Norbaitek nahi ote du zuritik grisera pasatzea Txina Hegoaldeko Itsasoan?
Txina Hegoaldeko Itsasoan gaiztotzen ari da gatazka Filipinak eta Txinaren artean. Nabari du oraintsu arte Second Thomas Shoal/Ren’ai Jiao/Ayungin uharrian nahita hondoa jota datzan Sierra Madre filipinar gerraontziaren hondakinen inguruko tirabira batere konpondu gabe, tentsioa, areagotuta, 36 milia ekialdera, Sabina Shoal/Xianbin Jiao/Escoda arrezifera hedatu dela.
Han, duela aste batzuetatik dago, ainguratuta edo urmaelean pairuan jarrita, beste filipinar ontzi bat, Teresa Magbanua, berri-berria kasu honetan, eta Filipinek gaur egun dituzten kostazainetan handiena. Txinak deritzo Xianbineko ur eta uharri horiek, Ren’aikoak bezalaxe, bere subiranotasunekoak direla, eta baimenik gabe dagoela bertan ontzi filipinarra; guztiz alderantzizkoa da, noski, horien iritzia.
Sierra Madre hondatuak ez bezala, mugikortasun, operatibitate eta eskifaia osoa ditu, ordea, Teresa Magbanuak. Eta horrek zeharo aldarazten du “jokoa” kasu honetan. Txinari ez dio balio lehendabizikoari ezarria dion –eta, pausoka-pausoka, estutzen ari den– “setio-taktikak” (bertan dagoen dozena bat soldaduko destakamentuak aurria utzi dezan), helikopteroz ere hornitu ahal den kostazainaren kasuan.
Eta horrek bai bihurritzen duela Sabina Shoaleko gatazka: dagoeneko, hainbat talka izan dira alde bateko eta besteko itsasontzien artean. Alde bakoitzak, nola ez, bestea egiten du errudun. Giza-galerarik ez da izan, baina bai kalte materialak. Indarrera jarrita, Txinak irabazten du, jakina, bai jazarpenerako erabil ditzakeen ontzien kopuruari dagokionez, eta bai –garrantzitsuagoa izan daitekeena– haien tamainarengatik, kostazain handienen kasuan.
Baina korapiloa erabat ulertzeko, gogoan izan behar da AEBek eta 1946ra arte haren kolonia izan ziren Filipinek elkarren defentsarako tratatua dutela duela hamarkada askotatik, baldin eta bietakoren bati hirugarren batek eraso egingo balio. Eta agerikoa ez ezik Filipinetan batzuek ozen diotena da hori abian jartzea ahalbidetu behar dela. Teresa Magbanuaren egitekoa aise ulertzen da horrela.
AEBen, Japoniaren eta, arestian, Europar Batasunaren hitzezko laguntasuna ez zaio falta Manilari... Baina hortik aurrera, kontuak atera behar dira, eta ematen du horretan eman dutela beta dezente Wang Yik eta Jack Sullivanek azken solasaldietan.
Txina Hegoaldeko Itsasoko krisia, orain arte, “zurian” joan baita. Zuria izaten delako, usu, eta hizpide ditugun herrialdetan, kostazainen kroskoaren kolorea. Kasuan kasuko ikur-marra, idazkun eta zenbakiekin. Egituraz gerraontzien gisakoak izan ohi diren arren, oso arin armatuak izaten dira, betiere defentsa-armekin. Hizpide dugunean, gainera, ez dira zein bere itsas-armadakoak, baizik aginte zibilen manupekoak. Eta krisialdi osoan, ez da “ontzi gris” bat bera ere azaldu ezein aldetatik eszenatokietan.
Grisa izaten da gerraontzien krosko-kolorea. Eta halakoak izango lirateke, ia ezinbestez, ontzi estatubatuarrak Txina Hegoaldeko Itsasoan, agertuko balira. Eta grisak grisari dei egiten dio.
