Nola informatuko gara adimen artifizialaren aroan?
Interneteko bilatzaileak iraganeko kontua izango dira laster, eta aurrerantzean dena omen dakien orakuluari galdetuko diogu, adimen artifizialari, baita inguruan eta nazioartean gertatzen denaz informatzeko ere. Zer suposatuko du horrek eta zein rol jokatuko dute hedabideek horren aurrean? Horretaz guztiaz aritu da Juan Señor gaian aditua, Euskal Herrira egindako bisitan.
Etorkizunean, zertarako sartuko da norbait hedabide batean, zuzenean adimen artifizialari edozein gairen inguruan galde badiezaioke, eta honek, hedabide batzuetatik eta besteetatik hartutako informazioarekin, erantzun zehatza osatuko badu? Hala planteatu du Juan Señor-ek, berrikuntzaren arloan hedabideei aholkularitza ematen dien adituak. Eusko Jaurlaritzako HPSk gonbidatuta, hitzaldia eman du Bilbon, euskal hedabideei zuzendua.
Baina akats eta gezur asko erantzuten ditu adimen artifizialak, gogoratu dio Luistxo Fernandezek, publikotik. Señorrek dio baietz, hala dela, baina munstroa abiadura bizian ari dela elikatzen eta ikasten, eta gero eta sinesgarriagoa eta eraginkorragoa izango dela erantzunetan. Ikerketen arabera, adimen artifizialak osatzen dituen albiste sakonetan %78a da egia, gainerakoa ez; albiste arruntetan, egiaren portzentajea handiagoa da.
Ikerketen arabera, adimen artifizialak osatzen dituen albiste sakonetan %78a da egia, gainerakoa ez; albiste arruntetan, egiaren portzentajea handiagoa da
Gaur-gaurkoz, erantzun faltsu asko eman ditzake, hain justu berri faltsu eta manipulatu asko dagoelako sarean, eta horietatik ere elikatzen delako adimen artifiziala. Señorrek azpimarratu duen moduan, adimen artifiziala ez baita ezerezetik sortzeko gai, besteek egiten dutena berregiten eta osatzen du. Beraz, hedabideek hor aukera inportante bat dutela nabarmendu du: jendeak hedabideetan bilatuko du egiaztapena, zerbait egia dela kontrastatzeko zigilua izango dira hedabideak.
Zein dira adimen artifizialaren iturriak?
Erantzunak sortzeko, adimen artifiziala elikatzen da %30ean Wikipedia eta web korporatiboetatik; beste %30 akademiatik; eta beste %30 hedabideetatik. “Azken horrek zuen negozio-iturri izan behar du –esan digu hedabideotako jendeari–, hedabideetatik hartutako informaziorik gabe adimen artifiziala zabor hutsa izango delako eta badakite, zuei dagokizue ongi negoziatzea eduki hori jasotzearen truke zein ekarpen izango duzuen bueltan”. Izan ere, adimen artifizialaren kontra borrokatu dezakegu, baina alferrik izango da, geratzeko etorri dela baitio adituak. Aurreikuspenen arabera, hiru urte eta erdian nagusitu egingo da Chat GPT gisako adimen artifizialeko plataformei galdetzea, Google bilatzailearen eta enparauen kaltetan.
Aurrez, hain justu, hedabideek akats hori egin izan dutela dio: hasieran sare sozialei jaramonik ez egin, eta gero eduki guztiak hara eraman, Facebooki gure eduki guztiak oparitu, jendea han dagoela jakitun. Eta jende guztia Chat GPTn dagoenean, hara eramango ditugu eduki periodistikoak. “Dena emango diegu, eta berriro ere, haiek guri ezer ere ez; gure edukiak hartzeko baimena nahi badute, gogor negoziatu behar dugu”. Vocento taldeak, adibidez, bere edukiak blokeatu dizkie adimen artifizialaren aztarnariei.
Aurreikuspenen arabera, hiru urte eta erdian nagusitu egingo da Chat GPT gisako adimen artifizialeko plataformei galdetzea, Google bilatzailearen eta enparauen kaltetan
Hedabideak adimen artifiziala erabiltzen ari dira
Adimen artifizialak eduki periodistikoak erabiltzen ditu, baina hedabideak eurak ere adimen artifizialaz baliatzen ari dira dagoeneko. “Adimen artifizialak ezin du ezerezetik sortu, baina hainbat gauza oso ongi egin ditzake: laburpenak, albisteen birziklapena, bideoei testua jarri, elkarrizketak transkribatu, eguraldia eta trafikoa eman, formatu bisualak sortu, enpresen eta kirol emaitzak jakinarazi, sukaldeko errezetak eskaini… Hedabide batzuetan hori guztia adimen artifizialaren bidez automatizatu egin dute eta beren lanaren %70 da; beste %30a da kazetaritza kalitatezkoa, gizakiak egina”.
Adimen artifiziala erabili nahi duten hedabideentzako urrezko hiru arauak gogoratu ditu: beti esan eduki hori robotak egina dela; beti erabili filtro editoriala (alegia, gizaki batek begiratu dezala, publikatu aurretik); eta beti arduraz jokatu.
