Nola ezin den Kabulgoa ulertu Bagramekoa zuzen gogoratu gabe
Zortzi aste falta dira azaroaren 5erako, Etxe Zuria hartzeko lehia hurbiltzen ari da azken txanpara, eta haren lorratzari iskin egiten dionak ere, edozein kantoitan egiten du topo kresalarekin. Azaroko hitzordu horrek argitzen baitu, adibidez, hiru urte hauetan isilpean egon den “Kabulgo ebakuazioak” bat-batean duen garraldia.
Ordezkarien Ganberako gehiengo errepublikanoak, M. McCaul Texasko ordezkariaren zuzendaritzapean, argitaratu du 2021ko abuztuko lotsaizunaren kontakizuna, sakona ez bada luzea; eta, nola ez, “Biden-Harris administrazioaren” hutsegiteak gogotik nabarmentzen ditu, orain arte inor gutxik kausituko zuen protagonismoa esleituz Kamalari. Kontrara, gutxiengo demokratak ere plazaratu du bere oldozpena, Trump administrazioak talibanekiko negoziazioetan utzitako ondorearen juzgu egiten duena geroztik gertatu zena.
Hiru urte eta gero, haatik, badirudi batzuei zein besteei ezinezkoa egiten zaiela pasadizo erabakigarri hura txukun samar hausnartzea. Kabulgo jazoeraren gako-hitza “Bagram” baita. Une hartan Afganistanen ez ezik Asia osoan AEBek zuten baserik handiena. Eta Kabuletik ihesi irten baino 45 egun lehenago, “utzi” zuten moduan utzi zutena. Eta Afganistango armadaren desegituraketa sutu zuena.
Errepublikanoen txostenak kapitulu osoa eskaintzen dio gaiari (“Closing Bagram Air Base”, 73-78 orr.)... baina estatubatuarren erretiroaren ikuskera hutsetik. Demokraten ihardespenek, hori ere ez; nahiago dute Bagram erabat ahaztu. Bertan geratu behar zuten afganiarren ikuspegiak, antza, ez zuen garrantzirik.
Baina idatzita dago, beste nonbait, ezkutuagoan bada ere:
“Nabari da 2021eko uztailean AEBek Bagram Aire Basea utzi izanak Afganistango funtzionario militarren artean frustrazioa sorrarazi zuela; Associated Press agentziari esan zioten estatubatuarrak gauez atera zirela basetik, argindarra itzaliz, baseko komandante afganiar berriari ezer esan gabe. Komandantea bi ordu geroago konturatu zela, arpilatzaileek basea arpilatzen ari zirenean. John Kirby Pentagonoko bozeramaileak geroago kazetariei esan zienez, “goi mailako” funtzionario afganiarrek AEBen irteeraren berri bazuten, baina funtzionario militar afganiarren txostena eztabaidatzeari uko egiten zioten. Hala ere, ordu txikietan irtetearen pertzepzioak ondorio etsigarria izan zuen Afganistango soldaduengan. Afganistango soldadu batek Associated Pressi esan zionez, 'gau bakarrean, [AEBek] 20 urteko borondate on guztia galdu zuen, ospa eginda, gauez, eremua patruilatzen kanpoan zebiltzan soldadu afganiarrei ere esan gabe'. Afganiar Nazio Defentsa eta Segurtasun Indarretako goi funtzionario batek SIGARi [txostengileari] esan zion Bagrameko irteera seinale argia zela indar guztientzat, bakarrik zeudela eta ez zutela izango nazioarteko komunitatearen laguntza logistiko, mediko edo soldatakorik”.
Eta, hartara, aliatuetako bakoitzak, besteari ezer esan gabe, “bere erretiroa” egin zuela esan liteke.
