“Nolako Nafarroa nahi dugun aukeratu beharra dugu, nitratoz betea edo ekologikoa”
Otsailaz geroztik lehendakari berria du Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluak: Mirian Otxotorena. Edorta Lezauni hartu dio lekukoa Lizarraldeko artzain eta gaztagileak, hain zuzen, kontseiluak 25 urte beteko dituenean Nafarroan trantsizio ekologikorako bidea jorratzen. Mende laurden honetako bideaz eta etorkizunaz galdetu diogu.
NNPEKren mende laurden honen zer balorazio egiten duzue?
Ekoizle eta hektarea oso gutxirekin hasi zen kontseilua bere garaian, eta ikusten dugu pixkanaka geroz eta ekoizle eta labore-lur gehiago batzen ari direla. Aldaketa hori positibotzat jotzen dugu, beste norabide batean doazen makrogranjen eta industrializazioaren aurrean gure bidea egiten eta tokia irabazten ari garela esan nahi duelako. 700 ekoizle inguru daude gaur egun zertifikatuak Nafarroan, baina egia da lurren %6,5 besterik ez direla oraindik ekoizpen ekologikokoak. 2030 urteari begira Europak ezarri duen %25eko helburutik oso urruti gaude oraindik. Beraz, urteotako balorazio positiboa egiten dugu, baina aurrera begira bultzadak handiagoa izan beharko du.
Eta nola emanen duzue bultzada hori?
Promozioa eta sentsibilizazioa egiten jarraitzea da asmoa, bai kontsumoari eta baita ekoizleei begira ere. Ekoizleak animatu beharra ditugu lurrak eredu ekologikora pasatzera, trantsizio ekologikoa bultzatzeko. Nola eginen dugun hori? Bada, poliki-poliki pausoak emanez, eta noski, administrazioaren papera ere garrantzitsua izanen da horretan: bultzada eman beharra du, laguntza formakuntzan, ekonomikoki… Nolako Nafarroa nahi dugun erabaki beharra dugu: nitratoz betea edo ekologikoa, bertako nekazaritza duena edo esportazioetan oinarritua. Eta kontziente izan eredu baten edo bestearen artean aukeratu beharra dagoela, ezin dira biak batera bultzatu.
Ekoizpen ekologikoa landa-garapenerako eta gazteak sektorera erakartzeko aukera ona dela planteatu izan duzu. Zergatik?
Nafarroan geroz eta nekazari txiki gutxiago daude landa eremuan, produkzio handien eredua bultzatzen delako. Baina, aldi berean, badira figura batzuk herri txikietan, despopulazioaren aurrean alternatiba bezala nekazaritza ekologikoa aukeratu dutenak. Eredu horretan, merkatuetara joanaz, salmenta zuzena eginez eta beste era batera ekoiztuz, uste dut badagoela jende gaztea prest sektorean sartzeko eta herrietan bizitzeko, eta badagoela alternatiba. Ekoizpen txikiarekin, bertako baliabideak eta komunalak erabiliz, gure produktua transformatuz, eta gainera ekologikoan ekoitziz, badago beste sektore batzuetara iristeko modua.
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
Nafarroako Hazialdekoren, Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkartearen (BLE) eta Gipuzkoako Biolurren arteko elkarlanetik sortu berri da HoBBea, mugaz gaindiko proiektua. “Garien bueltan bagenuen aspalditik harremana gure artean, baina, nolabait, harreman horiek... [+]
Bigarren urtez segidan hartu du Habelarte baserritarren elkarteak Leitzako festetan, Gaztetxean, afariak emateko ardura. Nafarroako Mendialdeko ekoizle agroekologikoen produktuekin osatu dute eguneroko eskaintza, eta ehunka lagun pasatu dira abuztuaren 10etik 14ra haien... [+]
Aurreko urte bukaeran Elizondoko zahar-etxearen kudeaketa publifikatzeko jauzia eman zuen Baztango Udalak, eta geroztik, haren esku gelditu da egoitzaren antolaketa. Eskualdaketa horrekin batera, elikaduraren alorrean eraldaketa sustatzea izan da udalaren erabakietako bat... [+]
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]