Noiz bukatzen da armairua, historia eta memoria
Ehgam Euskal Herriko Sexu Askapenaren mugimendua berrasmatzeko zikloa abiatu dute bertako kideek, jende berria elkartu eta bide-orria elkarrekin lantzeko (erreportaje honetan kontatu dugu). Zikloak Koronabirus Osteko Sexu Askapena (KOSA) du izena eta azaroaren 6an Bilbon egingo duten ekitaldi handira bitarte, hainbat solasaldi antolatu dituzte. Horien kronikak jasoko ditugu hemen. Honatx lehena, urriaren 27an Arrasateko gaztetxean Noiz bukatzen da armairua? liburua hizpide egindako ekitaldiaren inguruan.
Noiz bukatzen da armairua? liburuaren atzeko azalean ondorengoa irakur dezakegu: "Okerrak ez gara historiagatik galdekatuak izan. Ez digute galdetu nahi izan, eta gure ahotsez eta eskuz sortu dugunean, ezabatua izan da. Eta horren lekuan, paperean idatzi gabeko arau bat eta bakarra, heteroaraua, gure gorputzetan ebakiz eta orbainez idatzi dute".
Eta, hain zuzen ere, LGBT+ memoria hizpide hartuta, Arrasateko gaztetxean ospatutako "Kosa" hausnarketa-zikloaren lehenengo egunak hain premiazkoa dugun memoria propioaren lanketan sakontzeko balio izan zigun.
Nola ulertzen eta zerekin lotzen dugu memoria historikoa? Hau nork idatzia da? Zeintzuk izan dira sexu askapenerako mugimenduaren mugarriak? Badugu zer ikasi gure ibilbideaz? Badugu baliabide nahikorik gure genealogia sortzeko? Eta batez ere, Ehgamek zer egin dezake honen aurrean?
Memoria, historian jazotakoa ezagutu eta aitortzeko ariketa gisa, testuinguru belikoei loturiko kontzeptua izan ohi da. Gure kasuan, 36ko gerra zibilaren, frankismoaren edota ETAren borroka armatuaren baitan batik bat.
Baina kolektibo zaurgarri, marjinalizatu eta isilaraziek beren egunerokoan eskubideen urraketa, gatazka eta "gerra" anitzak bizi dituzte, eta historiak gutxi asko egin du hauen aitortzan. Esan beharrik ez dago, kolektibo horien artean, disidente sexu-generikoak eta, ondorioz, sexu askapenaren aldeko mugimendua ere badaudela.
Horregatik, Arrasateko topaketan, batetik gure genealogiaren puzzlea osatzen lagunduko duten lan historiografiko gehiagoren beharra azpimarratu zen. Baita memoria ariketa horiek maila lokalagoan egitearen potentzialitatea ere.
Izan ere, herrietatik zisheteroarauari aurre egiteko sortu eta praktikara eraman diren estrategiak giltzarri garrantzitsuak dira gure historiaren narratiba kokatuago eta zehatzago bat sortzeko garaian.
Kolektibo zaurgarri, marjinalizatu eta isilaraziek beren egunerokoan eskubideen urraketa, gatazka eta "gerra" anitzak bizi dituzte, eta historiak gutxi asko egin du hauen aitortzan
Nola begiratu historiari
Memoriaren lanketa bat, zeinaren egiazkotasuna ez den etengabe zalantzan jarriko. Diskurtso hegemonikoak historiaren begirada hegemonikoa ere ezartzen duelako. Eta guk, okerrok, honen aurrean eta banakotasunetik harago, istorio kolektiboak bildu eta historia kolektiboa eraikitzearen ardura zuzena dugu. Zalantzarik gabe, tokian tokiko errealitateak memoriaren oihal zabalago batean josiz.
Bestetik, borroka-lubakien lehen lerroan gorputza jarri dutenen lana aitortzearen beharraz ere mintzatu ginen. Alegia, gure aurrekoek emandako urratsak eta utzitako ondarea plazaratzeaz. Ez bakarrik beren aldarrikapen eta lorpen historikoak argitara ekartzeko. Baizik eta, egun, hauek LGBT+ kolektibo(ar)entzat erreferente izan dadila.
Gure aurrekoek, mugarriz mugarri, gizarte-eraldaketan urratsak eman badituzte ere, hauen atzean esfortzu, eztabaida, adostasun, talka, bizipen, emozio eta hamaika istoriok ezkutuan jarraitzen dute. Eta, nolabait, eskarmentu kolektibo hura ondorengoen borroken oinarri bilakatzea lortu behar dugu.
Ziur gaude, beraz, memoriaren lanketa zisheteroarauaren logiketatik eta atzaparretatik askatzen lortzea gure erronka handienetako bat dela. Sexu eta genero disidenteontzako benetan bizigarriak izango diren herrien bidean, memoriaren iparrorratza gureganatzeak bidezidor ibilerraz asko irekitzen lagunduko baitigu.
