“Nafarroaren atea”: eskultura proposamena Donapaleutik
Hona sorpresa, nehork gehiago ia gogoratzen ez duenean, Aiziritze edo Behaskanetik Donapaleun sartzeko inguragunean eskultura berritzaile bat ikusi dugu San Martineko asteburu honetan.
Inguragunea egin zenean, gure hautetsi departementalek aipatu zuten bai, Nafarroaren atea sinbolisa zezakeen estatua baten ezartzeko asmoa. Halako portika handi bat ikusten zuten, eta egia da rotondaren neurriak aski handiak direla holako gauza erraldoi baten hartzeko. Ez zen egin, agian diru eskasa, edo aliantzek ez funtzionatu, eta egia da ere 2x2ren garaiak agortu zirela, Nafarroa Garaiarekilako inguragunez-inguragune egin beharreko harremana, gure banderako hainbat katebegiren gisara, ahanzturaren leizeetara erortzeraino.
Baina, errekak galtzen direnean bezala, berriz agertzen dira nonbait, gutienik uste den lekuan eta mementoan, eta ideia hoberenek beti izaten dute aski legitimitate, bestelakoturik bada ere, berriz mahain gainera agertzeko. Horrela ulertzen dugu ezezagun bat(zu)ek egiten digu(te)n proposamena asteburu honetan.
Baina, proposamena, ‘Nafarroaren atea’ sinbolisatzeko aski ederra, aproposa, ulergarria ote dea? galdeginen duzue segidan gurekin batera. Baiezkoarekin gaude, ezen ateak sartzeko bezainbat jalitzeko eginak dira, eta gailu berezi horrek biak iradokitzen ditu bere gisan: jalitzea eta sartzea. Gainera Nafarroa eta nafartartasuna gu intimoena dela ez dezagun ahantz, gure erraietan dantzan dabilen entitatea eta gutienik uste dugunean bere presentzia oroitarazten diguna, edozein izanik ere memento hartako jarduna, ezin dena luzaz gerorako utzi, beharrordu bital guzien gisara.
Bai oso egokia iduritzen zaigu eta gainera ez dakigu keinu ironiko bat bezala hartu behar den, baina egilearen (egileen) anonimatoak nafartar populuaren ideiarekin bat egiten du harrigarriki, ezen, zer gira, ez bada herri inanimo bateko partaide giren anonimo multzo bat? Konjonkzio ederra zinez.
Bada halere galdera bat dilindan gelditzen dena. Proposamena aski tamaina ‘humanoan’ egina da, baina egilearen (egileen) asmoan nolakoa izanen liteke emaitza definitiboa? Denboran, Nafarroaren atearen ideia erne zen hautetsi haien buruan, tamaina handikoa ez, erraldoiko estatua bat ikusten zuten –inguragunearen beraren edo agian beraiek beren pertsona ikusten zutenaren heinekoa–. Baina, zilegi bekit hemen dudaño batez gure artista(k) hertsatzea: sekulako dirutza galdeginen du horrek, eta orain aski komuna denez, crowfunding baten peskizan ginateke. Kasu! Ez lukete Nafarroak beharrezkoak dituen beste proiektu egituratzaileek patitu behar diru galde konkurrente hau, garbiki errateko, ez zaigu iduri Etxauziaren xedea, zeina oraino diru beharretan dena, kenka txarrean uzteko arriskuan ezartzea ideia ona denik, zonbat nahi Nafarroak beharrezkoa izan gurea bezalako ekarpen sinboliko, libratzaile eta ongarria.
Azken duda, estrenarena. Egileak (egileek) anonimotasunean luzatu behar balu(te), hor ere mezua argia. Utikan xingola xuri-urdin edo xuri-gorri-berdeak! Utikan hautetsi eta prefeten palto gris eta papatta ziratuak! Utikan diskurtso prebisible eta aperitifa ipurdi tinkiak! Argi da orain, zuk estreinatuko duzu! Zuk, nik, guk, haiek, denek! Nafarroako populuak! Irudika dezagun hondarrean ze estatutan gauden!
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Arabako Mendiak Aske elkarteak zorionak eta eskerrak eman nahi dizkio Arabako Foru Aldundiko Natura Ingurunearen Zerbitzuari, Bonelli arranoa gure lurraldean berriro sartzeko Aquila a-Life proiektuarekin lortutako arrakasta dela eta.
Guztiz kontziente gara proiektu honek... [+]
Valle de Odieta enpresak eta bere filialak (HTN) urteak daramatzate instalazioak handitu nahian, administrazioa ezartzen ari den erregulazio guztien aurka. Epai judizial bati esker, abere kopurua gaur egun baimenduta dituzten hainbat adinetako 7.800 bururaino zabaltzea lortu... [+]
Sanchezi buruz ari gara, joan den ostiralean astindu gintuen kasuaz. Adierazpen askatasuna defendatzen dugu, baita gustuko ez ditugun adierazpenak egiten direnean ere. Askatasun horrek iritzi arrazoituetan eta kontrastatutako datuetan oinarritutako ideiak adierazteko... [+]
Aldarri eta kanpaina, lege, arau, plan eta aurrekontu, babes-mekanismo eta zigor-makinaria oro gorabehera, etenik gabe jarraitzen dute kasu gogorrek eta jokabide zitalek betetzen albistegiak, tantaka zein zaparradan, eta gizon-desmasiak salatzeko protesta-ekintzek,... [+]
Ikasi berri dugu Earl Tupper jaunak Floridako Orlandon, 1947an, sortu zuen mila koloretako ontzi enpresa peko errekara doala, desagertzeko zorian dela, preseski. Badirudi plastikoak konkurrente larriak dituela, adibidez, linean egiten diren salerosketena edo erabilpen bakarreko... [+]
Gisèle Pélicot-en kasuak bortxaketetatik haratago dagoen arazo bat erakusten du: gizonezkoon konplizitatea indarkeria matxistaren aurrean. Kezkagarria ez da soilik erasoa, baizik eta, gertatutakoa jakinda, egoera ez salatzea erabaki zuten gizonen isiltasuna... [+]
Gaur egun, gure munduan eraiki diren hierarkia guztiak mundu mailako kolonizazio prozesu baten emaitza dira. Menderatze-hierarkia global horiek elkarren artean txirikordaturiko beste hierarkia zehatzagoek osatzen dituzte, hau da, klasekoek, etnikoek, estetikoek, eta baita... [+]
Directa-ren ikerketa batetik abiatuta ezagutu dugu iruzurra. Bartzelonan egiten ari den belako Amerika Koparen antolatzaileek argitaratutako audientzia eta bisitari kopuruak faltsuak dira. Gaia garrantzi sozial eta politiko nabarmena izaten ari da, faltsututako datu horiek izan... [+]
Ordenagailuaren aurrean orduak ematen zituen gazte horietako bat izan nintzen. Internet bidez munduko beste pertsona eta kultura batzuen pentsamendua, musika eta ikus-entzunezkoak aurkitu zituena. Garai haietan ez zen hain ohikoa Internetera konektaturiko gailu bat izatea,... [+]
Badira gaiak momentuan begiratu ezin ditudanak. Ez dakit gertatzen zaizuen. Eta ezin ditut begiratu iragan izan gabe, susmoa dudalako ezin altxatzeraino itoko nautela, eta gertaeraz gain, gertaerari buruzko letrek ere lehendik ahula zen norbait zapaltzen dutela. Eta uste dut ez... [+]