Munduko %1 aberatsenek urteko lehen hamar egunetan gainditu dute karbono isurien urteko kuota
Munduko populazioaren ia erdiak baino bi aldiz gehiago kutsatzen du aberastasun gehien pilatzen duen %1ak. Munduko aberatsenek hamar egunetan isuri duten kantitatera heltzeko, ia hiru urte beharko lituzke munduko aberastasunaren eskalan erditik behera dagoen herritar batek.
Oxfam GKEak urteroko albistea eman du 2025 hasi eta berehala: dagoeneko, munduko %1 aberatsenak gainditu du berotegi-efektuko gas isurien urteko kuota. Portzentaje hori, kopuru absolututan, 77 milioi pertsonako multzoa da –munduan 8 mila milioi biztanle bizi dira–. Hamar egun baino ez dituzte behar izan kuota gainditzeko. Muga hori gainditzen den eguna Pollutocrat Day edo Kutsadurakrazia Eguna gisa bataiatzen du Oxfamek urtero.
Desberdintasun soziala handia da. Aberastasuna pilatzean ez ezik, kutsatu ere askoz ere gehiago egiten dute munduko aberatsenek. Hona datua: 77 milioi biztanle aberatsenek bi aldiz gehiago kutsatzen dute 3,9 mila milioi herritar txiroenek baino. Azken pertsona multzo hori ia munduko biztanleriaren erdia da, %48. Beraz, munduko biztanleen %1 aberatsena eta %48 pobreena parez pare ipinita, aberatsen multzo txiki horrek bikoitza kutsatzen du txiroen multzo handi horrekin alderatuta.
Elon Muskek urte bakarrean eragiten duen kutsadura mailara heltzeko, pobre batek 5.437 urte beharko lituzke
Zehazki, munduko aberatsenen %1ak urtean 76 tona CO2 isurtzen ditu, hau da, munduko emisioen %16 –2019ko datuak–, eta, 3.900 pertsonek, munduko herritarren %48 izanagatik ere, isuri guztien %7,7 egiten dituzte.
Zenbat eta aberatsago, orduan eta kutsadura gehiago
Munduko aberatsenek hamar egun besterik ez dituzte behar isurien urteko kuota gainditzeko, eta aldiz, aberastasun-eskalan erditik behera dagoen edonork ia hiru urte –1.022 egun– beharko lituzke kuota gainditzeko.
Espero daitekeen bezalaxe, bi pertsona-multzoak ez dira batere homogeneoak, ezta aberatsena ere, ez baitira alferrik 77.000 milioi lagun. Elon Musk da munduko aberatsena, eta Jenofa Berhokoirigoin ARGIAko kazetariak adierazi bezala, herritar ohiko batek 834 urte beharko lituzke Musken urte bakarreko kutsadura eragiteko. Pobre batek, berriz, 5.437 urte beharko lituzke horra heltzeko.
Aberastasunaren pilaketa, metatzen
Kapitalismoaren desberdinkeria azeleratzen nola ari den erakusten ari da urtez urte Oxfam.
2014an, ARGIAn informatu genuen 85 pertsona aberatsenek munduko 3.600 milioi herritarrek adina zeukatela. 2016an, 62 ziren. 2017rako, 43 ziren. 2019an, 26 ziren munduko herritarren erdiak adina zutena. Gero, pandemia etorri zen, hamar pertsona aberatsenek bikoiztu egin zuten beren fortuna, eta 2022rako, hamar pertsona aberatsenek 3.600 milioi txiroenek baino sei aldiz gehiago zeukatela nabarmentzen zen. Bi urtetan –2019ko abendutik 2021eko abendura– munduan sortu den aberastasunaren bi heren %1 aberatsenaren eskuetan geratu dela nabarmendu zuen 2023ko txostenak.
2024ko irailean argitaratutako Multilateralism in an Era of Global Oligarchy (Multilateralismoa mundu mailako oligarkiaren aro batean) txostenak ere azpimarratu zuen boterearen eta aberastasunaren kontzentrazioa areagotzen ari dela, eta horrek desberdintasunak elikatzen dituela herrialde barnean eta herrialdeen artean. Adibide moduan, Hego-globalak daukala munduko populazioaren %79, eta aldiz, aberastasunaren %31.
