Nazioarteko eskuin muturrak inguratuta hartuko du presidente kargua Trumpek
Donald Trumpek asteleheneko 18:00etan (12:00ak Washingtonen) egingo dio zin AEBetako presidente izateari. Europako eta beste hainbat herrialdetako eskuin muturreko estatu buruak gonbidatu ditu inbestidura ekitaldira. Egun bakar bat lehenago emandako mitinean aurreratu duenez, kargua hartu bezain pronto hasiko da Biden administrazioaren legatua deuseztatzeko neurriak hartzen. Immigrazioa du jomugan.
Euskal Herriko 18:00etan karguari zin egingo dio Trumpek eta ondoren hasiko du AEBetako presidenteak egin ohi duen inbestidura-hitzaldia. Trumpek aurreratu ditu presidente izendatzen dutenean, segituan, hurrengo egunean, abian jarriko omen dituen hainbat egitasmo politiko, eta litekeena da gai izar horien inguruan aritzea inbestidura-hitzaldian. Immigrazioa da gai horietako bat, eta litekeena da hegoaldeko muga ixteaz hitz egitea. Trumpek dio neurri hori izango dela “AEBen historiako deportaziorik handienaren hasiera”. Beste gai bat izan daiteke urtarrilaren 6ko matxinatuak indultatzeko aukera.
Agintaldiko lehen egunetarako iragarri dituen dekretuen artean daude auto elektrikoa sustatzeari uztea eta pertsona transgeneroek emakumeen kirolean edo armadan parte hartzea debekatzea. Elon Musk buru dela efizientziaren saila abian jartzea ere iragarria du. Errusia eta Ukraina arteko bake negoziazioak lehenengo egunetik abiatuko zituela esan zuen, nahiz eta gero sei hilabeteko epea aipatu.
Teknologia enpresetako buruak eta eskuin muturra ondoan
Gonbidatuen artean, teknologia enpresa handietako buruek ez dute hutsik egingo. TikTok-eko Shou Zi Chew, Metako Mark Zuckerberg eta Amazoneko Jeff Bezos zuzendari nagusiak espero dira inbestidura ekitaldian. Elon Musk X sare sozialaren eta Teslaren zuzendaria ere espero da. Coinbaseko Brian Armstrong kontseilari ordezkaria gonbidatu du Trumpek, baina ez dute ziurtatu joango denik.
Trumpek, gonbidapen zerrendaren bidez, argi utzi du zein diren bere aliatuak. Europatik eskuin muturreko bi gobernuburu gonbidatu ditu. Han izango dira Hungariako Viktor Orban eta Italiako Georgia Meloni. Aldiz, Ursula von de Leyen Europako Batzordeko presidentea ez du gonbidatu. Europako hainbat estatutan oposizioan dauden eskuin muturreko buruzagiak ere gonbidatu ditu hala nola, Espainiar Estatuko Santiago Abascal (Vox), Portugalgo André Ventura (Chega), eta Poloniako lehen ministro ohi Mateusz Morawiecki. Europatik kanpo Txinako Xi Jinping, El Salvadorreko Nayib Bukele eta Argentinako Javier Milei presidenteak gonbidatu ditu, baita Brasilgo presidente ohi Jair Bolsonaro ere.
Bizirik dauden presidente ohi guztiak dira joatekoak: Joe Biden, Bill Clinton, George W. Bush eta Barack Obama. Haien emazteak ere joango dira, salbu eta Michelle Obama, gonbidapena errefusatu baitu.
Azken mitina: immigrazioa eta aurreko agintaldiaren deuseztea
Trumpek agintaldia hasi aurreko mitina eman zuen urtarrilaren 19an, Washingtonen. Eldiario.es hedabideak egindako kronikaren arabera, AEBen gainbehera geldituko duela aldarrikatu du, eta agindu exekutiboak lehenengo egunetik hartuko dituela. Migrazioaren aurka gogor arituko da eta aniztasunaren, ekitatearen eta berdintasunaren aurkako neurriak ezarriko ditu.
Agintaldia hasi bezain pronto, Joe Bidenen administrazioak hartutako “erabaki erradikal eta zentzugabe bakoitza” indarrik gabe utziko duela adierazi du. Mitinean garrantzi handia hartu du immigrazioak. AEBen gainbeherarekin lotu du eta esan du azkarren hartuko dituen neurrietako bat izango dela mugaren gainekoa, eta “inoiz ikusi den ahaleginik zabalena eta erasokorrena” egingo duela mugak berrikusteko. Immigrazioaren diskurtsoari lotuta esan du datozenak AEBen “historiako lau urterik handienak” izango direla.