Mundu mailako inperioaren urbs estatubatuarra –eta haren periferiako lurbira osoa– Donald Trumpen bigarren agintaldirako kontuak ateratzen ahalegintzen ari garenean, tentsioak gorabidean jarraitzen du datozen lau urteetan, zalantzarik gabe, arreta-gune nagusietakoa... [+]
Kontinente zaharrak gerra komertziala plantatu dio Txinari, auto elektrikoen merkatu europarra porrot historiko eta irrigarri izatetik gertu dagoelako. Txinatarren errua omen, kotxe elektriko europarrak bi aldiz garestiago izatea haienekin alderatuta. Min egiten dietena da... [+]
Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]
Kontatu –ezta iradoki ere– ez digutenez, imajinatu egin beharko dugu. Gertatu, halatsu gertatuko zelako, gutxi gora behera.
Tximeleta efektua deituaren bertsio eguneratua ematen du: unibertsitate-mintegi arrunt eta ziztrin samarra baino asko gehiago ez lirudikeenak belarri guztiak tentetu arazi ditu Asia Ekialdean, bereziki Japonian. Baita gugandik gertuago ere.
Azkenean, odolik isuri gabe amaitu da apirilaz geroztik Sabina/Xianbin/Escoda atoloiaren urmaelean, Spratley uhartediaren ekialdean, BRP Teresa Magbanua, Filipinen kosta-zaintzako ontziaren aingura-aldi luze bezain atezua. Irailaren 15ean, igandez, aingura jaso eta porturantz... [+]
Iazko urtarril-otsailean izan genuen Hego Euskal Herrian bisitari, egundoko propagandaz girotuta baina aparteko arrakastarik gabe, Shen Yun izeneko antolakundearen “Txina komunismoaren aurretik” ikuskizuna. Agian neuk ere esan behar nuen zerbait orduan, haren... [+]
Hamas, Fatah, Palestina Askatzeko Herri Frontea, Palestinako Jihad Islamikoa eta beste hamar taldek hitzarmena sinatu dute, genozidioa amaitu ostean “Palestinako lurralde guztien” gaineko agintea izateko. “Okupazioaren aurka borrokatzeko” eskubidea dutela... [+]
Munduko erakunde militar suntsitzaileenak 75 urte bete ditu, eta eztei horiek behar bezala ospatzeko, esan du bere kideek gehiago gastatu beharko dutela armetan. Gainera, urtemugaren goi bileran beste potentzien kontrako gerra hauspotu du NATOk, Txinaren eta Errusiaren kontrako... [+]
Urtebeteko atzerapenarekin hasi da Pekinen 2022an egindako Alderdi Komunistaren XX. Kongresutik datorren Komite Zentralaren III. Osoko Bilkura.
Sortu zela 75. urteurrenean egindako gailurrean, Aliantza Atlantikoak Txinaren kontrako mezua gogortu du eta herrialde asiarrari egotzi dio Errusia laguntzea Ukrainako gerran. Kievi laguntza gehiago emateko konpromisoa adierazi dute NATOko 32 kideek eta Europako herrialdeek... [+]
Europar Batasunaren txandakako presidentetza beretu eta astebeteren buruan Viktor Orban hungariar lehen ministroak egin duen ezusteko blitz-ak azalpen serioa eskatzen du. Gaiaren neurrikoa.
CKU trenbide hori egitasmo mitikoa da, hitzaren adiera zuzenean: itxuraz, koherentea ez ezik desiragarria litzatekeena, baina ameskerien mundutik kanpo zertzeko aukerarik gabea, orain arte behintzat. Halakorik inoiz ez nuela ikusiko zinez sinesten nuen.
Txinako Chang'e-6 misioak Ilargiaren alde ezkutuko laginak hartu eta Ilargiaren orbitara aireratzea lortu du. Alde ezkututik egin den lehen aireratzea izan da.