Nafarroko Gobernuak ez dio Urrezko Domina kendu Felix Huarte enpresari frankistari
Espainiako Memoria Demokratikoaren Lege berria aintzat hartuta, gobernuko Lan Ministerioak Felix Huarteri (Iruñea, 1896-1971) emandako Lanarekiko Merituen Domina kendu dio, hain zuzen ere argudiatuta enpresariak frankismoarekin lotura estua zuela. Unidas Podemosen izenean, Yolanda Diaz-ek zuzentzen du ministerioa.
PSNk gidatzen duen Nafarroako Gobernuak, ordea, Elma Saiz gobernu eledunak azaldu duenez, ez du arrazoirik ikusten UPNko Yolanda Barcinaren gobernuak enpresariari 2014an emandako Urrezko Domina kentzeko. Foru Gobernuaren sari gorena da aipatu domina, Huarteri eta Jose Javier Urmenetari eman zitzaien, XX. mendeko 60ko hamarkadan giltzarri izan zirelako Nafarroaren industrializazioan.
Saiz eledunak aipatu duenez, ez zaio erretiratuko domina Huarteri, saria “modu kolektiboan” egindako lanagatik eman zitzaielako. Azaldu duenez, memoria legeari begira, gobernuak eskatu zion Nafarroako Unibertsitate Publikoari erkidegoan Frankismoarekin harremana izan zuten pertsonen zerrenda egiteko, eta hor ez daude ez Huarte, ez Urmeneta.
Jadanik 2014an, sari emate hau oso polemikoa izan zen eta oposizio guztiak –PSN, EH Bildu, Geroa Bai eta I-E– eskatu zion gobernuari ez emateko sari horiek. Orain gobernuan dagoela, ordea, PSNk ez du egokia ikusten domina erretiratzea.
Frankismoaren eraikitzaile
Ikuspegi askotatik begiratuta, aldiz, datu asko daude esateko Felix Huartek lotura estuak izan zituela Frankismoarekin. Lanaren Merituaren saria eman zitzaion, 1964an Nafarroako Diputazioko lehendakariordea zela, Industriaren Sustapenerako Programa abiarazi zuelako. Ahots askok salatu dutene, programa horretan diru publikoa nahi zuen bezala erabili zuen atzerriko industria Nafarroara erakartzeko eta, bide batez, horrekin bere lantegiak gizentzeko.
Nafarroaren industrializazioaren errelatoa eraikitzerakoan, UPNk eta eskuinak lehen lerroan jartzen dute Huarte, bera izan zelakoan lurraldea nekazaritzatik industrializaziora eraman zuen gizona, baina askok jarri dute hori zalantzan, eta beste askok zuzenean ukatzen dute, Nafarroaren industrializazioa, Espainian gertatzen zen legez, 50eko hamarralditik zetorrelako. Jose Javier Saralegi izan zen aipatu programa industrialaren zuzendari teknikoa, eta El Corralito Foral liburuan azaltzen denez, hala zioen hark: “1960an industrializazioa bazetorren Nafarroara, bakarrik haren bila atera behar zen”. Orduko Nafarroako enpresen %4k jaso zuen diru-laguntzen %70, eta horien artean hainbat Huarte taldekoak ziren.
Huartek 1927an ekin zion enpresari bide arrakastatsuari, enpresa eraikitzaile batekin. 36ko Gerraren aurretik, bazituen jada 1.200 langile eta II. Errepublikan ere negozio oparoak egin zituen. Horrek ekarri zizkion hainbat arazo frankismoaren hasieran, baina laster erakutsi zion, kemenez gainera, bere leialtasuna Franco diktadoreari. Frankismo denboretan kontaezinak dira erregimenerako egin zituen lanak, besteak beste hainbat ministerio, baina agian horietatik esanguratsuena frankismoaren ikur izan den Erorien Harana da, non bere enpresak milaka preso errepublikarren esku-lan esklaboa erabili zuen.
Abuztuaren 5ean emango dio domina zentroari Gasteizko Udalak, eta abuztuaren 2rako elkarretaratzea eta prentsaurrekoa deitu du Memoria Osoa plataformak. Martxoak 3 elkarteak salatu du “planteamendu diskriminatzailea” eta “irakurketa partziala” egiten... [+]
Otxandioko bonbardaketaren erantzule nagusietako bat da Angel Salas Larrazabal urduñarra. Hortaz, herritarren aurka Euskal Herrian eginiko lehen bonbardaketan parte hartu zuen.
1936an fusilatu zuten frankistek, une horietan Arabako diputatua zela, eta herriko beste 42 fusilatuen hilobian bertan sartu zituzten Manuelen gorpuzkinak.
Antonia Manot hil da 95 urte bete berritan, bere seme Diego Paredesek sare sozialetan jakinarazi duenez.
Gurasoak hilik, etxeko ganbara husteari ekin zioten
seme-alabek. Hainbat gauzaren artean, koaderno eta paper sorta, argazkiak eta nahi beste agiri. Bego Ariznabarreta Orbeak aita aspaldi zenduaren gerrako memoria harrigarriak zurian beltz irakurri, eta jabetu zen altxorraz,... [+]
Aurten ere, uztailaren 8an, astelehenean gogoratuko dute German Rodrigez haren omenezko oroitarriaren alboan. 13:00etan izanen da: aurreskua lehenbizi, Mikel Lasarteren bertsoak gero eta La Furia eta Fermin Balentziaren emanaldiak bukatzeko. Iluntzean, Peñak, isilik eta... [+]
Naiz.eus-ek aurreratutakoaren arabera, 2004ko martxoan Espainiako polizia batek eta bere semeak erail zuten Angel Berrueta eta bere alargun zein seme alabek, Nafarroako Gobernuaren aitortza ofiziala jasoko dute, indar polizialen indarkeriaren biktima moduan.
1939 eta 1941 bitartean Igari eta Bidankoze arteko errepidea eraikitzera behartu zituzten frankismoaren 2.400 esklaboak omendu zituzten larunbatean, Igariko gainean. Errepresaliatu antifaxista haien memoriak gure bidea izan behar duela aldarrikatu zuten omenaldia antolatu zuen... [+]
Nafarroako Torturatuen Sareak jakinarazi du hemeretzi biktima berri onartu dituela Nafarroako Gobernuko Aitortza eta Erreparaziorako Batzordeak, horietariko bost 2005-2011 urte artean torturatu zituzten Mikeldi Diez, Iker Aristu, Oihan Ataun, Garbiñe Urra eta Mikel... [+]
Alesbesekoa jaiotzez, Saratxon bizi zen Unión Republicana alderdiko kidea, bere emaztea hango maistra baitzen. 1936ko irailean erail zuten frankistek eta ostiralean lortu zuten bere gorpuzkinak identifikatzea.
Hari buruzko aipamenik apenas iritsi zaigu historia liburuetan, baina Jesús Carrera Olascoaga (Hondarribia 1911 – Alcala de Henares 1945) Espainiako Alderdi Komunistaren idazkari nagusi izatera iritsi zen. Frankistek atxilotu, torturatu eta fusilatua, bere... [+]