Nolakoa izan da pandemiak emakumeen bizitza pertsonalean zein kolektiboan izandako eragina?

  • Aiaraldea Ekintzen Faktoriako feminismo ildoak eta komunikabideak gauzatu dute elkarlanean ikerketa. Asteazkenean aurkeztu zituzten emaitzak.

Argazkia: Aiaraldea.eus
Artikulu hau CC BY-SA 3.0 lizentziari esker ekarri dugu.

2021eko abenduaren 10ean - 10:11
Azken eguneraketa: 11:14

Kafe tertulia formatuan aurkeztu zuten ofizialki asteazkenean, 2021eko martxoan eginiko ikerketaren emaitza. Zehazki, Aiaraldeko emakumeengan pandemiak izandako eragina aztertu dute, galdetegi bat beteta. Guztira,  120 andrek hartu dute parte, eta ondorio ugari atera dira:

Emakunderen eskutik jasotako diru-laguntzari esker, "kafe-tertulia" formatuan sakondu zuten eztabaidan. Hain zuzen, pandemiak eskualdeko emakumeen bizitzetan kolektibo gisa izandako ondorioak aipatu zituzten:

  • Zaintza lanak, pertsonalak zein profesionalak, emakumeen ardurapean daude oraindik ere; eta aitortu gabeko lana da gehienetan. Horrez gain, zaintza sistemaren problematika azaleratu da. 
  • Emakumeak saretzeko foroak edo ekintzak nabarmen txikitu dira.
  • Belaunaldiartekotasunaren arrakala handitu da.
  • Emakume elkarteen jarduna eten egin da. 

Bestalde, bakoitzaren bizipenak partekatzeko tartea eskaini zuten, norberak pandemia garaia nola bizi edo sentitu duen kontatzeko. 

Ikerketaren ondorioak

Harreman sozialak eta pertsonalak asko mugatu ditu Aiaraldeko emakumeen* %88.23ak. Adin orotariko herritarren esperientziak eta gogoetak jaso ditu Aiaraldea Ekintzen Faktoriako feminismo ildoak. Online bidez sustatu zuten galdetegia, eta ia 120 pertsonek hartu dute dinamikan parte. Atzera eginez, 2020ko  martxoan hasi zen konfinamendu garaia, etxealdiarekin; eta urtebeteko ibilbideak utzitako marka aztertu dute Faktoriako kideek. Norberaren bizitza pribatua goitik behera baldintzatu du koronabirusak eragindako pandemiak, aitortu dutenez. Ikasketak, lan bizitza, harreman sentimentalak,  sexu erlazioak, zaintza lana, enplegua, indarkeria matxista… nabarmen baldintzatu dituzte ezarritako muga sozialek. Ikasketak, lan bizitza, harreman sentimentalak, sexu erlazioak, zaintza lana, enplegua, indarkeria matxista… nabarmen baldintzatu dituzte ezarritako muga sozialek. Horiek, emozioetan eta buru osasunean ere izan dute isla, ikerketaren ondorioek azaleratu dutenez. 

Zaintzaren problematika erdigunean jarri zuen duela urtebete koronabirusak. Izan ere, telelana eta enplegua uztartu behar izan ziren zenbait astez, eta edadetuen zein haur edota nerabeen zaintza areagotu egin zen hilabete horietan. Ez, ordea, zaintza zein ikasketetarako laguntzak. “Emozionalki eta ekonomikoki familia laguntzeko eta orekatzeko areagotu egin da nire lana”, dio partaide batek. Etxeko “zaintza intentsuagoa” izan da minbizia bezalako gaixotasunen kasuetan, erantsi dutenez. Estresa azpimarratzen dute beste zenbaitek. Galdetegia erantzun dutenen %93.3, 18-50 urte bitartekoa da; eta ondorioz, nerabeen eta edadetuen inpaktua ezin izan da neurtu. Dena den, enplegudunek, soldata gabeek, ikasleek, pentsionistek eta etxeko langileek eman dituzte euren iritzi edo pertzepzioak.

