Estatu frantziarraren tradizio luze baten segida da eragile batzuek goraki eta funtzionario anitzek ahapeka salaturik, arriskuan ikusten dutena. Oihan publikoen kudeaketa ONF Oihanen Erakunde Publikoaren gain da 1965 urteaz geroztik, lehenago beste izeneko erakundeek hasia oinordekotzan hartu ondotik. Azken hilabeteetan, kudeaketa pribatizatzeko lanjerra salatzen dute ingurumen defentsako hainbat elkartek eta ONFko langile sindikatuek ere. Sohütako bulegoan hemeretzi funtzionario ziren 2002an, gaur egun hamar dira. Estatu mailako erakundean berriz, langileen %60 funtzionarioak dira eta besteak erregimen pribatukoak; joan den urtetik, ez da gehiago funtzionario berririk hartzen.

Snupfen Solidaires erakundeko sindikatu nagusiaren departamenduko bozeramaileak, Ramuntxo Teletxeak, laburbiltzen du egoera: “ONFk mugimendu neoliberala osoki jasaten du azken hamarkadetan”. Bere erranetan osasungintzan edo irakaskuntzan gertatzen den gauza bera da, “Neoliberalismoa hori baita: Estatu zinez azkar bat, dena azpi-tratatzen duena, funtzionario kopurua txikituz eta jendeak bata bestearekin lehian ezarriz maila guztietan, ofizioaren prekarizazioa eraginez”.

Oihaneko zerbitzu publikoa

ONFen esku da, bereziki, oihan publikoen kudeaketa, izan estatu oihanak, herrienak, edo Zuberoan bezala, herrien arteko erakundeenak -Zuberoako Sindikata kasu-. Frantzia osoko oihanen %27 kudeatzen du erakundeak. Hiru misio nagusi ditu, historikoki, betetzeko: egurraren salmenta, biodibertsitatearen zaintza eta publikoaren informazioa ziurtatzea.

Departamenduan, egur ekoizpen “handia” bada Teletxearen arabera: 110.000 bat metro kubo urte bakoitzeko. Sindikatuko ordezkariak pista bat ematen du, ONFk dituen misioen artean, ziurtatzen duen zerbitzu publikoa ulertarazteko: “Antinomia bat bada ekoizpena eta biodibertsitatearen babesaren artean, baina hor gaude paradoxa hori kudeatzeko”. Oihanaren pribatizazioa aipatu gabe ere, biodibertsitatearen zaintzea zaildu dela ikusten du: “geroz eta langile gutxiago izatean eremu hain zabalean, zaila bilakatzen da lan guztiak behar bezala segitzea”.

Funtzionario bakoitzak oihan desberdinak baditu bere zaintzapean, usu herriekin edo erakunde publikoekin elkarlanean kudeatuak. Oihanaren kudeaketa plan iraunkorren arabera hautatzen dute zein zuhaitz saldu, adibidez; ondotik zuhaitz horiek markatzen dituzte erosleak jakin dezan zer moztu behar duen. Mozketa ondotik kontrola ziurtatzen dute funtzionarioek. “Hemen bada hartza, tetra handia eta fauna eta mikro-fauna guztia kontuan hartuak dira oihana lantzeko eta kudeaketzeko maneran”, Teletxearen erranetan.

Pribatizazio bidea

2002 urteaz geroztik, erreforma desberdinak direla medio, ONFk hartu duen orientazioa “kopuruetan oinarritzen” dela uste du sindikatuko bozeramaileak eta “horrek automatikoki bultzatzen duela ekoizpenera bideratzea eta oihana industrializatzera. Orientazioa emana da”. Orientazio berri horren ondorioak ez dira agerian Teletxearen erranetan, oihanaren epeak luzeak direlako. Gaur egun egiten denak ondorioak ukanen ditu 30 edo 40 urteren buruan. Baina, argi du kalteak izanen direla: “Neoliberalismoa epe laburreko logika da eta ingurumenarentzat arras kaltegarria”.

ONF aspalditik izan da oihan publikoen jabe diren herri eta erakunde publiko desberdinen lankidea: oihana nola kudeatu aholkatzen die, eta aitzinkontuak onartuak direlarik, obra desberdinak bideratzen ditu. “Konfiantza handia bada”, langileen erranetan. Baina kudeaketa mota horrek kostu bat badu, 200 milioi eurokoa Frantzia mailan, egur salmentaren irabaziak baino handiago direlako oihanaren kudeaketa orokorraren gastuak.

Estatuaren parte hartze ekonomikoa, “konpentsazioa”, murriztuz joan da. Orain gainera, oihan publikoak dituen herri batek legar berri bat pagatu behar du ONFen gastuak estaltzeko: hektarea bakoitzeko bi euro urtean. Ramuntxo Teletxea: “Herri batzuk aspertuak dira pagatu beharrez, besteak azkarrago dira eta nahiago dute erakundea eta oihanzainak atxiki beren oihanaren kudeatzaile gisa. Baina Frantzia mailan, herri batzuek beren oihanaren kudeaketa enpresa pribatuei irekitzea galdetu dute”, arranguratzen da Teletxea.

Orainoz Estatuak ONF erakundea soilik onartzen du oihan publikoen kudeaketarako, baina hori alda daitekeela susmatzen dute ingurumen zaintzako erakunde anitzek. Saint-Bonnet-Tronçais hirian ONFen defentsan egin manifestaldi batean, hogei erakundek sinatu manifestuak hala zion: “ONFk hartu dituen pribatizazio eta industrializazio bideak berriz pentsatu beharko dira gaur egungo gizartearentzat oihanean jokoan dena kontuan hartuz (klima, biodibertsitatea, enplegua eta ekonomia)”.