Frantziar gobernuaren lan kode aldaketak hautsak harrotu ditu. Manifestaldi, kanpaldi, greba, zentsura mozio, okupazio, ekonomiaren blokatze, sabotaje eta istiluak errepikatzen ari dira azken hilabete hauetan, ezkerreko elkarte, alderdi, sindikatu eta beste norbanako anitzen eskutik. Ildo kapitalista eta inposatzaileetan arrunt lerrokatua den botereari milaka herritarrek egiten diote aurre.
Bere burua sozialistatzat duen gobernuak ez du atzera egin nahi, ez eta erreforma honen kontra diren sindikatuek eta kolektiboek ere. Norgehiagoka luze honetan gatazkaren usteltzea aipu da eta inork ez daki xuxen irtenbidea nolakoa izango den. Horretan geldi ala urrunago jo, garaipena ala galtzea... Udaberri mugitu honi bakoitzak aterako dizkio komeni zaizkion kontuak. Emaitzak emaitza, jazoera hauek azpimarra daitezke jada:
- Azken urte hauetan indarrean zegoen sistemaren legitimizazioa pitzatu da nolazpait, bi bando kontrajarri daudela agerian utzirik: bere interes propioak defendatzen dituen erabakitzaileen taldetxoa alde batetik, logika politiko eta sozial bidegabekoak jasan behar dituen jendearen gehiengoa bestetik. Egoera honekin ados ez daudenei mespretxuz erantzun diete nagusiek, ikuspegien talka emendatuz: patronalaren buruak eta egunkari zenbaitek “terrorismo eta gerrilla” sindikala aipatu dituzte, manifestaldien debekua airean dago eta eskuineko alderdiek gobernuari sostengua ekarri diote, zeharka bada ere.
- Lan legearen kontrako mobilizazioak oztopatzeko, errepresioaren eta beldurraren bidez bazterrak lasaitu nahi dituzte baina ez dute lortzen. Manipulazioek zart egin dute. Atentatu jihadistak direla eta lurraldea urgentziazko estatuaren pean egonik ere, jendea ez da kikildu, ez du seguritatearen eta ordenaren izenean gobernarien manuen pean egon behar denik sinetsi. Urgentziak ugari daudela entzun da aldarrikapenetan, hala nola ordezkaritza eta erabaki politikoen arloak errotik aldatu beharrak.
- Ohituraz zatiturik dauden sektore militanteek mobilizazio sozial azkar eta koloretsua bultzatu dute elkarren ondoan, egin-molde eta aldarrikapen desberdinak erabiliz eta hedatuz, nabardurak eta ezadostasunak alboratu gabe. Mobilizazio gehienetan, borroken konbergentzia izan da praktikan ezarri den tresna. Manifestaldi jendetsuetan giro solidarioa eta borrokalaria ageri da maiz, zaurituen artatzeko boluntario taldeekin, kapitalaren eta Estatuaren sinboloen kontrako erasoekin. Poliziaren jarrera gogorrak aurkako frente zabalaren osaketa eragin du eta erreformista/iraultzaile, bakezale/bortitz kontzeptu bereiziak pixkanaka lausotu egin dira.
- Karrikara atera direnentzat, fatalismo eta etsipenari kemenak eta esperantzak hartu diete gaina, erresistentzien eta alternatiben zilegitasuna motibazioen bihotzera ekarriz. Urte luzeetan hamaika batailetan isolaturik eta ezinean aritu direnek hauspoa izango dute gertaturikoari segida emateko, lehen lerroan kopuru handian oldartu den jende gaztearekin batera: esperientzia honetatik asko izan daitezke biharko dinamika herrikoietan parte hartuko dutenak, etxean isilik geldituz ezer ezin dela aldatu ikusirik.
Haize freskoak heldu dira frantziar estatuan, eta badituzte iturburuak. Esate baterako, badago Nantes hiriaren ondoan azken sei urte hauetan borroken konbergentzia eraginkorra, heldu berrien eta biztanleen politizazioa, auto-formakuntza eta bizimolde kolektiboen eraikuntza gauzatzen dituen eremu askatua: Notre-Dame-des-Landes. 1972tik beharrik gabeko nazioarteko aireportua egin nahi duten lurretan milaka lagun proiektu aldarrikatzaileetan murgildu dira, Vinci enpresak erosi lurrak berreskuratzeko bertako laborariek luzatu deialdiari jarraikiz. Izan ekologista, libertario, lekuko hautetsi edo bretoi abertzale, elkarrekin atondu dira gunearen eta okupatzaileen babesteko. Hasieran oposizio dinamika zena erreferentzia baikor erreala bihurtu da denboraren poderioz, Frantzian baita Europa osoan. Barne ika-mikak ez dira falta baina gaur hara hurbiltzen denak sinpleki suma ditzazke bertako animoak: jardun, elkar lagundu, errotu, epe luzera jo. Horrez gain, bata eta bestearen ekarpenei leku eman, iritzi eta eginbide desberdinak gurutzatu, iniziatibak horizontalki koordinatu, ekintza legala eta ilegala osagarriak direla onartu... Indar batu eta anitzak garatzeko.
