Oihanak modu jasangarrian ustiatuz egurra ateratzeko proiektua
Negu giroaren iritsierarekin, etxe askotan sutondoak piztuta daude dagoeneko. Baina, ba al dakigu sua elikatzeko egurra nondik eta nola ateratakoa den? Nafarroa Behereko Hergarai ibarrean badute basoak modu iraunkorrean ustiatuz egurra ateratzeko kooperatiba bat: Sugarai. “2009an hasi zen abentura; ibarreko ate irekietan oihangintzaren eta egurraren gaiak jorratzeko bildu ginen biztanle multzo bat”, azaldu ditu hastapenak Peio Harlouchet kudeatzaileak. Bost urte eman zituzten proiektua fintzen, eta azkenean, 2015ean sortu zuten Sugarai kooperatiba, 104 partaiderekin.
Lau ardatz edo helburu zituzten kooperatiba sortu zutenean: oihangintzari berriz interesa ematea eta oihan jabeekin batera hura modu iraunkorrean kudeatzea; zirkuitu laburrean egurraren arloko ekonomia berpiztea; ibarrean enplegua sortzea eta oihan-jabe ere baziren laborariei baratzegintzatik haragoko diru-iturri bat ematea. “Berotzeko egurraren ustiapena izan zen abiatu genuen lehen gauza, baina hasieran lan ainitz beste enpresa batzuekin egin behar izaten genituen”, dio Harlouchetek. Gaur egun, ordea, prozesu osoa kooperatibak berak egiten du, eta lanaldi osoko bi lanpostu ditu. Egurra puskatuta eta xehetuta saltzen dute.
Baina, zer egiten du kooperatibak ustiapena modu jasangarriagoan egin dadin? “Diagnostiko bat egin ondoren sartzen gara beti oihanetan, eta gure inguruneari dagokion materiala erabiltzen dugu, bazterrak eta pistak ez kaltetzeko”. Baso-lanetarako tresneria zein eguraldia izaten dute kontuan, eta haien eremua egoitzatik gehienez 30 kilometrotara dute mugatua. Irisgarritasun aldetik zailagoak diren zenbait mendi eremutan ere ari dira lanean, jabeei nolabait “utziak” zituzten oihan horiek ustiatzeko aukera eskainiz.
Oihana birlandatzen
Duela bi urtetik, kooperatibaren beste ardatz bat oihanen birlandaketa da. Karbono isurketa baxuko zertifikazioa eskuratu dute, eta modu horretan, landaketak egiteko finantzaketa dute karbono isuriak konpentsatu nahi dituzten enpresengandik. “Denetarik landatzen dugu, espezieak nahastuz, oihanaren iraunkortasuna eta indarra segurtatzeko: pagoa, ametza, haritza, gaztaina, lizarra, zurzuria, izeia, pinua…”.
Etorkizun hurbilera begirako proiektuak ere badituzte esku artean. Hain zuzen, 2022ko primaderan serreria bat martxan jartzea aurreikusten dute. “Egurra hobeki balorizatzeko ideiarekin, bestelako gauzetarako ere erabiltzea da asmoa: burdinbideetako egurretarako, teilatugintzarako, tauletarako…”. Salmenta egiteko orduan ere 30 kilometroko muga dute jarria, zirkuitu laburreko filosofia biziki inportantea baita haientzat. “Gure helburua ez da multinazional bat bilakatzea, baizik eta gurea bezalako kooperatibak sortzea nonahi, ibar guzietan. Hurbileko egitura eta izaera duten tresnak garatu behar ditugu”.
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
Nafarroako Hazialdekoren, Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkartearen (BLE) eta Gipuzkoako Biolurren arteko elkarlanetik sortu berri da HoBBea, mugaz gaindiko proiektua. “Garien bueltan bagenuen aspalditik harremana gure artean, baina, nolabait, harreman horiek... [+]
Bigarren urtez segidan hartu du Habelarte baserritarren elkarteak Leitzako festetan, Gaztetxean, afariak emateko ardura. Nafarroako Mendialdeko ekoizle agroekologikoen produktuekin osatu dute eguneroko eskaintza, eta ehunka lagun pasatu dira abuztuaren 10etik 14ra haien... [+]
Aurreko urte bukaeran Elizondoko zahar-etxearen kudeaketa publifikatzeko jauzia eman zuen Baztango Udalak, eta geroztik, haren esku gelditu da egoitzaren antolaketa. Eskualdaketa horrekin batera, elikaduraren alorrean eraldaketa sustatzea izan da udalaren erabakietako bat... [+]
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]