Fokua ez du soilik jarri lau urteko agintaldian eta etorkizunera begirako AEBak proiektatu ditu: “Ez dugu agintaldi bat baino nahi. Eraiki dugun gehiengoak gure herrialdea aurrekaririk gabeko arrakastara eramango du datozen belaunaldietan”.
Nazioarteaz, berriz, adierazi du Ukrainako gerra eta Ekialde Hurbileko kaosa bukatuko dituela, eta Hirugarren Mundu Gerra saihestuko duela. Gazako menia lortu izana bere meritutzat jo du.
Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.
ChatGPT ez da dagoeneko "hainbesterako". Lehiakide biziago, eskuragarriago eta merkeago bat jarri zaio parean AEBetako eta mundu mailako liderrari: enpresa txinatar baten eskutik ikusi du argia DeepSeekek. Dantzan jarri da mundua, eta ez espresuki onerako. Mikrotxipen... [+]
Su-etenaren akordioarekin barnean, Israelgo armadak Netzarim korridorea ireki du. Ia urtebeteko erbestealdiaren ondoren, milaka palestinar euren etxeetara abiatu dira bidaia emozional sakonean. Trumpek gazatarrak Egiptora eta Jordaniara desplazatzea proposatu du, eremua erabat... [+]
AEBko John C. Coughenoiur epaileak onartu du Washington, Arizona, Illinois eta Oregon estatuek elkarrekin aurkeztutako helegitea, eta horren arabera atzera bota du Donal Trumpek AEBn jaiotako migratzaile ez legezkoen seme-alabak kanporatzeko dekretua.
Donald Trumpen agintaldia hasi da politika atzerakoiak ezartzen woke edo DEI izan daitekeen guztiaren kontra, eta baita neurri teknologikoak iragarriz. Lehen unetik, karguaren zina egin zuenetik, teknologiako erraldoien buruak lehen lerroan egotea deigarria izan zen: bereziki... [+]
Groenlandia, X. mendearen amaiera. Lehen esploratzaile eta kolono eskandinaviarrak uhartera iritsi ziren. Baina XV. menderako kokaleku horiek abandonatuta zituzten eta jatorrizko inuitak geratu ziren. Baina 1721an, Hans Egede misiolariak espedizio bat antolatu zuen eta kolonoak... [+]
Stargate izeneko proiektuarentzat 500.000 milioi dolarreko inbertsioa iragarri du AEBetako presidente izendatu berriak. OpenAI, SoftBank eta Oracle konpainiek hartuko dute parte.
Bere agintaldiaren azken egunetan Joe Biden AEBetako presidenteak egikaritu duen barkamen-zaparrada historikoak zeresanik eman behar luke, halakoen onuradun ezagunenetako batzuen kasuan behintzat ezinbestez egin beharko litzatekeen irakurketagatik. Edo ez al da justiziaren... [+]
"Ameriketako Estatu Batuen gainbehera aldia amaitu da", esanez abiatu du kargu hartze ekitaldiko diskurtsoa Donald Trumpek. Besteak beste, trans eta pertsona ez-bitarren eskubideak deuseztatuko dituela promestu du, baita energia berriztagarrien aldeko politikekin... [+]
Irulegi irratiak elkarrizketatu du AEBetako Montana estatuko Auzitegi Nagusiko epaile Katherine Bidegaray. Gurasoak behe nafartarrak zituen, aita Mendibekoa eta ama Ahatsakoa.
Hainbat enpresak aniztasun eta inklusio politikak aldatu dituzte Donald Trumpen gobernu berriari ongietorria egiteko.
Donald Trumpek urtarrilaren 20ean berriro hartuko du AEBetako lehendakari kargua, eta bigarren agintaldia izango du Etxe Zurian. Aurreko agintaldian, 2017-2021ean, lotsa gutxirekin ibili bazen erabakiak hartzeko orduan, agintaldi honetan konplexu urri horiek ezabatuko ditu eta... [+]
Pitzatu samar dagoen astakirten baten ateraldia bailitzan hartu zen –Europan batik bat, baina baita gainerako bazterretan ere– 2019ko abuztuan Donald Trump, AEBetako presidenteak Groenlandia erosteko azaldu zuen asmoa.