilaren... [+]
Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]
Tennessee (AEB), 1820. Nathan Green esklaboa jaio zen, Uncle Nearest edo Osaba Nearest ezizenez ezaguna. Ez dakigu zehazki zein egunetan jaio zen eta, oro har, hari buruzko oso datu gutxi dauzkagu 1863. urtea arte, orduan lortu baitzuen emantzipazioa. Dakiguna da 1850eko... [+]
Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]
Centre Tricontinental erakundeak kongoarren erresistentzia historikoa deskribatu du The Congolese Fight for Their Own Wealth (Kongoko herriak bere aberastasunaren alde borrokan dihardu) dosierrean (2024ko uztaila, 77. zk). Kolonialismo garaian, Belgikako Force Publique-k... [+]
"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]