NFT ulertu nahian


2022ko otsailaren 16an - 13:30
Azken eguneraketa: 14:32
Bored Ape Yacht Club

Kriptomonetak bezala oinarri sendo bat du NFT teknologiak: blockchain edo bloke-kateen teknologia. Formalki balio-trukerako protokolo gisa definitu da, eta batzuek notaritza-sistema automatiko moduan irudikatzen dute. Ikuspuntu hori interesgarria da NFTri begira, token edo elementuaren jatorria zein den eta jabegoa norena den modu fidagarrian ziurtatzeko gauza delako,  mugarik gabeko epean gainera. Erregistro-lana bideratzeko, bloke-kateen teknologiekin lotutako “Smart Contract” izeneko software bat dago NFTak sortzeko.

Ondorioz, digitalki sortutako (arte-)lanak bakar bihur daitezke, jatorrikoa identifikatzeko ahalmena hor dagoelako. Eta hortik salmentara eta espekulaziora, fabrikatutako eskasiaren eraginez. Horrek iraultza ekarri du hainbat arlotan, eta bereziki artearen merkatuan. Ismael Manterolaren artikulu ezin argiagoan oso ondo azaltzen da hori:

Azken hilabeteetan espekulazio ariketa izugarriak egon dira, bai Interneten, bai arte merkatuaren sare arruntetan ere; esate baterako, Christie’s enkante etxe ospetsuak 58,8 milioi eurotan saldu du Beeple artista digitalak sortutako Everydays: the first 5.000 days izenburua daraman artelana.

Kapitalismoaren magia hobeto ulertzeko beste adibide bat da Bansky artistaren Morons izeneko marrazkiaren suntsipenaren bideoa. Erre baino lehen koadroak 80.000 euroko balioa bazuen ere, Injective Protocol izeneko kriptoinbertsoreak 320.000 eurotan saldu du NTF bitartez egiaztatutako bideoa.

Bigarren paragrafoan ikus daiteke elementu ez digitalak NFT bihurtzeko aukera: digitalizatu eta kito (eta eskasia muturreraino eramateko jatorri ez-digitala suntsitu).

Arte-munduan oihartzun handia izan arren, ideia beste eremutara eramaten ari da: liburuak, bizikletak edo idazlanak esaterako. Baina kontuz, erreferentzian irakur daitekeenez, NFT eskuratzea eta egile-eskubideak eskuratzea ez da gauza bera: Dune filmaren aurrekaria izan zen eszena-liburua eskuratu zutenek produktu eratorriak egiteko eskubidea eskuratzen zutela uste zuten, baina ez da horrela.

Kirol munduan ere NFTn oinarritutako transakzio komertzialak ohikoak bihurtzen ari dira. NBA hasi zen eta beste kiroletara hedatzen ari da. Futbolean Erreala ere horretan hasi zen, baina arazoak izan ditu.

Dirudienez teknologia hauek guztiak Metabertso unibertsoaren ekonomiaren muina izan daiteke. Apustu horrek arrakasta baldi badu (nik zalantzak ditut), gutxienez informatuta harrapa gaitzan!

(Posta idatzi bitartean, paraleloan, Euskal Wikipedian artikulua ingelesetik itzuli eta moldatu dut)

 

 


Irakurrienak
Matomo erabiliz
Azoka
Kanal honetatik interesatuko zaizu: Internet
2024-08-19 | El Salto-Hordago
Amazon, Israelgo armadaren informazio biltegi amaigabea

Amazonen hodeia da AWS, eta funtsezko faktorea izaten ari da Israelen operazio militarretan.


Eibar.org-eko blog komunitateak 20 urte bete ditu

20 urte bete ditu gaur-edo gure blog-komunitateak, Eibar.org webguneko blogak. Interneteko euskal munduaren historia txikiaren parte bat. 1998an Eibartarrak posta-zerrenda sortu zen. 1998-2000 tartean, halaber, webgune probisional estatiko gisa ibili zen martxan Eibar.org-en... [+]


ChatGPT-k hau ere badaki: datu zentroek milioika litro ur lapurtuko digute

Adimen artifiziala denen eskueran jartzearekin, multinazional teknologikoek cloud datu zentro erraldoiak eraikitzeko planak ugaritu dituzte. Ekipamendu informatikoz betetako mega-fabrikon aztarna ekologikoa ikaragarria da: elektrizitateaz gain, milioika litro ur behar dute euren... [+]


