Myanmarreko gerra baretzea ez da albiste ona batzuentzat
Duela hamar egun, urtarrilaren 18an, sinatu zen Txinako Kunming hirian Myanmarren agintean den Junta Militarraren eta Myanmarreko Nazio Aliantza Demokratikoaren Armada (MNDAA ingelesezko siglaz) matxinatuaren arteko su-etena. Ez da 2021eko estatu-kolpearen ondotik sututako gerra zibilaren testuinguruan hitzartzen den lehena, ezta ere MNDAAk bere historia luzean unean uneko gobernu myanmardarrarekin adosten duen estreinakoa. Ezta une honetan indarrean dagoen bakarra ere. Baina, lehentxeago edo geroxeago, guztiek porrot egin dute, eta gatazka indarberritu egin da.
Aurrekoetan bezala, Txinaren bitartekaritza erabakigarria izan bide da oraingoan ere. Menia Kunmingen, mugakide den Yunnan probintzia txinatarraren hiriburu erraldoian negoziatu eta sinatu izanak argi erakusten du hori. MNDAAren gotorlekua den Kokang eskualdea Txinarekiko mugan dago eta, aintzat hartu beharreko faktorea da matxino-talde horren oinarri etnikoa gehienbat txinatarra dela, edo behintzat txineraz mintzatzen dela, historia luze bezain katramilatua medio. Hein batean, garai bateko Birmaniako Alderdi Komunistaren gerrillaren kimua ere bada MNDAA.
Txinak mugalde horretan bakea, edo antzeko zerbait, eduki nahi izateko zergatiak, ordea, zerikusi gutxi du kidetasun etniko edo ideologikoarekin.
Berehalako pizgarria da, dudarik gabe, gatazka armatuak are suberagoa bihurtzen duela betidanik hartu-eman eta trafiko bihurrien eszenatokia izan den muga bat. Adibidez, opioideen trafikoa, historikoki; eta Internet bidezko iruzurrak, azkenaldian.
Lashio, Laukkai eta, batez ere, Ruili txinatarrarekin hirigune bikia osatzen duen Muse-ren kontrolak asko axola dio Pekini. Besteak beste, oso urrutiko mahai batean ere jokoan legokeen karta delako: Trump administrazioarekin fentaniloaren inguruko kalapitetan.
Bigarren zergatia, seguruenera, sakonagoa da: Txinak ez dio Myanmarreko egungo gerra zibilari aterabiderik ikusten aldeetako ezeinen garaipenarekin; eta gatazkaren akabera, azkenean, mahai batean hitzartu beharko dela deritzo, Kunmingen edo halako lekuren batean… baldin eta borroka kronifikatuta geratzea nahi ez bada. Hori litzateke okerrena Txinarentzat.
Izatez, iraganeko hamarkadatan halatsu egon da Myanmar. Baina orduan Txinak ez zuen gaur egungoa adinako aginpiderik, ezta bere mugalde horretan ere.
Ikuskera horrek, haatik, ez du mundu guztia asetzen Myanmarreko oposizio elkargaitz eta askotarikoan. Beti bezala, erabateko garaipenaren bandera haizatzen da halakoetan. Gerra laugarren urtean sartzear denean.
Hutsaren hurrengo arreta mediatikoarekin –batez ere Ekialde Hurbileko edo Ukrainako gatazkekin alderatzen badugu; baina Sudangoaren aldean ere bai–, laugarren urtea betetze bidean da Myanmarreko gerra zibila.
Myanmarreko gerra zibilak, gure hedabideen fokutik guztiz kanpo bada ere, atsedenik gabe jarraitzen duen bitartean, beste krisi politiko larri bat sutu da Bengalako golkoan. Sortzez, Bangladeshko gazteriaren kale-agerraldiek ez dute zerikusirik 2021eko estatu-kolpe militarrak... [+]
Toru Kubota uztailean atxilotu zuten, Myanmarko bi herritarrekin batera, Yangonen, erregimen militarraren aurkako protesta batean argazkiak eta bideoak atera ostean.
BBC hedabideak ikerketa bat argitaratu du, eta militarrek uztailean egindako lau sarraskiren berri eman du. Uste dute hilketak “zigor kolektiboak” izan direla, herri horiek baitira agintean dagoen junta militarraren oposizioaren gotorlekua. Armadak ez ditu hilketak... [+]
Otsailean militarrak agintera heldu zirenetik, herritarren aurkako hainbat eraso eta ekintza armatu egin dituzte. 1.100 pertsona hil dituzte ordutik, eta 4.500 (haurrak barne) atxilotuta dauzkate. Biztanleei armak hartzeko eskatu diete oposizioko kideek.
Bangladesheko rohingya kanpaleku bateko suteak gutxienez 15 hildako eta 560 zauritu utzi ditu, eta baita 400 desagertu ere. Sugarrek eremu zabala suntsitu dute eta 45.000 pertsona etxerik gabe geratu dira.
Herrialdeko hiri nagusietan istiluak izan dira Poliziaren eta diktaduraren aurkako manifestarien artean. Euskal Herrian 18:30ak zirenerako, gutxienez, 33 hildako aipatu dituzte nazioarteko hedabide nagusiek, sare sozialetan 60tik gora ere zenbatu dituzte. Nazio Batuen... [+]
Armadak larrialdi egoera ezarri du urtebeterako eta herrialdearen kontrola hartu du. Win Myin presidentea, eta Aung San Suu Kyi estatu kontseilaria eta Bakearen Nobel sariduna atxilotu dituzte.
Rui-Ning eta Huabo Times lantegietako langileek gutun bat bidali diote Inditexen sortzaileari. Sindikatuen aurkako errepresaliak salatzen dituzte, COVID-19aren pandemiaren aitzakian.
Mango eta Zara arropa ekoizleen Myanmarren dituzten lantegietako langileek salatu dute koronabirusa dela eta sindikatutako kideak kaleratu dituztela, eta ez sindikalak mantendu. Penn Stateko Unibertsitateko Munduko Langileen Eskubideen Zentroak gehitu du enpresak hainbat eskari... [+]
Urtarrilaren 16an, Birmaniako (Myanmarko) Katxin gutxiengoko kideek beraien hizkuntzan idazten saiatzen ziren bakoitzean, blokeatu egiten zitzaien Facebook. Ez zegoen modurik post bat egiteko hizkuntza horretan. "Zure eskaera ezin da prozesatu", erantzuten zuen... [+]
Behar militarrek ezin dituzte justifikatu espetxeratzeak, torturak, bortxaketak, sexu esklabotza eta jazarpena bezalako delituak, Nazio Batuen Erakundeak (NBE) publiko egin duen txostenaren arabera.
Mugarik Gabeko Medikuak GKEak kaleratutako txosten baten arabera, rohingya etniako 6.700 kide hil zituen gutxienez Myanmarreko armadak, haien aurka egindako erasoaldiaren lehen hilabetean. Horietatik 730 bost urtetik beherako umeak ziren. Myanmarreko Gobernuak 400 biktima baino... [+]