Iazko martxoaren 14an, polizia operazio handi bat izan zen Martuteneko Agustindarren eraikin okupatuan, Udaltzaingoaren, Ertzaintzaren eta Espainiako Poliziaren eskutik: 56 lagun atera zituzten eraikinetik eta 29 Espainiako Poliziaren komisariara eraman zituzten,... [+]
Bide honetatik jarraituta, mende amaierarako, 5.000 milioi pertsona baino gehiago biziko dira lur idorretan. Arazo humanitario, ekonomiko eta sozial ugari eragingo lituzke horrek.
.jpeg)
Paris 365 elkarteak 15 urteurrena ospatu zuen larunbatean Geltokin. 15 urte gosariak, bazkariak eta afariak egunean euro baten truke zerbitzatzen urteko 365 egunetan horren beharra duten guztiei. “Atsedenik gabe”, azpimarratu nahi izan zuten bezala. Horrez gain,... [+]
Duin bizi ahal izateko prestazio ekonomikoa jasotzen dutenak lupapean ditu, berriro ere, Eusko Jaurlaritzak: postontzia jarri du martxan, herritarrek modu anonimoan “jardun irregularren edozein susmo” jakinarazi dezaten, eta Lanbideko Kontrol Unitatea indartu du,... [+]
Bizitegi elkarteak 2016a geroztik antolatzen duen duen film eta antzerki jaialdia jada abian da Bilbon.
Gasteizko Errotako (Koroatze) auzoan izan diren manifestazio "anonimoek" kolokan jarri dute auzokoen arteko elkarbizitza. Azalera atera dituzte ere hauetan parte hartu duten partidu politiko batzuen eta beste kide batzuen izaera faxista eta arrazista.
Kaleko Afari Solidarioak (KAS) egitasmoko kidea da Ixiar Gonzalez Gurrutxaga. Donostiako Udalak asteazkenean debekatu egin die behar dutenentzako otordu beroak eskaintzen jarraitzea. 18:00etan prentsaurrekoa deitu dute beren erantzunaren berri emateko. "Hiru aukera ditugu:... [+]
Donostiako Kaleko Afari Solidarioak (KAS) taldeak ezin izango ditu otorduak eman ostegunetik aurrera, Egian behintzat. Hala jakinarazi diete udaltzainek asteazken iluntzean, ahoz, antolatzaileei, baimenik ez dutela eta Donostiako Udalaren erabakia dela argudiatuta. Asteazken... [+]
Bizi garen mundu frenetiko zein zorabiagarri honetan, pixkanaka gertatzen diren gizarte-aldaketak batzuetan antzemanezinak, garrantzirik gabekoak edo hutsalak direla iruditzen zaigu. Hala ere, ez da horrela, eta jakitun izan behar dugu tentuz jokatzeko. Horren adibide, azken... [+]
Europako Funts Sozialen ataletik Elikagaien Bankuetara bideratzen zuten urtero dirua eurek bidera zezaten janaria behar gehien duten herritarren artean. Aldaketa iritsi da kudeaketara orain: adin txikikoak dituzten familiei diru-txartelak emanen dizkiete produktuak erosteko. 130... [+]
EAEko haurren %6,4ak eta Nafarroakoen %10,2ak ikusmen pobrezia du. Visión y Vida elkarte espaniarrak egin du estatuko azterketa. Txostenaren arabera, ikusteko arazoak dituzten haurren eragozpen larriena da ez duela minik egiten, eta familiek, baliabide ekonomikorik ez... [+]
Oxfam Intermon-en txostenak ohartarazi du planetak dituen erronka handienei, hala nola krisi klimatikoari, eta pobrezia eta desberdinkeria iraunkorrari aurre egiteko ahalegin globalak mehatxupean daudela. “Boterea ultraaberatsen eta megaenpresen eskuetan pilatzen ari... [+]
Iazko urritik eraiki dituzte hainbat kokaleku jatorri magrebtarreko ia 100 lagunek. Poliziak duela hainbat aste jaso zuen haiek basotik botatzeko agindua.
Donostian, 300 pertsona baino gehiago “pobrezia eta muturreko bazterkeria egoeran” bizi direla salatu dute Kaleko Afari Solidarioak (KAS) eta Hiritarron Harrera Sarea taldeek. “Michelin izarrak dituzten zortzi jatetxe dituen hirian eta Basque Culinary Center... [+]