 

Bizi ohiturak, hankaz gora

Bizi ohiturak hankaz gora jarri ditu, hein batean koronabirusak. Bizitza soziala txikitu du %98.31k, eta lagunekin denbora gutxiago igarotzen du orain %94.11k; aisialdi plan gutxiago egiten dira horrenbestez. Jarduera publikoetan emakumeen presentzia ere, hankamotzago geratu da: %79.83k dio bilera, tailer edo ekintza publikoetan pandemiaren aurretik baino gutxiago hartzen duela parte. “Etxean lehen baino denbora gehiago ematen dut”, “Harreman sozialak eta kale jarduera erabat murriztu ditut”, diote besteak beste. “Bizitza sozialaren askatasun faltak apurka-apurka ito egiten gaitu”, adierazi du beste kide batek, “sozialki asko mugatu gaituzte (noiz, norekin, zenbatekin, noraino, noiz arte…”.

 

Dena den, onurak ere badira: norbere buruari denbora gehiago eskaintzen dio orain %66.38k. Ahalduntzean ere utzi du arrastoa hamarkada hasiera kolokan jarri duen birusak: %69.74ren arabera pertsonalki eragina izan du pandemiak, eta %77.31ren iritziz ahalduntze kolektiboan ere utzi du marka.

 

Kontsumo joerei erreparatuta, berriz, internet bidezko erosketak hautatu dituzte %46.21ek osasun krisian zehar. Alabaina, %66.28k tokiko ekoizle edo saltokietan erostea erabaki du.

Lan bizitza

Bizitzeko lan egitetik, lanerako bizitzera igaro dira beste asko. Izan ere, etxealdian norbere espazioan jardun beharrak, deskonexio eza areagotu du; lanbide batzuetan bereziki: irakasleak, etxeko langileak, edadetuen zaintzaileak, medikuak, erizainak, fisioterapeutak… 

 

Datuei erreparatuta, baina, lanaldia edo enplegua asko aldatu zaiela dio %46.21ak, gutxi %24.39ak eta ezer ez %35.51k. Ikasketen kasuan, prestakuntza moduak asko aldatu dira %42.85aren ustetan; eta horrek ere egoera berrietara egokitu beharra ekarri du.

ERTEak, lanaldi murrizketak, kaleratzeak… orotariko moldaketak jasan izan ditu bailarak urtebeteko tartean. Horren adierazle da hirutik batek (%31.09k) soldata edota lanaldi murrizketen ondorioz bestelako neurriak hartu beharra.

Emozioak gainezka

Gainezka egin du bizi, jendarte eta osasun sistemak. “Iruditzen zait bai ni eta baita inguruko jendea ere gaindituta gaudela”, aipatzen du eskualdeko emakume* batek. Amorruak kolpatu du askotan beste elkarrizketatuetako bat: “Amorrua ezer baino gehiago sentitu dut, inpotentzia. Dena mugatzeak nire egunerokotasun emozionalean eta umorean eragina izan du”. Tristura ere sentitu dute batek baino gehiagok, “kaleko giroak ere gero eta gogo gutxiago ematen dit”. 
 
Baina, beldurrez bizi al gara? %38.89 noizbehinka egon da ikarak jota, eta %14.44 askotan (Alegia, %53.33 bai). Kontrara, %10 da izurik gabe ibili den elkarrizketatu kopurua, %36.67k gutxitan bada ere, sentipen hori baieztatu baitute. 
 
Bakardadea izan da medioetan zein kale elkarrizketetan sarritan mahaigaineratu izan den beste gaietako bat. Aiaraldeko datuei helduz, %71.43k adierazi du bakardadeak askotan (%29.67) edo  batzuetan (%41.76) hondoratu izana. “Bakardadea eta tristura sekulakoak izaten ari dira, partekatzeko espazio gutxi eta mugatua dagoelako”. Bakarrik bizi direnek emozionalki oso gogorra izan dela igarotako bolada diote: “Oso gogorra izan da hainbeste denbora bakarrik egotea. Inork ez ditu behar psikologikoak kontuan izan”. Hala ere, bada alde positiboa aurkitu duenik; “bidaia berezi bat izan da oso, sormenduna”.

