Nafarroako mendialdeko 26 ekoizle bildu dituen gida
Urteak daramatza Cederna Garalur landa garapenerako elkarteak elikaduraren eta lehen sektorearen inguruko lanketa egiten Nafarroako Mendialdean. Elikadura osasuntsurako eta kontsumo jasangarriago baterako bidea egitea da asmoa, eta bide luze horretan, egitasmo berria gauzatu du: Mendialdeko elikagaien gida argitaratu dute, bederatzi udalerritako ekoizle eta eraldatzaileak batuta. Araitz, Areso, Basaburua, Betelu, Goizueta, Imotz, Larraun, Leitza eta Lekunberri daude gidan jasoak.
2019an Mendialdeko elikadura proiektua martxan jartzeko teknikariaren kontratazioa egin zuten, eskualde zabaleko hamar udalen eta landa garapenaren arteko hitzarmenaren bidez. Geroztik, hamaika ekimen antolatu dituzte lehen sektorea eta kontsumo jasangarria bultzatzeko: “Besteak beste, Azoka ibiltariaren ekimena jarri dugu martxan; udalerriz udalerri, eskualdeko ekoizleen eta artisauen produktuekin egiten diren azokak dira”, adierazi du Amaiur Unzueta teknikariak. Gaineratu duenez, eskualdeko produktuen gida ateratzeko ideia hasieratik izan zuten, baina tartean egon diren beste proiektu batzuek gaur arte atzeratzea ekarri dute. “Mendialdeko Elikadura Mahaia sortu dugu, Habelarte baserritar agroekologikoen elkartea ere sortu dute...”. Geldirik ez dira egon, behintzat.
Gida osatzeko, nahitaezkoa zen lehenik eskualdeak hartuko duen mapa finkatzea. Horretarako, Nafarroako Gobernuak zehaztutako tokiko mapan oinarritu dira, eta aurrez aipatutako hamar udalerriak eta Arano sartu dira gidan.
Bertakoa eta bertako saltokietan tokia duena
Gidan parte hartu ahal izateko irizpideak finkatzea izan zen bigarren lana. Langintza horretan aritu dira Mendialdeko Elikadura Mahaia, Habelarte baserritar agroekologikoen elkartea eta Leitzeko Kontsumo Taldea. “Garrantzitsua zen guretzat elikadura sistemako eragileen artean zehaztea irizpideak”, dio Unzuetak. Urtarrileko lanketa horretatik bi irizpide atera zituzten: bertako produktuak izatea, Mendialdeko eskualdean ekoitziak edo eraldatuak, eta, gutxienez eskualde horretako saltokiren batean saltzea. “Alde batetik, sektoreko ekoizleak eta eraldatzaileak ikusaraztea da asmoa, baina baita merkaturatze bide laburrak bultzatzea ere”, azaldu du teknikariak.
Bi irizpide horiek betetzen dituzten 26 ekoizle eta eraldatzaile batu dira gidaren lehen argitalpenean. Produktu izarra esnekiak eta haragi gorria izan arren, denetik topatu daiteke bertan: ogia, sagardoa eta sagar zukua, eztia, arrautzak, barazkiak, hestebeteak, taloak, txokolatea... “Gidak erakutsi digu eskualdeko zenbait saltoki eta ostatu inplikatuta daudela bertako produktuak sartzearekin, eta horiei ere aitortza egin zaie”, dio Unzuetak. Gidarekin batera, denda eta jatetxe horietan jartzeko identifikatzailea ere sortu dute, "Mendialdeko lehengaiak" dioena. “Kontsumitzailearentzat lagungarri izateaz gain, saltokiari ere ematen dio balioa”, amaitu du Unzuetak. Eskualdeko saltokietan banatu dute gida, baina Cedernaren webgunean edonorentzat eskuragarri dago online bertsioa.
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]
Lehen begi kolpean, ohiko artaldea dirudi argazkikoak, ezta? Bada, ez… ardi horiek suhiltzaile ere badira eta. Nafarroako Zunbeltz Nekazaritzako Test Guneak zerbitzu berria eta berritzailea jarri du martxan Lizarraldean: Arsue, edo artalde suhiltzaile estentsiboa... [+]
Urteak daramatzate Atxondoko Biezko baserrian bizitzen eta lanean Aner Garitaonandiak eta Oihane Lekunberrik. “Kaletarrak ginen gu, nik enpresa eta turismo ikasketak egin nituen, baina mundu hori ez zitzaidan gustatzen…”, azaldu du ekoizleak. Lekunberrik,... [+]
2009an sortu zen Ja(ki)tea elkartea zenbait jatetxe, sukaldari eta gastronomia kritikariren arteko elkarlanetik. “Hasiera hartan, Gipuzkoako 14 bat jatetxe elkartu ginen, baina pixkanaka hazten joan da proiektua, eta gaur egun 37 gara”, azaldu du Xabier Zabaletak,... [+]
Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]
Elkea proiektuan produktu asko eta desberdinak ekoizten ditu David Ruiz de Galarreta Azpilikueta ekoizle amezkoarrak. Olibondoekin hasi zen, baina fruta arbolek, lekaleek eta zekaleek ere beren tokia egin dute proiektuan urteotan. Eta, orain, jarduera berri bat gehitu die... [+]
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]
Urteak dira Nafarroan eta beste zenbait tokitan hazien liburutegi proiektuak martxan dituztela. Hazien liburutegiak, liburuen liburutegietan. Euskal Herriko Hazien Sareak antolatutako hitzaldi batean izan zuen egitasmo horien berri Ane Leturia Delfrade Antzuolako liburuzainak,... [+]
Hamar urte baino gehiago daramatza martxan Arabako Nekazariak Eskolan proiektuak, Hazi fundazioak zenbait ekoizlerekin elkarlanean bultzatzen duena. Haur eta gaztetxoak nekazal mundutik geroz eta deskonektatuago bizi diren garaiotan, inoiz baino beharrezkoagoa da elkar... [+]
Ateak ireki berri ditu Bermeon Gu Zu Bio dendak, otsailaren 17an egin baitzuten inaugurazio ekitaldia. Edurne Zulueta Aranguena da proiektuaren bultzatzailea, eta berak azaldu bezala, garbiketako produktuei lotutako kontsumoari buelta bat eman nahi izan dio egitasmoarekin... [+]
Artzibarko Urdirotz herrian, Nafarroako Pirinioetan, proiektu berri batek zabaldu ditu ateak otsailaren 24an. "Azoka-Denda" deitu diote Txabi Bados Ruizek eta Rita Perandrés Martínezek haien etxe azpian ireki duten dendatxoari. Azokoop mikrokooperatibaren... [+]
Amazigh gazteek sortutako elkartea da Agharas, eta urteak daramatza kulturartekotasuna lantzen Barakaldo inguruan. Duela lau bat urtetik, kalean bizi diren gazteei astean hirutan afariak ematen dizkiete, eta harrera pisu bat ere badute martxan, aldi baterako erabiltzeko... [+]