Nafarroan Aro Modernoan homosexualek jasandako jazarpenak biltzen dituen liburua argitaratu dute
Javier Ruiz Astizen lanak Errege Artxiboan eta Artxibo Orokorrean gordetako prozesu judizialak aztertzen ditu. Bertan ageri denez, agintari zibil zein erlijiosoek gogor zapaldu zituzten jokabide homosexualak.
Javier Ruiz Astiz historialariaren "Transgresión sexual y pecado contra natura en Navarra (siglos XVI-XIX.)" liburua argitaratu du Nafarroako Gobernuko Vianako Printzea erakundeak. Idazlanean, Aro Modernoko Nafarroan ezarritako ordena hausten zuten jokabide sexualak azaltzen ditu.
Egileak zehatz-mehatz aztertu du “naturaren aurkako bekatua” deiturikoa bere bi adierazpenetan: sodomian eta bestialismoan. Auziok Errege Auzitegietan ebatzi ziren eta gaur egun Nafarroako Errege Artxibategian eta Artxibo Nagusian gordeta daude. “Sodomia” delako delituak gizon homosexualak zituen jopuntuan.
Monografikoa bi zatitan egituratzen da. Alde batetik, bi adierazpen sexualak deskribatzen dira, eta jardunbide nahiz modu konkretuak identifikatzen dira, harremanetan zein praktiketan parte hartzen zutenak eta delituak egin ohi ziren lekuak deskribatuz. Bestalde, praktika horiek kontrolatzeko eta zigortzeko baliatzen zituzten mekanismoak zehazten dira: legeria, doktrina morala, naturaren aurkako bekatua literaturan, salaketak eta salatzaileak, auzitegiak, defentsa eta lekukoak, torturak, eta azkenik, ezarritako zigorrak (heriotza-zigorra, zigorraldia, erbesteratzea, galerak, presondegia edota absoluzioa). Ikerketak agerian uzten du agintari zibil eta erlijiosoek zein gogor zapaldu zituzten bi jokabide horiek. Era berean, erresumako hainbat herritako biztanleek XVI. eta XIX. mendeen artean izan zuten “rol diziplinarioa” nabarmentzen da.
Sorgin ehizari buruzko historia ezagunenak XVI. eta XVII. mendekoak dira Euskal Herrian: Erronkarin, Zugarramurdin eta Lapurdin, inkisidore eta torturatzaileen amorrua jasan zuten herritar ugarik. Hain justu 1525ean, duela ia 500 urte Pirinioetan lehen prozesu orokorra hasi... [+]
Lan kontu bat dela eta berrirakurri behar izan dut liburu zoragarri hau. Teoria, genealogia eta historia feminista batzen dituen liburu motz honek kritika ugari izango zituelakoan sarean begiratu eta, sorpresa! bakarra aurkitu dut, Irati Majuelok Berria-n idatzi zuena.
Marfa (AEB), 1954. Texasko basamortuko herri horretako Blackwell lehen hezkuntzako eskolan haurrak zeremonia berezi batean parte hartzera behartu zituzten. Irakasleek paper zatiak banatu zizkieten eta bertan zera idazteko eskatu: “Ez dut espainieraz hitz egingo, ez... [+]
Txina, 1417 urte inguruan. Zheng He almiranteak, Ming dinastiako enperadoreen soldatapeko esploratzaileak esan zuen posible zela “mundu osoa ibiltzea Txinatik irten gabe”. Ordurako Indiako Ozeanoan, Itsaso Gorrian eta Asiako hego-ekialdean zabaltzen hasia zen kolonia... [+]
Marcus Rediker historialari estatubatuarrak kapitalismoaren aurkako erresistentzien hasiera arakatu du, marinelen eta pirateriaren historiara iritsi arte.
Akelarre saiakera argitaratu zuen 2021ean, eta, iaz, berriz, perla urregorrizko bat: Elurzuriren hiru heriotzak. Grimm anaien ipuin ezaguna berridatzi zuen, eskuizkriburik zaharrena abiapuntu harturik, Grezia zaharreraino joanez, eta Elurzuriren istorioko zenbait elementuri... [+]
Kairo, 1250eko maiatzaren 2a. Shajar Al-Durr Egiptoko sultan izendatu zuten. Ez zen emakumezko lehen sultana izan; urte batzuk lehenago, 1236an, Raziak Delhiko sultan kargua hartu zuen. Baina esklabo izatetik agintari gorena izatea lortu zuen lehena izan zen.
Hala Pedro Ruiz de Eginoren hilketa nola hemen agertzen diren beste lekukotza batzuk dokumentuetan jasotako gertaera historikoak dira. Izen bat bera ere ez da asmatua.
Ezkarbarte (Nafarroa), 1576. Ozkoidi eta Lizaso komisarioak Orikain auzo nagusira joan ziren ustezko sorginkeria kasu bat ikertzera. Martirikorena etxeko Mari Martin zen ustezko sorgina. Eta Juan Lizasok Juan San Martin lekukoaren testigantza jaso zuen idatzia auzi larriago bat... [+]
Herrietako elizen zaintzaz arduratzen ziren emakumeak ziren serorak eta Euskal Herri osoan ezagunak izan ziren, Erdi Arotik XX. mendera arte. Baina bete zuten funtzioa ez zen berdina izan lurralde guztietan, ezta garai guztietan ere. Emakume haiek publikoki nabarmentzen ziren... [+]
Milaka agiri arakatu ditu Paul Arzakek azken 53 urteetan. Nafarroan izan diren ehunka sorginkeria prozesuetako datuak bildu ditu 443 orrialdetako Sorginkeriarena gurean liburu mardulean eta ateratzen duen ondorio nagusia da XV-XVI. mendeetako sorginkeria akusazio masiboek... [+]
Durangaldean XV. mendean sortu zen heresiari erantzunez, Espainiako inkisizioak hango herritarrak –batez ere emakumezkoak– hamarkadatan eta mendetan jazarri zituela diote ikerketa berrienek. Kasuak agerian utzi du botere erlijioso eta politikoak disidenteen beldur... [+]