Nafarroko Gobernuak ez dio Urrezko Domina kendu Felix Huarte enpresari frankistari
Espainiako Memoria Demokratikoaren Lege berria aintzat hartuta, gobernuko Lan Ministerioak Felix Huarteri (Iruñea, 1896-1971) emandako Lanarekiko Merituen Domina kendu dio, hain zuzen ere argudiatuta enpresariak frankismoarekin lotura estua zuela. Unidas Podemosen izenean, Yolanda Diaz-ek zuzentzen du ministerioa.
PSNk gidatzen duen Nafarroako Gobernuak, ordea, Elma Saiz gobernu eledunak azaldu duenez, ez du arrazoirik ikusten UPNko Yolanda Barcinaren gobernuak enpresariari 2014an emandako Urrezko Domina kentzeko. Foru Gobernuaren sari gorena da aipatu domina, Huarteri eta Jose Javier Urmenetari eman zitzaien, XX. mendeko 60ko hamarkadan giltzarri izan zirelako Nafarroaren industrializazioan.
Saiz eledunak aipatu duenez, ez zaio erretiratuko domina Huarteri, saria “modu kolektiboan” egindako lanagatik eman zitzaielako. Azaldu duenez, memoria legeari begira, gobernuak eskatu zion Nafarroako Unibertsitate Publikoari erkidegoan Frankismoarekin harremana izan zuten pertsonen zerrenda egiteko, eta hor ez daude ez Huarte, ez Urmeneta.
Jadanik 2014an, sari emate hau oso polemikoa izan zen eta oposizio guztiak –PSN, EH Bildu, Geroa Bai eta I-E– eskatu zion gobernuari ez emateko sari horiek. Orain gobernuan dagoela, ordea, PSNk ez du egokia ikusten domina erretiratzea.
Frankismoaren eraikitzaile
Ikuspegi askotatik begiratuta, aldiz, datu asko daude esateko Felix Huartek lotura estuak izan zituela Frankismoarekin. Lanaren Merituaren saria eman zitzaion, 1964an Nafarroako Diputazioko lehendakariordea zela, Industriaren Sustapenerako Programa abiarazi zuelako. Ahots askok salatu dutene, programa horretan diru publikoa nahi zuen bezala erabili zuen atzerriko industria Nafarroara erakartzeko eta, bide batez, horrekin bere lantegiak gizentzeko.
Nafarroaren industrializazioaren errelatoa eraikitzerakoan, UPNk eta eskuinak lehen lerroan jartzen dute Huarte, bera izan zelakoan lurraldea nekazaritzatik industrializaziora eraman zuen gizona, baina askok jarri dute hori zalantzan, eta beste askok zuzenean ukatzen dute, Nafarroaren industrializazioa, Espainian gertatzen zen legez, 50eko hamarralditik zetorrelako. Jose Javier Saralegi izan zen aipatu programa industrialaren zuzendari teknikoa, eta El Corralito Foral liburuan azaltzen denez, hala zioen hark: “1960an industrializazioa bazetorren Nafarroara, bakarrik haren bila atera behar zen”. Orduko Nafarroako enpresen %4k jaso zuen diru-laguntzen %70, eta horien artean hainbat Huarte taldekoak ziren.
Huartek 1927an ekin zion enpresari bide arrakastatsuari, enpresa eraikitzaile batekin. 36ko Gerraren aurretik, bazituen jada 1.200 langile eta II. Errepublikan ere negozio oparoak egin zituen. Horrek ekarri zizkion hainbat arazo frankismoaren hasieran, baina laster erakutsi zion, kemenez gainera, bere leialtasuna Franco diktadoreari. Frankismo denboretan kontaezinak dira erregimenerako egin zituen lanak, besteak beste hainbat ministerio, baina agian horietatik esanguratsuena frankismoaren ikur izan den Erorien Harana da, non bere enpresak milaka preso errepublikarren esku-lan esklaboa erabili zuen.
ELA, LAB, ESK eta STEILAS sindikatuek eta M3 elkarteak "herrikoia eta sozialki plurala" den memoria eguna "errepresiorik gabe" egitea eskatu dute. Eusko Jaurlaritzari zuzendutako eskaera da, "iaz ez bezala", aurten manifestatzeko eskubidea... [+]
Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]
Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.
PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.
Lazkaon 1960-70ko hamarkadan galdu ziren inauteriak berreskuratzeko asmotan dabiltzala irakurri dugu azken asteetan. Festa haietatik abiatuta herriko hainbat talde elkartu eta otsailaren 28an plazaratuko dira inauteriak ospatzera. Xehetasun gehiago jakin nahian Oin Arin dantza... [+]
Memoria Demokratikoaren Legea bete eta Lasa eta Zabala bahitu eta torturatu zituzten Donostiako La Cumbre eraikina memoria historikorako gune bihur dezaten exijitu dute Gipuzkoako Batzar Nagusietan. Jauregia 2023an Donostiako Udalari utzi behar zion estatuak, baina prozedura... [+]
Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.
Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]
Tafallan, nekazal giroko etxe batean sortu zen 1951. urtean. “Neolitikoan bezala bizi ginen, animaliez eta soroez inguratuta”. Nerabe zelarik, 'Luzuriaga’ lantegian hasi zen lanean. Bertan, hogei urtez aritu zen. Lantegian ekintzaile sindikala izan zen;... [+]
Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]
Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.
Eraispenaren aldeko elkarteek manifestazioa antolatu dute larunbatean Iruñean. Irrintzi Plazan manifestazioaren deitzailea den Koldo Amatriarekin hitz egin dugu.
Elkarte memorialistek kritikatu egin dute Iruñeko Udalak Erorien Monumentua eraisteari uko egiteko hartutako erabakia. Memoria Demokratikoaren Legea “oker interpretatzea” egotzi diote Joseba Asiron alkateari, eta mobilizazio batera deitu dute urtarrilaren... [+]
Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.