Nafarroako Erresumaren azken galtzea oroituko dute Donapaleun
Lau mende igaro dira Luis XIII.a Frantziako eta Nafarroako erregeak 1620an Pauen ediktua eman zuenez geroztik. Horrekin, Nafarroako koroa Frantziakoan urtu zen. Zabalik elkarteak eta Nabarralde fundazioak jardunaldia antolatu dute urriaren 3an Donapaleun, efemeride garrantzitsu horren inguruan hausnartzeko.
Nafarroako Erresumaren azken aztarna ofiziala titulu batean zetzan XVII. mende hasieran. Luis XIII.a Frantziako erregea aldi berean Nafarroakoa zen. Baina 1620ko urriaren 20an, espedizio militar baten ondoren eta protesta artean, Pauen ediktua kaleratu zuen, Behe Nafarroa, Zuberoa, Biarno, Lanezan eta Andorra printzerria Frantziako koroan urtuz.
Zabalik elkarteak eta Nabarralde fundazioak data garrantzitsu horren laugarren mendeurrena baliatuko dute galera hartaz hitz egin eta hausnartzeko: “Garrantzitsua iruditzen zaigu gaurtik ikusita gertakari honen balorazioa eta interpretazioa egitea –azaldu dute–. Ordutik Nafarroak eginen ahalko zuen estatuaren promesa izoztua da”.
Urriaren 3an jardunaldia antolatu dute Donapaleun, “Nafarroako hiriburua izan zen hirian”, eta hainbat historialari eta adituk hitz egingo dute ediktuaren inguruan, baita garaiko testuinguru politikoaz ere. Jean Louis Davant idazle eta historialariak gidatuko du kongresua, eta besteak beste Álvaro Adot, Xabier Irujo, Luis Maria Martinez Garate, Amaia Nausia, Thierry Issartel eta Miqueu Joseph arituko dira bertan.
Kongresuko hitzaldiez gain, erakusketa ere paratuko dute 1620. Errenazimentua. Nafarroa subiranoaren azken hatsa izenburupean eta bisita gidatua izango du; gainera Kale borroka testu irakurketa ere eskainiko du Asisko Urmenetak.
Ospitalepea, 1944ko ekainaren 27a. Soldadu alemaniarrek sarekada egin zuten Zuberoako 80 biztanle inguruko herri txikian. Zortzi lagun hil zituzten zigor-ekintzan eta hemeretzi atxilotu, guztiak zibilak; horietatik bederatzi deportatuko zituzten eta kontzentrazio esparruetatik... [+]
1939 eta 1941 bitartean Igari eta Bidankoze arteko errepidea eraikitzera behartu zituzten frankismoaren 2.400 esklaboak omendu zituzten larunbatean, Igariko gainean. Errepresaliatu antifaxista haien memoriak gure bidea izan behar duela aldarrikatu zuten omenaldia antolatu zuen... [+]
1415eko udazkenean Agrincourteko gudua lehertu zen Ingalaterra eta Frantziaren artean, Ehun Urteko Gerraren gudu erabakiorrenetakoa. Horretarako, Henrike V.a Ingalaterrako errege eta Irlandako jaunak uda horretan bere ejertzitoa Frantziara bidaltzea erabaki zuenean, soldaduak... [+]
Normandia. 1944ko ekainaren 6a. Overlord operazioa abiatu zuten: Britainia Handiko, AEBetako eta Kanadako milaka soldadu Normandiako hondartzetan lehorreratu ziren, Bigarren Mundu Gerraren eta, beraz, historiaren norabidea goitik behera aldatzeko. Edo horixe da behintzat duela... [+]
Euskal Herriko kobazuloetan Madeleine aldiko (duela 18.500 eta 13.500 mila urte bitartekoak) labar-artea metodo konputazionalak konbinatuz aztertuta, ezaugarri espazialen eta ikonografikoen arabera bereizi dituzte irudiak, eta ondorioztatu dute lau multzotan bana daitezkeela.
Nafarroako Torturatuen Sareak jakinarazi du hemeretzi biktima berri onartu dituela Nafarroako Gobernuko Aitortza eta Erreparaziorako Batzordeak, horietariko bost 2005-2011 urte artean torturatu zituzten Mikeldi Diez, Iker Aristu, Oihan Ataun, Garbiñe Urra eta Mikel... [+]
rrak fundatu zuen duela 6.500 urte inguru. Eta berriki, Max Haibt Alemaniako Arkeologia Institutuko arkeologoak hiriaren "biki digitala" sortu du, bideojokoetan erabiltzen den teknologia baliatuz.
Aztarnategiak hartzen dituen 40 kilometro koadroen hiru... [+]
Mallorca, 1968. Joana Maria Escartin historialaria jaio zen. 1989an esklerosi anizkoitza diagnostikatu zioten eta joan den maiatzaren 30ean hil zen jaioterrian, 56 urte zituela, hain zuzen, esklerosi anizkoitzaren nazioarteko egunean.
Ikasketak UIBn (Universitat de les Illes... [+]
Larrahe jainko baskoiaren izena idatzita duen I. mendeko aldare erromatarra aurkitu du Aranzadi Zientzia Elkarteak Larunben (Itza Zendea). Idazkuna latinez izkiriaturik dago. Valeria Vitella izeneko emakume batek egindako eskaintza da. Arriaundi mendiko putzu baten barruan... [+]
Pilotari famatua izan zen, munduko txapelduna, baina tartean behin baizik ez zuen Euskal Herrian jokatu, Mexikon jaio, hazi eta hantxe bizi baitzen, gurasoak haraxe joanda 1936ko gerratik ihesi. Abertzalea, Mexikoko euskal etxeko presidentea, Jaurlaritzaren aholkularia,... [+]