Nola desaktibatu Googlek Chromen txertatu duen jarraipena

Urteak dira Firefoxek eta Safarik jarraipena egiteko erabiltzen diren hirugarrenen cookieak blokeatzen dituztela. Chromek ere gauza bera egingo du 2025ean, baina publizitatearen negozioan duten nagusitasuna handitzeko aprobetxatu nahi dute, jarraipena nabigatzailean bertan... [+]


2024-06-07 | Sustatu
Googleren emaitzetan katalana gutxiago agertzeko motibo zenbait azaleratu dituzte

Googleren bilaketa emaitzetan katalanak eta euskarak 2022-2023 tartean izan zuten beherakada dokumentatu genuen webgune honetan. Nolabaiteko konponketa izan zuen gauza hark. Oraintsu, Kataluniatik iritsi zaizkigun azterketa batzuetatik, hizkuntza hauek bilaketetan gutxiago... [+]


2024-05-31 | Sustatu
Euskarazko Wikipedia 33.a da artikulu kopuruan, eta azala diseinuz berritu du ospatzeko

Euskarazko Wikipediak 433.000 artikuluen muga gainditu berri du (ikus estatistikak), eta horrekin batera 33. postua eskuratu du artikulu kopuruan, Wikipedia guztien ranking edo zerrenda honetan. Lorpena ospatzeko, diseinu berritzailea estreinatu du gaur gure Wikipediak, eta... [+]


Amazonen opari bat

Amazonek, Jeff Bezos magnatearen konpainia estatubatuar erraldoiak, dirutza gastatuko du Aragoin dituen hiru datu-zentroak handitzeko. Bere filial Amazon Web Servicesek (AWS) 15.700 milioi euro jarriko ditu Huescan eta Zaragozan, Pirinioetatik datorren Gállego ibaiaren... [+]


Amazonek Nafarroan “eskala handiko” bi zentral fotovoltaiko eraiki nahi dituela dio

Multinazionalak jakinarazi duenez 72 MWko potentzia izango luketen bi "eguzki parke" edo makro-zentral fotovoltaiko eraiki nahi ditu foru lurraldean, baina ez du kokapenaren berri eman. Industria teknologikoan gehien kutsatzen duen enpresetako bat da Jeff Bezos... [+]


2024-05-14 | ARGIA
LABek salatu du Amazonek “errepresio sindikala” egiten duela

Amazonek Trapagaranen duen lan zentroan grebalarien kontra "jazarpen eta zigorrak" darabiltzala salatu du sindikatuak


2024-04-18 | Gedar
Lanuzteei ekin diete berriz Trapagarango Amazonen

Aste honetan egiten ari dira lanuzteak, lan-baldintzetan hobekuntzak exijitzeko. Aurreko hiru hilabeteetan ere izan dituzte grebak.


2024-04-16 | ARGIA
Ia 15.000 erabiltzaile ditu Puntueus domeinuak, sortu zenetik hamar urtera

Puntueus domeinuak hamarkada bete du apirilaren 15ean, eta EITBren Bilboko egoitzan ospatu du Puntueus fundazioak. Gaur arte lortutakoa goraipatu dute, eta 2024 urterako kanpaina berria iragarri.


Teknologia
Desinformazioaren jokoa

Askotan pentsatzen dut informazio larregi jasotzen dugula, eta, zeinen ondo bizi den ezjakintasunean. Hainbeste informaziorekin, pertsona xumeok botere ezberdinen helburuak eta horiei loturiko jokabideak ulertzeko ditugun aukerak inoiz ez bezalakoak direla dirudi. Baina ez da... [+]


‘Denbora geldirik dagoen lekua’: Wiki Loves Monuments 2023 lehiaketaren irabazleak

2023ko Wiki Loves Monuments argazki lehiaketako hamabost irabazleak iragarri dituzte. Wikipediaren atzean dagoen Wikimedia Fundazioak urtero antolatzen du eta munduko argazki lehiaketa handiena da. Iaz 46 herrialdetako 4.700 argazkilarik parte hartu zuten, lizentzia libreak... [+]


Euskarazko Wikipedia genero desoreka gainditzeko lanean

Historikoki egin diren entziklopedia gehienetan gizonezkoek leku handiagoa izan dute emakumezkoek baino. Wikipedian ehunekoa handiagoa bada ere, desoreka nabaria da. Gauza bera gertatzen da euskarazko Wikipedian ere. Hala ere, egoera horri buelta eman nahian ari dira wikilariak.


Eguneraketa berriak daude