Eta su hau itzaltzeko, gobernuak ez daki zer egin. Epaileei dei egin die maiz, poliziak kopuru handian bidali, inkesta eta txosten interesatuak manatu, bertan “basa oihanaren legea” dagoela sinestarazi, sasi-erreferenduma iragarri... Alferrik. Notre-Dame-des-Landes aurrera doa beti, berrogei bizitegi okupaturekin, baratza eta hazkuntza lursail, okindegi eta auzolanekin, hamarnaka mila pertsona mugi ditzaketen manifestaldiekin, berrehun sostengu komiterekin. ZAD deitzen diote, Zone A Défendre, Babestu Beharreko Gunea, kapitalismoaren xedeei ezetz erran eta burujabetasuna gaurdanik egitea posible dela guztioi erakutsiz.
Euskal Herrian militantzia molde berrituak bilatzen gabiltzanontzat, Notre-Dame-des-Landes aberasgarri, baikor eta maitagarri zaigu. EHZ festibalaren antolatzaileek, uztaileko lehen egunetan ZADeko biztanle okupatzaileak gomitatuko ditugu bizi eta egiten dutena konta diezaguten, Lekornen, Donostian, Gernikan, Galdakaon, Gasteizen eta Baigorrin. Bide batez, abuztuaren azken astean Notre-Dame-des-Landesera antolatuko dugun brigadara gomitatzen zaituztegu, guk ere eredu hori lehen eskutik ezagutu dezagun, auzolanetan parte hartuz eta hango jendeekin topaketak eginez*. Asko baitugu gure auzoengandik ikasteko.
* Izenak emateko: ehzadista@yahoo.com
*Amaia Ajuria, Hartzea Lopez Arana eta Txomin Urriza EHZ festibaleko kideak dira.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]
Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]
Azken hamarkadetan euskararen biziberritzeak duen erronka handienetakoa, euskararen ezagutzaren unibertsalizazioarekin batera, erabilerarena da. Askotan, gazteen euskararen erabileran jarri ohi dugu fokua, baita euskararen erabilerak izan duen eta izan dezakeen bilakaeraren... [+]
Gaur buruko minez iritsi naiz etxera. Ostiral iluntze hotz bat da; ez du euririk ari, baina haizeak bota ditu lurrera bi kontainer eta korapilatu dit ilea. 23:39 dio telefonoak. Lagunekin afaldu dut gure ostiraleroko tabernan. Barre asko-asko egin dugu, eta bihotza bete-beteta... [+]
Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]
Oldarraldia ari du EAEko administrazioa euskalduntzeko erabakien aurka, berriz ere, enegarren aldiz. Oraingoan berrikuntza eta guzti, espainiar epaitegiak eta alderdi eta sindikatu antieuskaldunak elkarlanean ari baitira. Ez dira izan akats tekniko-juridikoak zuzentzeko asmoz... [+]
Igande gaua. Umearen gelako atea itxi du, ez guztiz. Ordenagailu aurrean esertzeko momentua atzeratu nahi du. Ordu asko aurretik. Zazpietan jaiki da, eta, bihar ere, astelehena, hala jaikiko da. Pentsatu gabe ekiten badio, lortu dezake gauak pisu existentzialik ez izatea. Akats... [+]
Naomiren etxeko eskailerak igotzen ari dela datorkion usainak egiten dio memorian tiro. "Ez da sen ona, memoriaren eta emozioaren arteko lotura da. Baldintzapen klasikoa", pentsatzen du Peterrek bere golkorako Intermezzo-n, Sally Rooney irlandarraren azken eleberrian... [+]
Joan den urte hondarrean atera da L'affaire Ange Soleil, le dépeceur d'Aubervilliers (Ange Soleil afera, Aubervilliers-ko puskatzailea) eleberria, Christelle Lozère-k idatzia. Lozère da artearen historiako irakasle bakarra Antilletako... [+]
Aspaldi pertsona oso zatar bat ezagutu nuen, urrun izatea komeni den pertsona horietako bat. Bere genero bereko pertsonengana zuzentzeko, gizonezkoengana, “bro” hitza erabili ohi zuen. Edozein zapaltzeko prest zegoen, bere helburuak lortzeko. Garai hartatik hitz... [+]
2020. urteko udaberrian lorategigintzak eta ortugintzak hartutako balioa gogoan, aisialdi aktibitate eta ingurune naturalarekin lotura gisa. Terraza eta etxeko loreontzietan hasitako ekintzak hiriko ortuen nekazaritzan jarraitu du, behin itxialdia bareturik. Historian zehar... [+]