Eta esparru honetan, zalantzarik gabe, Ehgamek ere asko dauka emateko.
* Ehgam berramestuz ekimena
Epaimahaiaren esanetan, dokumentala beharrezkoa da "bizikidetzari espazioa emateko", eta era berean, ez ahazteko urte luzez lesbianismoak ez duela ikusgarritasunik izan. Filminen dago ikusgai.
'Queertopia' da aurtengo Zinegoak jaialdiaren izenburua. Queertopiek erakusten dute posible dela errealitate ezberdinak harremanetan jartzeko espazioak sortzea. Alaitz Arenzana jaialdiko zuzendariarekin eta Julen Nafarrate komunikazio arduradunarekin duela 21 urte Bilbon... [+]
Joten erritmora harro erakusten du luma Itxi Guerra aktibista antikapazitistak (Madril, 1998). Gorputz desgaituek bizi dituzten biolentziak balioztatzeko eta sistemari aurre egiteko saretzearen garrantziaz mintzatu da. Gorputzaren bizigarritasuna aldarrikatu du:... [+]
Alemaniako gizonezkoen futbol profesionalean ari diren hainbat futbolari armairutik ateratzekoak ziren maiatzaren 17an. Sekretuan eta kluben bizkar biltzen ari ziren jokalariak, baina espektatiba altuak ezerezean geratu dira, ez da inor armairutik atera. Futbol maskulinoaren... [+]
Maiatzaren 5ean mobilizatzeko deia luzatu dute 800 eragilek Politis komunikabidean plazaraturiko iritzi artikulu baten bitartez. Tartean daude besteak beste, Annie Ernaux idazlea, Hiesaren aurka dabilen Act Up elkartea, Planning Familial talde feminista ezaguna,... [+]
Pasa den otsailaren 24an Egia, Justizia eta Erreparaziorako ekitaldi bat antolatu zuten Bilbon, Mugarik Gabe erakundeak, Bizitu Elkarteak, Feministaldek, Mujeres del Mundok, Zehar Errefuxiatuekin elkarteak eta Colectiva Feminista Para el Desarrollok. Hiru indarkeriak ardaztu... [+]
Gorputzak, identitateak, desirak, justizia soziala, ahalduntzea eta memoria: sei arlo horien bueltako unitate didaktikoak kaleratu dituzte, DBH eta Batxilergoko ikasleekin lantzeko. LGBT+ pertsonen testigantzak, diskriminazioa eta aldarrikapenak oinarri, “armairuan... [+]
Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]
LGTBI kolektiboko hamar lagunetik bederatzik sekretuan mantentzen du bere sexu-joera laneko nagusien aurrean, eta lautik hiru ez da armairutik ateratzen lankideekin. Zergatiez, beldurrez eta arriskuez hitz egin dute Espainiako LGTBI+ Federazioak egin duen ikerketan.
Etxe honetan askok ezagutzen dute Elena Guinea: 2021eko abenduan aldizkariaren azalean agertu zen, titi bakarrarekin eta irribarretsu, alboan zituela Sandra Barkaiztegi eta Olatz Mercader. Iñurri elkartearen (Min)bizi podcastean entzungo zuten beste hainbatek —Argia... [+]
Santomasetan bi homofobok sudurra apurtu zioten 23 urteko gazte bati eta kasu horren harira hainbat galdera egin dizkio Elkarrekin Podemos-IUk Eusko Jaurlaritzari, LGBTfobiari aurre egiteko neurrien inguruan. Bilboko EHGAMek ere badu zer esana: "Zisheteronorma babesten... [+]
Eliza katolikoak abenduaren 18an argitaratu zuen Fiducia supplicans agirian bikote homosexualak bedeinkatzeko aukera eman zuen. Abenduaren 29an, beste agiri baten bidez, Marc Aillet Baionako apezpikuak Aita Santuaren hitzak bere modura interpretatu zituen. Bere elizbarrutiko... [+]
Eraildako Trans Pertsonen Behatokiak egindako “Trans hilketen monitorizazioa” txostenean 2021eko urriaren 1etik 2022ko irailaren 30era 44 herrialdeetan izandako 327 pertsona transen hilketak salatu dira.
Bermeoko Udalak Elantxoben larunbatean gertatutako erasoa gaitzetsi du, eta Anitzak Bilbao LGTBIQ+ elkarteak asteartean Bilbon gertatutakoa.
Ángeles Cruz zinemagilea da, baina ahaztu itzazu industria horren dinamika patriarkal, arrazista eta kapitalista guztiak. Misteka herri indigenakoa eta lesbiana izanik, "komunitatea" da Cruzek gehien errepikatzen duen hitzetako bat. Hortik egiten du zinema, eta... [+]