“Nork bere baratzea ezagutzeko eta ikasteko sistemarik onena da oharrak hartzea”
Hemen da Ilargiaren eta landareen 2022ko agenda, baratze eta landaredun etxeetan ohiko —eta kasik beharrezko— bihurtu den lanabesa. Aurtengoan ere, Jakoba Errekondo Saltsamendiren testuei Antton Olariaga Aranburuk jarri dizkie marrazki ederrak.“Bizitzarako agenda dugu honakoa, norberaren egunerokoa ilargiarekin eta lurrarekin uztartzeko erreminta”, dio kontrazaleko azalpenak. Bada, eskuragarri dago honezkero erreminta praktiko bezain eder hori ARGIAko Azokan eta ohiko liburudendetan eta Jakoba Errekondori galdetu diogu aurtengoaren berezitasunez.
Bosgarren agenda da esku artean duguna. Zer du berritik aurtengoak?
Bi nobedade ditu aurtengo agendak: alde batetik, formato fisikoa bera aldatu dugu, espirala jarri baitiogu erabilgarriago egiteko eta oharrak hartzeko espazio guztiak ongi aprobetxatzeko. Bestetik, urtero gai bati ematen diogu protagonismoa, eta aurtengoa ongarriena izan da, hilero ongarriaren ikuspegitik egin behar diren lan nagusiak biltzen dira. Gainera, aurreko urteetan baino testu gehiago sartu dugu aurtengoan, gaiak askorako ematen duelako eta jendeak ere eskatu duelako.
Aurreko urteetako zenbait atal mantendu dituzue, dena den.
Bai, sarreran badira atal finkoak: ilargiaren inguruko azalpena dator, honen eraginen ingurukoa, eta bukaeran, berriz, baratzean egin behar diren oinarrizko lanak ere badatoz: txandakatzeak, nor-norekin doan ondo, belarrarekin egiteko tratamendu naturalak… Horiek guztiak errepikatu egiten dira, jendeak eskertzen baitu lan horiek eskura edukitzea.
Ilargiari kasu egitea hain da garrantzitsua?
Bai, garbi dago eragina baduela baratzean. Ilargiak bi ziklo ditu, eta batez ere horietako batek du eragina: ilgoran edo ilbeheran egoteak. Baten edo bestearen eragina oso nabaria da baratzean, bai ereiteko momentuan, baita landatzerakoan, ongarriak egiterakoan, lurra lantzerakoan, inausketetan eta txertaketetan… Hasierako atalean azaltzen da hori guztia. Azalpenez gain, astero-astero ilargia zein egoeratan dagoen ere agertzen da bi zikloei dagokionez: ilgora eta ilbehera, eta ilzarra eta ilberria.
Jabeak bere oharrekin osatu beharko du agenda aurten ere…
Noski, bakoitzak bere lanak txertatzeko eta horretatik ikasten joateko da agenda. Azkenean, ez da gauza bera lan bat Tuteran edo Mutrikun egitea, toki bakoitzean lurraren kalitatea aldatzen da, mikroklimak ere hor daude… Horrek denak eragina du baratze bakoitzean gertatzen denarekin. Apunteak hartuz, lanak gure lurrera, gure baratzera egokitzen ikasiko dugu. Eta, norberak ikasteaz aparte, ondorioak elkarbanatzeko aukera ere emanen digu! Norbere baratzearen ezaugarriak ezagutzeko eta nola lan egin ikasteko sistemarik onena da oharrak hartzea.
Antton Olariaga ekipoko parte garrantzitsu bihurtu da honezkero, ezta?
Bai, ikaragarria da Olariagaren ekarpena, agenda arrunt bat artelan bihurtzen baitu. Bere marrazki bakoitzak koadro bat egitea merezi du, urtetik urtera hobeak dira. Azkenean, Olariaga ere gaiarekin bustitzen eta ikasten ari da eta hori nabari da.
Bukatu da (bukatzen ari da) tomatearen sasoia eta unea aprobetxatu nahi nuke uda honetan izandako kezka eta amorruak orriotara ekartzeko.
2016an ikusi omen zuten lehen aldiz Herrialde Katalanetan. Bi urte geroago, 2018an alegia, Xanti Pagola eta Imanol Zabalegui entomologoek Gipuzkoan azaldu zela jakitera eman zuten. Eta euskaraz izendatu ere bai! Urte batzuk pasa dira eta ez dut esango gure artean ikusteaz ohitu... [+]
Bart arratsean izan da. Etxekoak gintonikari zurrupaka. Ni aspaldi dibortziatu nintzen gintonikarekin. Ginak oso gogoko ditut, hortz-haginak ur, baina tonikak ezin edan ditut, gozoegi eta burbuila zakar gehiegi.
Abenduaren 14an Bilbon etxebizitzaren negozioaren aurkako mobilizazio nazionala antolatu dute Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatuen Sareak. Ia 200 izan dira auziarekiko elkartasuna adierazi duten eragileak.
Azala ez da azaleko gaia, kanpoarekiko muga eta gure buruaren babesa baizik. Ordea, kosmetiko industrialak erabiliz gero, toxiko kimikoak barneratzen ditu gure gorputzak azaletik, eta dutxako zulotik behera joaten direnean, ura eta Lurra ere kutsatzen ditugu egunero. Eredu... [+]
Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]
Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]
Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]
192 milioi sagar 2024. urtean. Segundoero sei sagarretik gora saltzen du Britainia Handiko Tesco supermerkatu kate han ezagunak; ia 27.000 tona. Zenbaki ikusgarriak dira baina are harrigarrigoak dira bertokoak, Ingalaterrako sagarrak direla jakinda.
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Antzinako greziar eta erromatarrek izaki mitologikotzat zituzten animalia hauek, itsas hondoan jaio eta hazi ostean, lehorreko zaldien tamainara heltzean, Neptunoren gurditik tiratuko omen zuten. Urrutian ikusten omen zituzten, olatu tontorretan jauzika.
UNESCOk Munduko Biosfera Erreserben Sarea zabaldu du hamaika izendapen berrirekin, horien artean da Iratiko Oihana. Astearte honetan jaso dute diploma Zaraitzu eta Aezkoa ibarretako presidenteek Ariben.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.