Ondoezaren epidemiaz
Ez gaude ongi. Lagun eta senideei begiratzearekin nahikoa dugu horretaz ohartzeko. Estres, antsietate eta depresio kasuek gora egin dute azken urteotan, eta osasun mentaleko sailak pazientez gainezka daude. Hori gutxi balitz bezala, egin diren ikerketek frogatu dute gure gurasoen belaunaldia baino okerrago biziko garela lehenbiziko aldiz. Non ote da opa ziguten etorkizun zoragarria? Non etengabeko aurrerabidea?
Egiatan, ez da batere harrigarria osasun mentalaren gainbehera gertatzea. Esaterako, gazteok dugun emantzipaziorako ezintasunaren aurrean, edo bizi-baldintzen okerragotzearen aurrean, diskurtso hegemonikoak erantzukizuna norbanako bakoitzean jartzen du. Horiek horrela, errua egungo sentimendurik hedatuena da. Aitzitik, depresio-tasaren hazkundeak, %86,6 hazi dena 2017tik aurrera, lotura zuzena du etorkizunik gabeko sentimendu orokortuarekin eta autolaguntzaren hedapenarekin. Lehenengoari dagokionez, krisi klimatikoak dakarzkigun zorigaiztokoak izan daitezke, adibidez, ezinegonaren iturri. Ordea, autolaguntzari dagokionez, esan beharra dago kapitalismoari mesede egiten dion pentsaera dela. Izan ere, une oro produktiboak izateko beharra sustatzen du, eta gertakari oro norbanakoaren esku dagoela defendatzen du. Hau da, “bizkarreko mina baduzu lanean zortzi orduz eserita egon eta gero, kirolik egiten ez duzulako da, edo bere garaian gehiegi ahalegindu ez zinelako lanpostu hobea izateko”.
Gazteok dugun emantzipaziorako ezintasunaren aurrean, edo bizi-baldintzen okerragotzearen aurrean, diskurtso hegemonikoak erantzukizuna norbanako bakoitzean jartzen du. Errua egungo sentimendurik hedatuena da
Era berean, ezin dugu ahaztu sare sozialek, influencerrek eta coachingaren garaiak egiten diguten kaltea. Jakin badakit badaudela eduki oso interesgarria eskaintzen dutenak, eta, horregatik, ezagutzaren demokratizazioa ahalbidetzen duten horiei eskerrak eman beharko genizkieke. Hala ere, horietako askok arazo ugari dakarzkigute. Batetik, etengabeko informazioaren abiadurak antsietate maila areagotzen du, horren adibide da Arreta Gabezia eta Hiperakibitate Nahasmenduaren (AGHN) diagnostikoen gorakada. Bigarrenik, produktu berrien (arropa, makillajea, bidaiak…) erakustaldia egiten duten bideo edo post-en ondorioz kontsumo-gizartea sustatzen da, hau da, jasangarritasun gutxiko jarrera bultzatzen da eta desberdintasun sozialak areagotzen dira. Hirugarrenik, azpimarratu behar ditugu kanon argal eta gihartsuekin bat etortzeko hain ohikoak diren mezuak; izan ere, gure autoestimua murrizteaz gain, oso zaila da horietan sartzea, eta areagotzen dute elikadura-jokabidearen nahasmenduen diagnostikoen tasa.
Ondoez horren guztiaren aurrean, gizarte kapitalistak argi du irtenbidea: farmakrazia. Alegia, ondoezaren jatorria norbanakoan jartzen denez, norbanako bakoitza farmakoen bidez “sendatzeko” hautua egiten da. Beraz, sufrimendu orokortuaren aurrean, lehen aipatutako adibideek sorburu soziopolitikoa duela aditzera ematen badute ere, indibidualki tratatzea erabakitzen da. Ondorioz, ondoeza arindu besterik ez da egiten, puzgarri baten zuloak partxeekin tapatu egiten diren bezalaxe.
Horren guztiaren aurrean, bada garaia ondoeza politizatzeko eta hura kolektiboki kudeatzeko. Erro sozialak dituzten gaitzak sozialki konpon daitezke soilik. Beraz, sufrimendua pilulekin isilarazten saiatu beharrean, hura testuinguru arriskutsu eta kaltegarri baten adierazle gisa hartu beharko genuke. Hau da, ondoeza “gaizki daudenak” seinalatzeko dugun baliabidea dela ulertuz gero, mundua eraldatzeko gakoa uste baino gertuago egongo da. Eta zu, ondo al zaude?
Olaia Salazar Urrutia, Filosofia ikaslea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Gure eskubideak, gure etorkizuna, orain! lelopean, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunak 76 urteetako ondarea ospatzen du. Egunak mundu baketsuagoa, berdinzaleagoa eta jasangarriagoa eraikitzearen alde egitea du xede. Hala ere, aurrerapenak ospatzen diren bitartean, babesturik... [+]
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
Etxebizitzaren auzia aspalditik datorren egiturazko arazoa da. Giza eskubidea izan behar lukeena, gehienez ere eskubide subjektiboa baino ez da. Iruzurra dela diot instituzio eta alderdi politiko guztiek hitz politak esan arren, ez diotelako muinari heltzen. Egun, enpresa... [+]
Zertarako irakaskuntza kontzertatua?
Eskola publikoko eragile gehienen kontra EAEn onartu den Hezkuntza Lege berriak irakaskuntza kontzertatuaren doakotasuna bermatzea du helburu, beti ere botere publikoen finantzaketaren bidez, jakina. Espainiako Estatuan ere gobernukideek... [+]