 

Askatasuna -edo libertate eza- ere sentsazio orokorra izan da, azterketaren emaitzak pilatzean: %37.25ak ez du inoiz sentitu, eta %45.10ak gutxitan. Aldiz, askotan %4.90 sentitu da libre, eta batzuetan %12.75. “Oso zaila da aurrera jarraitzea askatasunik gabe. Hilabeteak pasa ahala nahiko gogorra egin zait, sentimendu eta emozio positiboak joaten hasi dira, eta gauza negatiboak baino ez ditut buruan”.

 
Ingurukoen babesari dagokionean, %81.11k sentitu du gertukoen bultzada noizbehinka (%43.33) eta askotan (%37.78). Dena den, laguntza eskatzeko lotsa aitortu dute %31k; herenak hain zuzen. Autokritikaz gain, “auzokritika” ere egin dute ikertuek, eta instituzioen babesa edo laguntza ez dutela jaso ohartarazi dute; %91.07 izan da hain zuzen “utzikeria” plazaratu duena.

 

Era berean, Mugimendu Feministaren babesa edo laguntza ez zaie iritsi %64.83ri, %35ak (%30.77k batzuetan eta %4.40k askotan) indarra metatu duen bitartean.  Antsietateaz mintzo denik ere bada: “Gora egin dit, eta errepresioak beldurra sortzen dit. Alternatiba eredurik ez dagoela sentitu dut, diskurtso bakarra entzuten baita”.

Sexu harremanak

Sexu edo harreman sentimentaletan eraginik izan al du? Baietz diote %62,6k, eta ezetz, berriz, %37.4k. “Galdera nire buruari egitea ondo etorri zait”, dio bat edo bestek. “Asko gutxitu zait sexua, gogo gutxiago dut”. Intimitate falta nabarmendu dute zenbaitek. Dena den, egoera emozionalak plazera eta desira zipriztindu dituela ondorioztatu daiteke; ezbairik gabe: “Harreman afektiboetan eragina izan du, batez ere, emozionalki egoera gogorra delako. Ezin dugu planik egin, ia ez dugu aisialdirik gure harremanak etxekoon artera mugatu dira, eta burua freskatzeko ez dago aukerarik”. Distantzia izan dute arazo beste zenbaitek, “zure bikotea herri berean ez bada bizi, hilabete hauek oso gogorrak izan dira”. Askatasun ezak, nolabait, buru osasunean ondoeza eragin du: “Nire bikoteak nik baino askoz txarrago darama askatasun falta eta gaixotu egin da; depresio batean dago, eta horrek eragin digu”. 

Harremantzeko moduetan, aldaketa

 Zenbatetan eta zein motatako ekintzetan erlazionatu zara zure ingurukoekin? Galdera horretatik abiatuta, ondorio esanguratsuak atera dira azterlanean, zentzu horretan ere. Esaterako, aisialdi planetan %17.11 ez da inoiz harremandu, eta %47.37 oso gutxitan. Pote bat hartzera, berriz, %54.87 apenas atera da (%13.41 inoiz ez, eta %41.46 oso gutxitan).

 

Erosketak egiteko tartea aprobetxatu dute hainbatek (%52.28) sozializatzeko. Ikastaro edo tailerrak izan dira beherakada handiena jasan duten eremuak, %46.32k uko egin baitio parte hartzeari, eta %45.26 oso gutxitan bertaratu baita jarduera horietara. Alta, bideo-deiak gailendu dira komunikazio eta erlazio moduetan dudarik gabe: %37.93k askotan egin ditu, %34.48k batzuetan, %19.54k oso gutxitan eta %8.05ak inoiz ez.

 
Bilerak egiteko ere egokitu dira lan tresnak, bideo bilerak edo batzar telematikoak gure eguneroko bizitzetan ohiko bihurtu direlarik. Dena den, hariaren bi muturrak daude presente: batzuek (%66.66) maiz izan dituzte pantaila arteko bilerak, baina %33.42k oso gutxitan edo inoiz ez.Kirola eta kultura
Kirola praktikatzeko edota kultura ekoitzi edo kontsumitzeko joera handitu al da? Inkesten arabera, ez du ematen: Aiaraldeko emakumeen* “%32.91k ez du pandemia garaian ariketa fisikorik egin, eta %31.65ek oso gutxitan (%18.99k batzuetan, eta %16.46k askotan).
 
