Nafarroa osoan euskararen ofizialtasuna bermatzeko lege aldaketak egitea eskatu die Kontseiluak alderdiei
Euskal Herri osoan euskara eta hiztun komunitatea larrialdi egoeran daudela berretsi zuen azaroan Kontseiluak eta, ostegun honetan, egoera hori Nafarroan zertan datzan azaldu du Iruñean. Era berean, herrialdean ataka horretatik ateratzeko egin beharrekoak azpimarratu ditu.
Euskararen normalizazioa berriro noranzko egokian jarriko duen akordio sozio-politikoaren beharraz mintzo dira Kontseiluko ordezkariak, eta adierazi dute 2025a urte garrantzitsua izango dela euskararentzat eta euskal hiztun komunitatearentzat. Halaber, 2025eko abendurako mobilizazio sozial handi bat iragarri dute.
Nafarroako Ikastolen Elkartea, AEK, Euskaltzaleen Topagunea, IKA, Sortzen, Errigora, Emun, UEU, Euskal Herrian Euskaraz eta Hizkuntz Eskubideen Behatokia izan dira agerraldian, eta haien izenean hitz egin dute Idurre Eskisabel Kontseiluko zuzendari nagusiak eta Nafarroako Ikastolen elkarteko zuzendari Josu Reparazek.
Alderdiei eskaera Euskararen Legea aldatzeko
Duela 38 urte onartu zen Euskararen Foru Legea, 1986ko abenduaren 15ean, eta urteurren horren bezperetan egin dute agerraldia. Nafarroan euskarak aurrerapausoak eman dituela aitortu dute, baina lege horren garaian ziren inertzietako batzuk oraindik indarrean ikusten dituzte eta horiek gainditzea ezinbestekotzat jo dute.
Gabezia garrantzitsuenen artean honakoak zehaztu dituzte: “Nafarroan ofizialak eta berezkoak ez diren hizkuntzen ezagutza baloratzen jarraitzen da, eta euskara laugarren mailako hizkuntza bihurtzen dute; euskarazko ereduan matrikulatzeko zailtasunek jarraitzen dute; funtzionario elebidunak legez diskriminatzen dira euskara jakiteagatik; edozein erabaki hartzean herritarren arteko kohesioari eragingo liokeen onurari baino, kontrakoen balizko oldarraldiari begiratzen zaio gehiegitan”.
Harrigarritzat jo dute, euskaldunak zokoratzeko eta herritarren arteko bereizkeria are handiagoa sortzeko garai hartan abian jarri zituzten hainbat neurri baliogabetu ez izana. Egoera hori gainditzeko, “alderdiei orain dagokie esatea zein puntutaraino apurtu nahi duten euskaldunak diskriminatzeko abian jarri ziren inertziekin”.
Aldaketarako dekalogoa
1. Arkitektura juridikoa aldatzea. Euskarak Lege berri bat behar beharrezkoa du, nafar guztion hizkuntza-eskubideak bermatuko dituena, zonifikazioa gaindituko duena, eta Nafarroa osora ofizialtasuna hedatuko duena.
2. Administrazioa euskaldundu behar da. Egungo merezimendu dekretua bertan behera utzi eta herritarrei harremana euskaraz bermatuko dien araudi berri bat egin behar da.
3. Euskararen aurrekontua handitu behar da. Aurrekontu osoaren % 2 izanen da gutxienez. Honekin batera, hizkuntza-politika gobernuaren politiken zehar-lerro bihurtuko da.
4. Hezkuntza-sistemak belaunaldi berriak euskalduntzeko sistema abian jarri behar da.
5. Helduen euskalduntzearen sektorea egonkortu eta indartu behar da.
6. Arlo-sozioekonomikoa euskalduntzeko neurriak behar dira.
7. Euskarazko hedabideak babestu behar dira.
8. Aisialdiaren euskalduntzea sustatu behar da.
9. Arnasguneak babestu behar dira.
10. Erabilera soziala eta hizkuntza-ohiturak aldatzeko ekimenak sustatu behar dira.
Ez dira gutxi azken boladan euskara bere onenean ez dagoela eta bere transmisioa bermatuta ez dagoela ohartarazten ari diren ahotsak. Bestetik, inork ez du ukatzen hezkuntzak ezinbesteko betebeharra duenik euskara eta euskal kulturaren biziraupenerako. Erronka estrategikoa... [+]
Iruñeko haur eskoletako zuzendariek, EH Bildu, Geroa Bai, Zurekin Nafarroa eta PSNren arteko akordioa kritikatu dute. “Murgiltze ereduaren alde egin dugu beti, baina inoiz ez da gure iritzia kontutan hartzen” salatu du Euskalerria Irratian, Garikoitz Torregrosa... [+]
Euskarazko eskaintza handitzeko akordioa erdietsi dute EH Bilduk, PSNk, Geroa Baik eta Zurekin Nafarroak
Plazara, AEK, Uda Leku, Dindaia eta Ebete antolakundeak Baionan elkartu dira Famili'on egonaldi ibiltariaren lehen edizioa aurkezteko. Hizkuntza mailaren arabera eskaintza bat edo beste egongo da eta haur zein gurasoentzat izango da udaberrian.
Administrazio Epaitegiak arrazoia eman dio EH Bilduk Lizarrako plantilla organikoaren hizkutnz profilen aurka jarritako helegiteari.
Ingelera orduak handitu eta euskarazkoak murrizteko foru aginduaren kontrako helegitea aurkeztu du STEILAS sindikatuak. “Murgiltzea ataka larrian jartzen ari dira” salatu dute.
Lizarraldean euskara sustatzeko lana egiten duen Bagara elkarteak egin du salaketa: "Sorkuntzarako gaitasuna bultzatzen da eta pentsamendua kritikoa lantzen, hori guztia ikuspegi ludikotik, gozamenean oinarrituta".
Haurrak dituzten familiei egiten diete deia, bereziki. Seme-alabentzat onena nahi dugulako, etorkizunerako aukerak zabaltzea litzateke euskara ematea. "Eleaniztasunaren aldeko hautua egiteko gonbidapena da, euskara ematea batzea delako", esan du Ana Ollo Euskara... [+]
"Etorkizuneko zubiak" eraikiz, azpimarratu dute "garai nahasi hauetan" euskararen aldeko aldarriak ozen entzun behar direla aurrerantzean: "Bada garaia euskarari dagokion tratamendua, lekua, emateko".
Modu horretan, euskara eta euskal kultura hiriaren bihotzera eraman duen proiektuari egonkortasuna eta sendotasuna emanen diote.
Urtea amaitu baino lehen gehiengo politikoaren oniritzia lortu nahi du udalak
Nafarroako Legebiltzarrean datorren urteko aurrekontuak ixteko negoziazioetan ari dira egunotan alderdiak, eta horietan adostutakoaren arabera, euskararen Euskararen Nafar Institutuak iaz baino 1,3 milioi gehiago izango ditu.
Hamabi haur eskola publiko daude Iruñean, eta horretatik bakarrean dago euskarazko eredua. Protesta egin dute dozena bat eragilek, eta euskal hiztunen “egoera berezia” aintzat har dezan galdegin diote udalari.
“Ez da posible hiri guztia zeharkatu behar izatea seme-alabak hemengo jatorriko hizkuntzan murgiltzeko” salatu dute guraso askok. Euskarazko plazak ere “oso urriak direla” salatu dute familia askoren artean eginiko bideoan.