Neandertalak gai ziren hitz egiteko, ikerketa batek erakutsi duenez
Neandertalek egungo gizakiaren entzumen gaitasun bera zutela erakutsi du Atapuercako aztarnetegiari loturiko nazioarteko ikerketa talde batek froga paleontologikoen bidez. Horrek hitz egiteko gaitasuna emango lieke ikerkearen arabera eta ondorioztatuko luke gure espeziea ez dela izan bat eta bakarra ahalmen hori izan duena.
Neandertala humanoago bihurtzen duten gero eta froga gehiago ari dira aurkitzen arkeologo eta paleontologoak azken urteetan, baina Nature Ecology and Evolution aldizkari zientifikoan argitaraturiko ikerketak urrats nabarmena eman du norabide horretan: espezie horrek hitz egiteko gaitasuna zuela erakusten duten froga paleontologikoak egin dituzte.
Burgosko (Espainiako Estatua) Atapuercako Hezurren Leizeari loturiko nazioarteko aditu talde batek egin du ikerketa. Hainbat neandertalen aztarnetatik abiatuta, haien belarrien egiturak berregin dituzte eskanerren bidez eta konparaketak eginez ondorioztatu dute egungo gizakiaren entzuteko gaitasun bera zutela; horretarako soinuak erreproduzitzen dituen programa berezi bat erabili dute. Bi espezieek frekuentzia bereko soinuak entzuten zituzten: neandertalek bokalak eta kontsonanteak bereizten zituzten, hitzen esanahia ulertu eta hitz egiteko gaitasuna ematen duen ezaugarria.
Gaitasun hori edukiagatik, nola jakin ordea hitz egiten ote zuten? Ikerlariek ez dakite, baina neandertalen inguruan aurkitu diren aztarnek erakusten dute kultura sendo bat zutela, erritual bereziak, jokabide eta harreman konplexuak… horrek guztiak iradokitzen die komunikazio "konplexu eta eraginkor" baten beharra ere bazutela, "egungo gizakiena bezalako", adierazi dio La Vanguardia egunkariari Mercedes Conde-Valverde ikertzaileetako batek.
Neandertal gizakia Europa osoan eta Asiako zati batean bizi izan zen duela 230.000 urtetik gutxienez 40.000 urtera arte. Teoria eta hipotesi asko zabaldu dira bere desagerpenaren inguruan, horien artean klasikoena egungo gizakiak tokia kendu ziola gizaki “primitiboari”. Gero eta garbiago dago, baina, neandertalak garapen eta aurrerakuntza ugariren jabe izateaz gain, Homo sapiens sapiens gizakiarekin harreman uste baina estuagoa izan zuela eta hibridazioa ere gertatu zela, askoren esanetan. Orain badakigu, agian, euren artean hitz egiten zutela. Eta hala ere, desagertu egin ziren.
Etiopia, 1974ko azaroaren 24a. Lucy-ren hezurdura aurkitu zuten Hadarren, giza arbasoen arrasto zaharrenetakoa. Australopithecus afarensis espezieko hominidoak 3,2 eta 3,5 milioi urteren artean ditu.
Homo espezieen arbasotzat jo zuten orduan, gu guztion amatzat. Mende erdi... [+]
Berkeleyko unibertsitateko (Kalifornia, AEB) arkeologo talde baten arabera, ezkerreko irudian ageri den eszena ez litzateke zuzena. Hau da, gizakiek ez zituzten lantzak jaurtitzen mamutak eta beste ugaztun handi batzuk ehizatzeko. Horixe zen orain arte zabalduen zegoen... [+]
Geissenkloesterle (Alemania), dela 42.000 urte. Danubio ibaiaren arroko kobazuloan bizi zirenek txirula bat egin zuten hegazti hezurrak eta mamut bolia erabiliz. Garai bertsuan, Esloveniako Divje Babe kobazuloko biztanleek ere txirula bat egin zuten hartz baten femurra baliatuz... [+]
Sulawesi (Indonesia) uhartearen hegoaldean, Leang Karampuang kobazuloan hiru irudi antropomorfoz eta basurde batez osatutako margolana aurkitu dute Griffith eta Southern Cross unibertsitateetako eta Indonesiako Agentzia Nazionaleko arkeologoek. Nature aldizkarian argitaratutako... [+]
Euskal Herriko kobazuloetan Madeleine aldiko (duela 18.500 eta 13.500 mila urte bitartekoak) labar-artea metodo konputazionalak konbinatuz aztertuta, ezaugarri espazialen eta ikonografikoen arabera bereizi dituzte irudiak, eta ondorioztatu dute lau multzotan bana daitezkeela.