"Laburpenak, bideoei testua jarri, elkarrizketak transkribatu, eguraldia eta trafikoa eman, formatu bisualak sortu… Hedabide batzuetan hori guztia adimen artifizialaren bidez automatizatu egin dute eta beren lanaren %70 da; beste %30a da kazetaritza kalitatezkoa, gizakiak egina"
Sare sozialen menpeko
Adimen artifiziala iraultza ukaezina da, baina mezu garbia eman du, panorama aldrebes honetan: kazetaritza independenteak, kalitatezko kazetaritzak baino ez du salbatuko kazetaritza, ez beste ezerk. Eta gogoratu du azken urteotan sare sozialen menpeko bizi direla hedabideak, zeinek klik gehiago lortuko. Klik-en diktadura, baina, kazetaritza hiltzen ari da: “Filosofia horrekin duintasuna eta erreputazioa baino ez dira galtzen ari hedabideak”.
Lau urtetan, sare sozialekiko konfiantza zeharo galdu da, inguru toxikoak diren sentsazioa asko zabaldu da, eta fake news edo berri faltsuen areagotzeak kazetaritzari mesede egin dio, jendea hedabideen beharraz kontzienteago bihurtu delako, berri faltsu horiei aurre egiteko. Inkesta bat aipatu du Juan Señorrek: hedabideetara harpidetuta zegoen jendeari galdetu zioten ea zergatik zegoen harpidetuta; %70ak erantzun zuen bere hedabideak ziurtatzen diolako ea zerbait egia ala gezurra den.
Kazetaritzaren balioaz hitz egiten amaitu du solasaldia adituak, eta gaur egungo gizartearen isla ere baden datu esanguratsua utzi du: trafiko digitalaren %90 irudiak dira, jendeak irudiak kontsumitzen ditu, eta %10 baino ez da irakurritako edukia.
Argazkian, Juan Señor, Eusko Jaurlaritzaren Bilboko egoitzan hitzaldia ematen:
Artifiziala ez den teknologia izango du goiburutzat Iametza komunikazio enpresak, ARGIA eta Ametzagainarekin elkarlanean, antolatu duen Euskarabildua jardunaldiaren 13. edizioa. Teknologiaren erabilera "etikoagoa, iraunkorragoa eta bideragarriagoa" aldarrikatuko dute,... [+]
1979an istripu nuklear larria gertatu zen Pennsylvaniako (AEB) Three Mile Island zentral nuklearreko unitateetako batean. Bestea, 2019an itxi zutena, berriz jarriko dute martxan, Microsoften adimen artifizialaren energia behar handiak asetzeko.
Gizakiontzat ez da inoiz erraza izan lasai pentsatzeko denbora tarte luzeak hartzea, bizimodua aurrera ateratzearen ardurarekin bizi gara, bai geurea zein geure ondorengoena. Bizitzeko izan dugun aukera honetan, ahalik eta ongien nahi ditugu gauzak egin. Ardura horiengatik,... [+]
Eskolan adimen artifiziala erabiltzera animatu ditu irakasleak Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak, eraldaketa digitalaren beldur ez izateko esan die. Ikasgelan mugikorra erabiltzeari buruzko gogoeta prozesu bat ere iragarri du: “Ez dago erabilera horrek duen... [+]
Elon Musken proiektuen artean bada adimen artifizialeko bat ere, Grok, eta horretarako Musken jabetzako X edo Twittereeko erabiltzaileen jarduna ari dira baliatzen, LLM edo hizkuntza eredua handitzeko eta entrenatzeko. Izatez, Twitterreko zure ezarpenetan sistema hori... [+]
Ekainean kaleratu zuen Anthropic enpresak Claude adimen artifizialaren (AA) Claude 3.5 Sonnet izeneko bertsioa. Eta joan den asteko nobedadea, Android aplikazioa. AA inbento hauek jada ohituta gauzkaten bezala, euskaraz oso txukun aritzen da. Beñat... [+]
Euskara, eremu digitala den itsasoan ezagutzara eta harremanetara abiatzeko portua da. Adimen artifizialarekin, portu horretatik mundu osoarekin euskaraz harremanetan jartzeko aukera ematen dela dirudi. Euskararen automatizazioa laguntza ederra da belaunaldi berriekin euskal... [+]
Asko dira teknologia euskaratik lantzen ari diren ikerlariak; horien artean, Naiara Perez EHUko HiTZ Hizkuntza Teknologiako Zentroko ikerlaria, Itziar Cortes Elhuyarreko ikerlaria eta Eli Pombo Iametzako kudeatzailea. Euskarak adimen artifizialean daukan lekuaz, aukerez,... [+]
Interneten oinarria duen argazkigintza lehiaketa batean, 1839 Color Photography Awards delakoan, tranpa gertatu da. Kategoria berezia sortu zuten 2024ko ediziorako, Adimen Artifizialeko irudiak aurkeztekoa, eta irabazleak tranpa egin zuen, argazki erreala aurkeztuta irabazi zuen... [+]
Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako ikasleen %97k adimen artifiziala erabili du. Informazioa bilatzeko, idazlanak eta etxerako lanak egiteko edota azterketako galderak erantzuteko baliatzen dute. Espainiako Estatuko (tartean Hego Euskal Herriko) 63 ikastetxetako 1.006 ikasleri... [+]
Titularra irakurri eta baten batek pentsatuko du esajerazio bat dela, neurriz kanpoko orokortze bat egin duela kazetariak. Israelgo informazio zerbitzuetako sei langile ohien lekukotasunetan oinarrituriko 'Lavender': The AI machine directing Israel's bombing spree in... [+]
Martxoan Iruñean egin zen liburu denden kongresuan ezagutu nuen Elisabeth sortzaileen lana pasioz defendatzen Adimen Artifizial sortzailearen aurrean. Handik gutxira elkarrizketa egiteko gelditu ginen Bolognako Liburu Azokara eta Kolonbiara joan aurretik. Aitortzen dut... [+]