Eta kultura? Ekitaldien jarraipena nolakoa izan da? Bada, %80.22rentzat oso eskasa (%49.02k ez du behin ere jarduerarik jarraitu, eta %40.20k oso gutxitan).
 
13 hilabetez luzatu da Alarma egoera euskal lurraldean ere. Denboraldi horretan, behar berriak agertu dira. 10 Horien artean nabarmendu dituzte azterkariek lagunekin egotea (%90.8), familiarekin elkartzea (%75.6), festa edo parranda premia (%70.6), internet edo sare sozialekiko menpekotasuna (Whatsappa, Netflix, Instagram eta abar, %65.5), espazio propioaren beharra (%52.90), autonomia beharra (%45.4), ahalduntze teknologikoa (internet edo telefono aplikazioak maneiatzeko laguntza, %25.2),  kotxea edo garraio beharra (%16.8), edota enpleguaren ondorioz neurri ekonomikoak hartzea etxebizitza gastuei aurre egiteko (%16).

 

Librean, berriz, ondorengo eskakizunak erantsi dituzte: laguntza psikologikoa emateko telefono publikoa, “bidaiatzeko beharra, besarkatzekoa, jendearekin lasai egotekoa”, espazio kolektiboen beharra, mugitzekoa…Aurrera begira, ordea, esperantza da nagusi: “Berriro ere emakumeok* aterako dugu gizarte krisi honetatik”. Dena den, pandemia gainditzea ez da debalde suertatu: “Neurriak ahalik eta zorrotzen betetzen ari garenok erotuta gaudela sentitzen dugula uste dut, beti ibili behar gara azalpenak ematen”. Zentzu horretan, etsituta dagoenik ere bada: “Botere publikoak ez du ezertarako balio ez ondo gaudenean, ezta txarto gaudenean ere; nahiz eta gure dirua kudeatu. Azkenean, herria da pandemia gainditzen duena”.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Koronabirusa
Hamar milioi euroko komisioak sortu zituzten Koldo García atxilotu duten maskaren operazioan

Guardia Zibilaren esanetan, Victor de Aldama enpresariak ordaindutako diru kopurua litzateke hamar milioi euroko hori, eta Espainiako Garraio Ministerioak pandemia garaian egindako salerosketei lotuta legoke. Ostegun honetan utzi dute aske García, epailearen aurrean... [+]


Ikasgela kalera ateratzetik lau horma artera itzuli al dira eskolak, pandemia ostean?

"Pandemiaren ondoren, jakinarazi ziguten eskolatik kanpoko jarduerak askoz gehiago sustatuko zirela, eskura dauden ingurunean eta baliabideak erabiliz, baina gure seme-alaben hezkuntzan hain garrantzitsua den konpromiso hori ez da betetzen ari". Guraso batek... [+]


2023-07-04 | Ilargi Manzanares
Asteazkenetik aurrera ez da derrigorrezkoa musukoa Hegoaldeko osasun zentroetan

Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratzen den egunean amaituko da musukoaren beharra, eta COVID-19 pandemiak eragindako murrizketak amaituko dira. Hainbat salbuespen izango ditu: zainketa intentsiboetako unitateetan, onkologikoen eremuetan, ebakuntza geletan edo larrialdietan,... [+]


90.000 milioi euro irabazi zituen industria farmazeutikoak, diru publikoz finantzatutako COVID-19 txertoekin

Enpresek diru publikoa jaso zuten ikerketarako, eta iparraldeko herrialdeek aldez aurretik erosi zizkieten txertoak. Bitartean, txertoen prezioak igo egin zituzten multinazionalek. Gaur egun, herrialde txiroenetan, %23k baino ez du dosi osoa, SOMOren ikerketaren arabera.


Gaurtik aurrera maskara ez da beharrezkoa garraio publikoan Hegoaldean

Espainiako Ministroen Kontseiluak onartu du maskara hautazkoa izatea garraio publikoan. Baina gomendagarria da gaixotasunen sintomak dituztenentzat eta pertsona zaurgarrientzat. Derrigorrezkoa izaten jarraituko du osasun zentroetan.


