Ohea berotzearen teknika

  • Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau aproposa da udako eta udazkeneko mokadu goxoak emango dizkiguten landareen haziak ereiteko.

Simaurtutako lurra patatak hartzeko prest, mango arbola artean. cortijoalmunecar.blogspot.com

2025eko martxoaren 31n - 05:00

Hazitegian edo mintegian haziak ereiteko ohea egin behar da. Aziendari barruetan azpiak egiten zaizkion bezala, haziei ohea egin behar zaie. Gure ohe eta inaurkinak, etzauntzak dira, hazienak ez, hazienak hazkuntzak dira.

Haziak badaki ernatu eta landare berriari bide eman behar diola. Eguna luzatuta dago eta lurra epeltzen hasita. Hazitegietan hori areagotu egiten da: argi artifizialarekin osatzen da egun argia eta jaiotzeko duen ohea berotu egiten da. Udaberria bat-batean etorri balitzaio bezala. Indarrez eta gogo biziz sortuko ditu lehenik sustraia, ondo errotzeko, eta gero txortena, lehen hostoak zabaldu eta janaria sortzen hasteko. Hortik atzera berjabe izango da; ordura arte haziaren zati handiena den energia erreserba xahutuz biziko da. Horixe dira haziak, landare berri bat emango duen muina eta hari eusteko energia erreserba. Badakigu, haziak jaten baditugu, baba (Vicia fava), babarruna (Phaseolus vulgaris), hurra (Corylus avellana), intxaurra (Juglans regia) eta abar, energia asko gureganatzen dugu, erreserbak pilatuko ditugu txitxietako gantzetan.

Hazitokian hazia hozitzeko ereindako lurra azpitik berotu egiten da, ohe beroa esaten zaio. Berotze hori gaur egun elektrizitatearekin egiten da, baina lehengo erari eusten dionik ere bada: ereiketa ontzian lurraren azpian simaur berri-berria jarri. Simaurraren lehen hartzidurak (mikroorganismoek egiten duten hartzidura aerobioa, oxigenoarekin) beroa askatu eta gaineko lurra epelduko du, hazia arrapiztuz.  

Behorketaren edo behorkundearen simaurra da beroena. Azkar ekiten dio hartzitzeari eta tenperatua altuak harrapatzen ditu, baita 70ºC ere. Gaitasun horrek bide asko ireki dizkio behor-simaurrari. Hazitegietako ohea bezala txanpinoia (Agaricus bisporus) ekoizteko inaurkinaren zati handi bat behor-simaurra da.

Patata berria goiz, oso goiz jaso nahi duenak ere badaki: ohea egin behar dio. Patata jarri nahi dugun sailean lurra kendu, bazterrean utzi eta 20-25 zentimetro simaur berri jarri, behorrarena bezala behikundearena edo ardi-jendearena ere ona da. Simaurraren gainean 15 bat zentimetro lur zabaldu, eta hortxe landatu edo erein patata. Aurrez erne eta ernamuinean badago hobe. Ziztu batean etorriko da, eta zarba loratzen denean lurpean tuberkulu politak dituela esaten ari zaigu, lehen patata goxoak, azal eta guzti jan beharreko gutizia.

Ohe beroa baita hozberak diren landareei ere egiten zaie. Landatu berritan, eta toki berrira, hotzera, ohitu eta sustraije sendoa osatu arte negua izotzek erre gabe igaro dezaten, inguruan, lur gainean, simaur berria jartzen zaie; horrek sustraiak babestuko ditu, bero-bero, eta berotasun horrek hostoak eta adarrak ere bilduko ditu.

Hori egin behar zaie boladan baino boladagoan izan eta oraintxe landatzen ari diren garrazkiei, ahuakateondoei (Persea americana) eta mangondoei (Mangifera indica) lehen 2-3 urteetan behinik.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Landareak
Apirila, zikloaren hasiera

Udaberrian orain dela egun gutxi sartu gara eta intxaurrondoa dut maisu. Lasai sentitzen dut, konfiantzaz, bere prozesuan, ziklo berria hasten. Plan eta ohitura berriak hartu ditut apirilean, sasoitu naiz, bizitzan proiektu berriei heltzeko konfiantzaz, indarrez, sormen eta... [+]


2025-03-31 | Garazi Zabaleta
Errekauek
“Errekauek” eta “enkarguk” etxean jasotzeko proiektua Azpeitian eta Azkoitian

Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]


2025-03-31 | Nagore Zaldua
Udaberrian sakura loreak eta itsas-tomateak

Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.


