Gaurdanik “ñ” letra erabiltzea legezkoa izanen da Frantziako Errepublikan, Parisko Legebiltzarrak ostegunean onartu du duela bi urte luze debekatu zuena. Hau da, izen arruntetan, nahiz frantses herritarren izen-abizenetan “ñ” hizkia legez erabiltzea.
Quimper hirian jalgi zen auzia. 2017ko maiatzaren 11n sortutako haur baten gurasoek aitona Fañch-en izen bera eman nahi zioten semeari, bretoieraz eman ere.
Aitak, Jean-Christophe Bernard-ek, Fañch izena nahi zuen semearen nortasun agirian, baina frantses justiziak haren nahia zapuztu zuen “frantziar alfabetoaren parte ez zelako”. Epaileek “ñ “baimentzeak “Errepublikako zuzenbide estatua, herrialdearen batasuna eta berdintasuna jatorri bereizketarik gabe mantentzea” arriskuan jar zezakeela hauteman zuten nonbait.
Alta, bada, 2018ko azaroan, Rennesko Apelazio Auzitegiak lehenbiziko epaia aldatu zuen eta familiaren arrazoiak onartu zituen, “ñ” frantses zenbait hiztegitan dagoela argudiatuz. Fiskaltzak ez zuen amore eman, bistan da, Auzitegi Gorenera jo zuen, eta Rennes epaileen epaia baliogabetzat jo zuen forma kontuengatik. Auziaren funtsetan ez zen sartu haatik
Bernard famili bretoiak auzitegietan borrokatzeko kemenari eutsi zion harrezkero, baita Fañch izena onartu izatea lortu ere. Hartara, beren eskubidea Frantziako Estatuko herritar guztien eskubidea bilakatu da.
Frantziako Estatuak, tradizio zentralistari men eginez, izenetan eta izen-abizenetan onartzen ez zuen letra onartu “behar” izan du. Frantziako hiritarren aldeko aitorpen historikoa da, Bernard familiari, baita bretoi politikari eta aktibisten ekimenei esker.
Asanbleako Nazionaleko presidenteak, Richard Ferrand britainiarrak, Nicole Belloubet Justizia ministroak bere eskualdeko parlamentari guztiek egindako eskaera bateratuari onartu izana txalotu du.
Ezbairik gabe, “ñ”-aren aldeko borrokaren emaitza Bretainiako bretoiera eta haren nortasun linguistikoaren defentsan luzez eramandako ekintza politikoa da. Ipar Euskal Herritik ikusita, borrokaldi baten eredua. Gurean, Zuriñe, Iñaki, Beñat edo Añetak beren nortasuna beren moldera azaltzeko eskubidea dute engoitik.
Baina bat, kasuon baña: noiz onartuko ditu Frantziako Errepublika jakobinoak alfabetoaren hizki guztiak? Hots, euskara Euskal Herriko hizkuntza ofiziala izatea, baita hala izanagatik, euskaraz eskoletan erakusteko frantses hizkuntzak dituen eskubide berberak –ekonomikoak barne– izatea?
Donostiako autobus gidari batek maiatzaren 2an, bere hizkuntza eskubideak urratzeaz gain, erantzun euskarafoboa bota ziola salatu du herritar batek. Gertakari horren berri Hizkuntza Eskubideen Behatokiak eman du. ARGIAk pertsona horrekin hitz egin du, zer gertatu zen jakiteko.
Laborantza lizeoetan tokiko hizkuntzetako irakaskuntza sailen sortzea eztabaidatua izan da frantses legebiltzarrean. Legearen zuzenketa proposatu du Iñaki Etxaniz legebiltzarkideak.
Euskal Herrian Euskarazek apirilaren 22tik 28ra egingo du lehen aldiz Harrotze Astea. EHEk bost ekintza nazional prestatu ditu, eta hortik aurrera, herriz herri hainbat dinamika antolatuko dituzte euskaltzaleek. Sugoi Etxarri EHEko kidea elkarrizketatu dugu. Haren ustez,... [+]
Hizkuntza eskubideen urraketekin lotutako 909 kexa jaso zituen Behatokiak 2023. urtean. Horien %75 baino gehiago administrazioari loturiko zerbitzuei buruzkoak dira: “Herritarrek salatzen dute urtero horma berdinaren aurka borrokatzen jarraitzen dutela”.
Korrikak lehen asteburua Nafarroan egin du, eta argi ikusi dugu ez dagoela Nafarroa bat, ez eta hiru ere, baizik eta hainbat. Herriz herri egoera soziolinguistikoa eta euskaltzaletasuna erabat aldatzen dira, eta Korrika ere izan da horren lekuko.
Euskal Herriko 16 ikasle Parisen dira astearte honetan, euskaraz ikasteko eskubidea aldarrikatu eta horretarako neurriak har ditzatela eskatu diete diputatuei, Frantziako Legebiltzarrean. “Urduri gaude, baina badakigu zer erran nahi dugun”, adierazi diote goizean... [+]
Taldea ezagutarazteko eta proiektua finantzatzeko antolatu dute egun osorako egitaraua.
Euskal Herri euskalduna aldarrikatzeaz gain, euskararen aldeko borrokak kalean ikustaraztea eta indartzea izango du xedetzat.
Duela egun batzuk, Donostiako epaitegiko epaile batek Udaltzaingorako bi lanpostutarako euskararen B2 hizkuntza eskakizuna eskatzea baztertu zuen. Epaile berak, aldi honetan, Donostiako Udalaren erabakia babestu du, eta adierazi du Digitalizazio Kartografikoko bi udal... [+]
Euskalgintzaren Kontseiluak eta beste eragile ugarik datorren larunbatean Bilbon deituriko manifestazioarekin bat egin du Gasteizko Legebiltzarrak EH Bildu eta EAJren sostenguarekin.
Asteburuko egitaraua aurkeztu dute EHEko kideek. Besteak beste, sei tailer egingo dituzte bi txandatan, euskalgintzako pertsona esanguratsuekin.
Topaketak urriaren 7an eta 8an Villabona-Amasan izango dira. Euskara eta independentzia ardatz hartuta, zenbait gairen inguruko hausnarketak egingo dituzte.
Euskarafobia legalaren historia legez lege eta arauez arau aztertu du Iñigo Urrutiak (1966, Jatabe-Maruri), Xabier Irujorekin batera. Horren emaitza da Historia Jurídica de la Lengua Vasca (1789-2023) liburu mardula. Irujo atzerrian zegoenez, Urrutiarekin mintzatu... [+]
Bizikletako martxak eta topaketak antolatu dituzte, euskarak Lanbide Heziketan duen presentziaren inguruan hausnartzeko eta aurrera egiteko proposamenak elkarrekin adosteko.