Argazkia bai, ala argazkia ez? Oraintxe bertan, ez dago argi Rio de Janeiron hasi berri-berria den G20aren goi bileran argazkia izango ote dugun ala ez. Bertaratu diren agintari gorenen “familia-argazkia”, alegia. Horrelakoetan arauzkoa bihurtu dena: turista... [+]
Urtarrilaren 20an utziko du AEBko presidente kargua Joe Bidenek, lekukoa Donald Trumpi emanda –zeinak AEBen norabide aldaketa marka dezakeen Ukrainako gerran–. Agintaldia amaitu aurretik, baina, irakurri dugu Ukrainari baimena eman diola Errusiako Kursk eskualdean... [+]
Munduko pertsonarik aberatsena da Musk, Forbes-en azken sailkapenaren arabera. Vivek Ramaswamy politikari eta enpresa-buru kontserbadorea izanen du bere ondoan, kargua betetzeko. "Erreforma estrukturala" bideratzekoa dute, gobernuarentzat "inoiz ikusi gabeko... [+]
Argi eta garbi irabazi dio Donald Trump presidente errepublikano ohiak Etxe Zurirako lehia Kamala Harris egungo presidenteorde demokratari. 312/226-eko aldea izango du urtarrileko bozketan Hautesle Kolegioan. 2016an Hillary Clinton galtzaile izan zen, baina herritarren boz... [+]
Mundu mailako inperioaren urbs estatubatuarra –eta haren periferiako lurbira osoa– Donald Trumpen bigarren agintaldirako kontuak ateratzen ahalegintzen ari garenean, tentsioak gorabidean jarraitzen du datozen lau urteetan, zalantzarik gabe, arreta-gune nagusietakoa... [+]
AEBetako Silicon Valley hamarkadetan demokraten gotorlekua izan da. Orain, Donald Trumpen alderako bira egin du. Teknologia-enpresa handiek eta haien buruek, munduko aberatsenek, hautagai errepublikarrari lagundu diote garaipena lortzen.
Lau urteren ostean Trumpismoa itzuli da Etxe Zurira, Donald Trump AEBetako 47. presidentea bilakatu da 78 urterekin. Hainbat deliturengatik zigortua izan den eta zenbait kausa irekita dituen lehen presidentea da. Hauteskunde garaipeneko hitzaldian, esan du “lelo soil baten... [+]
Zazpi estatu ikusten ziren gako gisa, eta, datu-ofizialen zain, guztietan gailenduko da Donald Trump. Horrez gain, herrialde osoko boto-portzentaje absolututan ere irabazi egingo du, 2016an ez bezala. Inkestek ez zuten hori aurreikusten. "Urrezko arora itzuliko... [+]
Zerbaitek definitzen badu Ameriketako Estatu Batuetako politikagintza, beste esparru askotan bezalaxe, hori show-a edo espektakulua da. Xextra ugari gertatu dira hilabeteotan guztiotan, baina tartean bat, berriena, egunkari handi bati dagokiona.
Han eta hemen entzun eta irakur daitekeenez, azken hamarkadetako lehiarik estuena aurreikusten da AEBetako hauteskunde presidentzialetan, Donald Trump eta Kamala Harris hautagaien artean. Azaroaren 5ean, asteartez egingo dira bozak. Emaitzak Euskal Herrian gauerdia denean hasiko... [+]
Washington (AEB), 1807. AEBetako Konstituzioak esklaboen trafiko transatlantikoa debekatu zuen. Horrek ez du esan nahi esklabotza abolitu zenik, esklaboen iturri nagusia eten zela baizik. Hala, emakumezko esklaboak bihurtu ziren esklabo berriak “ekoizteko” bide... [+]
Japonia, 1945eko abuztuaren 6a eta 9a. AEBek bonba atomiko bana bota zuten Hiroshima eta Nagasaki hirietan milaka eta milaka hildako eraginez; kopuru zehatzik ez dagoen arren, urte horren bukaeran hildakoak gutxienez 210.000 inguru izan zirela diote kalkulu zuhurrenek. Baina... [+]
Gurutzegramen zaletuek –eta beste inork gutxik– ezagutu ohi dute Txagos uhartediaren izena. Irla haietan handiena, Diego Garcia, aipatzen bada, gehixeago izango ginateke aditzera dugunak: ospea –ez batere gozoa– lortu du bertan dagoen base militar... [+]
Munduko gizon aberatsenetakoa den Elon Muskek bultzatzen du America Pac ekimen politikorako batzordea, The Guardian-ek jakinarazi duen arabera. Bere zeregina da AEBetako hainbat estatu giltzarritan Donald Trump-entzat botoak biltzea.