Duela bi urte, Edgard Camarós arkeologo katalanak bi giza garezur eta "Minbizia?" zioen txartel bat topatu zituen kartoizko kaxa baten barruan, Cambridgeko Unibertsitatean. Garezurrak Gizatik zetozten, Egiptotik eta berriki Frontiers in Medicine aldizkarian... [+]
1991n Alpeetan Ötziren gorpua aurkitu zutenetik, egoera oso onean kontserbatutako 5.000 urteko arrastoak ikerketa asko egiteko erabili dituzte. Hasieratik arreta eman zuten azalean zeuzkan 61 tatuajeek. Adituek uste zuten tatuaje horiek azalean ebaki txikiak eginda eta,... [+]
Muru Artederreta herrian, Murugain izeneko muinoan, Burdin Aroko herrixka baten horma agerian geratu da, AHTren lanentzako laginak hartzen ari zirela. Bizilagunen hango elkarteak salatu du trenarentzako tunel baten ahoa eraikitzeak harresiaren zati bat suntsituko lukeela.
1992. eta 2006. urteen artean, Erromako Bracciano lakuko uretan, Neolito goiztiarreko La Marmotta aztarnategia industu zuten. Berriki, Plos One aldizkarian han aurkitutako bost piraguen inguruko ikerlana argitaratu dute. Ontziak 7.000-7.500 urte inguru dituztela ondorioztatu... [+]
Axlor aztarnategian (Dima), duela 100.000 urte inguruko gizakien fosilak aurkitu dituzte IIIPC Historiaurreko Ikerketen Kantabriako Nazioarteko Institutuko ikertzaileek. Zehazki, 10-12 urteko bi haurren eta heldu gazte baten hortzak dira, eta Iberiar penintsularen... [+]
Mecklenburgeko golkoan, Baltikoko uretan, ia kilometro bateko harrizko egitura bat identifikatu zuten arkeologoek 2021ean. Orain diziplinarteko ikerlari talde batek harresiari buruzko ikerketa argitaratu du PNAS aldizkarian.
Egiturak 10.000 urte inguru ditu eta gizakiak egina... [+]
Irulegiko Burdin Aroko herri gotortuan azaldutako brontzezko piezari buruzko ikerketa “osoena” azaltzen duen artikulua argitaratu du aditu talde batek nazioarteko aldizkari zientifikoan. Orain arte ez genekizkien hainbat berritasun dakartza.
Asteburu honetan historiaurreko margoak zeuden kobazulo bat bisitatu dut. Burdin eta manganeso oxidoa erabilita orain dela 30.000 bat urte egindako margoak. Bisita hauek interesgarriak iruditzen zaizkit, gizaki gisa munduan dugun lekua birkokatzeko; aukera dira historia... [+]
Willendorf (Austria), 1908. Wachau bailarako aztarnategi batean, Josef Szombathy arkeologoak emakumezko baten estatua antropomorfo txiki bat aurkitu zuen, 11 cm ingurukoa, harrian zizelkatua eta okre gorriz tindatua.
Orduz geroztik, Paleolitoko venusik ezagunena da, eta... [+]
Siberiako taigan duela 8.000 urteko gotorlekua topatu dute Berlingo Freie Universitäteko ikerlariek, inoizko zaharrena. Gotorlekuak Iraultza Neolitikoarekin batera iritsi zirela uste izan da luzaroan, nekazaritzak komunitateak egonkortzea ekarri zuelako.
Baina duela... [+]