Borrokak balio du: Israel Premier Tech, ez aurten, ez inoiz

Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]


Samariar baltsamoa

Sare sozialen kontra hitz egitea ondo dago, beno, nire inguruan ondo ikusia bezala dago sare sozialek dakartzaten kalteez eta txarkeriez aritzea; progre gelditzen da bat horrela jardunda, baina gaur alde hitz egin nahi dut. Ez ni optimista digitala nauzuelako, baizik eta sare... [+]


2025-03-24 | Jakoba Errekondo
Ilargiko borda, lurra eta ilintia

Bada Borda bat ilargian. Bai, bai, Borda izeneko krater bat badu ilargiak; talka krater edo astroblema bat da, ilargiaren ageriko aldean dago eta bere koordenadak 25º12’S 46º31’E dira; inguruan 11 krater satelite ditu. Akizen jaiotako Jean Charles Borda de... [+]


2025-03-24 | Garazi Zabaleta
Koloreko
Landareetatik eratorritako ile-koloratzaile natural eta ekologikoak

Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]


2025-03-24 | Irati Diez Virto
Lamia oinak bueltan dira

Ugaztunei eskainitako azken artikuluaren amaierako hitzak hurrengo animalia aurkezteko aitzakia paregabea dira. Bertan esaten genuen muturluzeak erreka “garbi eta txukunak” behar dituela, kutsadurarik gabeak baina elementu natural anitzekin. Animalia txiki horren... [+]


Zuhaitz landaketa: mozketa masiboak egin ahal izateko jukutria “berdea”

Mila milioika mintzo dira agintariak. CO2 isurketak konpentsatzeko neurri eraginkor gisa aurkeztuta, zuhaitz landaketei buruzko zifra alimaleak entzuten dira azken urteetan. Trantsiziorako bide interesgarria izan zitekeen, orain arteko oihanak zainduta eta bioaniztasuna... [+]


2025-03-19 | Elhuyar
Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko liken eta goroldioetan

Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko oihaneko liken eta goroldioetan. Ikerketan ondorioztatu dute kutsatzaile horietako batzuk inguruko hiriguneetatik iristen direla, beste batzuk nekazaritzan egiten diren erreketetatik, eta, azkenik, beste batzuk duela zenbait... [+]


Kutixi edo mokadu, guztion ahotarako

Antxoa, bokarta edo albokartia, gure arrain komertzialen artean txikiena, euskal kostaldera hurbildu da.


2025-03-17 | Garazi Zabaleta
Giberri gazta
“Gaztetatik ditugu ahuntzak, honetatik bizitzeko apustua egin nahi dugu orain”

Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]


2025-03-17 | Jakoba Errekondo
Magnolian kakalardoa polen-mamitan

Magnoliak eleganteak dira. Dotoreak. Anddereak. Pontxoak. Apainak. Pimentak. Gurbilak. Ponposak, ponpoxearrenak. Ortiroak. Ia-ia fazazkoak, kriket eta kraket. Ez naiz harritzen, beren loraldien azpian lurrarekin urtzerainoko handitasunaren menpeko sentitzen naiz urtero.


2025-03-10 | ARGIA
Badator Bizi Baratzea Orria, ARGIAren aldizkari berri eta berezia

Gaur abiatu da Bizi Baratzea Orrian kide egiteko kanpaina. Urtaro bakoitzean kaleratuko den aldizkari berezi honek Lurrari buruzko jakintza praktikoa eta gaurkotasuneko gaiak jorratuko ditu, formato oso berezian: poster handi bat izango du ardatz eta tolestu ahala beste... [+]


2025-03-10 | Jakoba Errekondo
Loratu ala hil. Loratu eta hil

Noizbait. Noiz izan ote zen? Noizbait landareren batek lorea egitea erabaki zuen. Bai, bai, landareek ere erabakiak hartzen dituzte, eta guk maiz ez bezala, erabakiak bete egiten dituzte. Eta loreak sortu zituzten.


Eguneraketa berriak daude