COVID iraunkorra duen langile bati ezintasun iraunkor absolutua aitortu dio Bilboko Lan Arloko Epaitegiak

Bilboko Lan Arloko Epaitegiak arrazoia eman dio ELA sindikatuari eta ezintasun iraunkor absolutua onartu dio COVID19 iraunkorra duen osasun zentro bateko zeladore bati.

 


2023-01-26 | ARGIA
Otsailaren 7an amaituko da garraioan musukoa eramateko derrigorra Hego Euskal Herrian

Espainiako Gobernuko Osasun ministro Carolina Dariasek jakinarazi duenez, Ministroen Kontseiluak otsailaren 7an sinatuko du garraio publikoan musukoa derrigorrezkoa ez izatearen dekretua.


Txina: Covid-19aren aurkako neurriak murriztearen opakutasuna

Txinan derrigorrezko isolamendu neurriak kendu dituzte nazioarteko bidaiarientzat, eta eguneroko kutsatzeen datuak emateari utzi. Politika aldaketa baten ondorioz dira neurriok, baina egoeraren kontrolik ezak nazioartean izan dezakeen eraginaz ohartarazi dute zenbait adituk.


2022-12-20 | ARGIA
COVIDen aurkako 14 milioi txerto iraungi zaizkiola onartu du Espainiako Gobernuak

Iraungi diren gehienak Pfizer markakoak dira, Europar Batasuneko hornitzailerik handiena.


2022-11-29 | Leire Artola Arin
Zero COVID politikaren aurkako protestak areagotu dira Txinan

Milaka herritar kalera atera dira hiriburu nagusietan, Txinako Gobernuaren zero COVID estrategiak eragiten dituen kalte ekonomikoak eta psikologikoak salatzera. Aspaldi ikusi gabeko mobilizazioetan orri zuria erakusten dute manifestariek, zentsura irudikatzeko. Pandemia hasi... [+]


2022-10-14 | Mikel Aramendi
Zero-covid, zero eskrupulu

Sumindura pikor batekin hartu dute batzuek zero-covid estrategiaren inguruan Renmin Ribao egunkari txit ofizialak aste honetan bertan argitaratu duen artikulu-segida. Ondorioztatu baitute –zuzen, behingoz– Beijingeko agintariek, Partiduaren XX. Kongresua amaitu... [+]


Hondatu da mendia, jausi zaigu bizia

Heriotza, drama, lana, luizia, mina, angustia. Mugak, neurriak, grinak, maitasuna eta sendia. Inauteria. Zaldibar eta pandemia; bizitza zabortegian. Estreinatzear da Axut eta Artedrama antzerki konpainiek elkarlanean sortu duten azken lana: Hondamendia. Urriaren 14an egingo dute... [+]


2022-09-15 | ARGIA
“Pandemiaren bukaera begi bistan dago”, Munduko Osasun Erakundearen arabera

 "Azken txanpan" sarturik, arrisku taldeak txertatu, aldagai berriak kontrolatu eta osasun sistemak hobetu behar direla dio MOE erakundeak.


2022-09-01 | Leire Artola Arin
Aldaketekin hasi dute ikasturtea Ipar Euskal Herriko ikasleek

Irailaren 1ean ekin diote 2022-2023 ikasturteari Zuberoan, Nafarroa Beherean eta Lapurdin, COVID-19aren aurkako neurririk gabe. Berrikuntza gehiago ere izan dituzte: Seaskako ikastola eta kolegioetan ehun ikasle gehiago dituzte, eta Irisarrin, Larrainen eta Barkoxen murgiltze... [+]


Koronabirusaren aurkako txertoak hilekoan aldaketak eragiten dituela berretsi du ikerketa batek

Ikerketan ia 40.000 hilekodun pertsonek parte hartu dute eta haietatik ziklo erregularra dutenen %42k txertoaren ondoren odoluste handiagoa izan dutela ondorioztatu dute ikerketan.


Eguneraketa berriak daude