Duela bi aste okzitaniarrak bere herria gerrarako prestatzen utzi genituen. Ez zen edozein gerra. Setio gupidagabeak izan ziren Okzitaniako lurraldean XIII. mendean, eta bortizkeria ahaztezina jasan behar izan zuten.

Esan genuenez, Gurutzada, berez, hereje kataroen aurkakoa zen. Kataroen mundua historikoki oso gaizki tratatua izan da, tamalez. Euren berri historikoak mitologiaren eta gida turistikoen testu zakar batzuen bidez iritsi ohi zaizkigu, neurri batean, sorginkeriarekin gertatzen den antzera. Guztiarekin ere, kataroen heresiari dagokionez, agian gehien kezkatzen nauena, kataroaren desitxuratzearekin batera, haren oinarrian zegoen kultura okzitaniarraren inguruko memoriaren galera da. Lehenengo testuan esan bezala, niretzat kultura okzitaniarraren hondamendiaren memoria zulo beltz bat da gaur egungo Europaren eraikuntzaren historian. Horregatik, nahiz eta jazoera historiko oso jakingarria izan, nahiago dut kataroen heresiari buruz ez hitz egin. Ez behintzat, termino teologikoetan. XIII. mendean egon zen gerraren helburua askoz prosaikoa izan zen: Frantziako erregearen lurraldeak, eta honekin bere eragina zabaldu nahi zen Pirinioetara. Eta hori lortzeko biolentzia guztia erabili zuten.

Helburu prosaikoen artean, beldurra zabaltzea zegoen, errendizio etsia lortzeko. Horregatik hil zituzten, setioaren ondoren, Beziers hirian bizi ziren guztiak. Ordukoa da sententzia ezagun hori: setiatzaileak hiriaren ateak zeharkatu eta, ezpatak eta aihotzak eskuan, kaleetan barrena zihoazela, Arnaud Amalric artzapezpiku gerlariari galdetu zioten ea nola egin behar zen kataroak beste hiritar kristauengandik bereizteko. Jainkoaren zerbitzari hura ez zen konplikatu. "Garbitu guztiak. Jakingo du Jainkoak zein diren bereak". Han zeuden kristau, judu eta hereje guztiak hil zituzten. Eta, biztanle guztiak hil ondoren, etxe guztiak erre zituzten. Setiatzaileon helburua ez zen heresia. Landako jendeak gero eta garbiago zeukan haiek okupazio indarrak zirela. Herriaren memorian le gran masel (sarraski handia) izenarekin ezagutzen da Beziersen gertatutakoa. Handik hilabete batera, Carcassona-k egin behar izan zion aurre setioari. Frantsesek abuztu gogor hartan ur gabe utzi zuten hiria, eta errenditu egin behar. Kasu hartan, zorionez, ez zuten inor hil, baina hiritar guztiei beren etxeak eta ondasun guztiak kendu zizkieten, eta herritik larrugorritan irtetera behartu zituzten.

Gurutzadaren abestian hondamena ere kontatzen da, garai baten amaiera, nolakoa izan zen lorategietan abesti leunak kantatzera biltzeko garaiaren amaiera:

Eta Montoliuko zelaian lorategi bat landatu dute.

Egunero ernamuindu eta ernetzen dena, lirioz landatuta,

baina hazi eta loratzen den zuria eta gorria

haragia eta odola dira, ezpatak eta muin zabalduak.

Guda ez zen Carcassonan bukatu, bataila gehiago ere izan ziren, galdutako borroka gehiago, erreta kiskalitako kataroak eta hildako biztanle gehiago. Ihes egitea erabaki eta lortu zutenak ere izan ziren. Asko joan ziren erbestera; poetak, besteak beste. Eta hori guztia gertatu eta gero, Frantziako erregeak, Okzitaniak zeukan ahalmen kultural txundigarriari aurre egiteko zer, eta Tolosan unibertsitate bat eraiki zuen. Eta, jakina, lurralde garrantzitsuenak jauntxo frantziarren eskuetara pasa ziren. Izan ere, hau baita kolonizazio baten oinarria: besteri lurrak kentzea. Eta lur horren jabe zirenen harreman-sarea ahultzea, batzen dituen kulturari eraso eginez. Ez zen Okzitania bukatu, ?oraindik badago okzitanieraz hitz egiten duen jendea?, ez ziren trobadore guztiak hil ?bere eragina oraindik ikusiko zen Europako poesian?, baina kulturalki etorkizun duin bat izateko esperantza ito zen.

Hala dio Simon Weil-ek Okzitaniaren hondamendiari buruz: "XIII. mendetik aurrera, Europa bere baitan bildu zen, eta harrezkero bere kontinentetik ingurukoak suntsitzeko baino ez zen atera”. Historialariok ez dugu baieztapen borobilegiak idaztea maite; beraz, Simon Weilek eta bestek egindakoak hartzen ditugu mailegutan. Nire aburuz, behintzat, Europarren eraikuntzari buruz pentsatzeko, baita Europatik esportatu zen ideologia kolonialistari buruz hausnartzeko ere, baliagarri zaigu Langedocen adibide goibela.