“Mugikorra ez duen haurra baztertuta geratzen da, lagun guztiek smartphonea dutelako Lehen Hezkuntzan”
Smartphonea eta sare sozialak erabiltzen hasten diren haurrak –egoki erabiltzeko nahikoa heldutasunik gabe– gero eta gazteagoak direla, helduentzat diren bideojokoetan eta online apustuetan nerabeak dabiltzala eta heziketa digitala falta dela ohartarazi dute.
"Smartphone bat oparitzeko gomendatutako adina 14 eta 16 urte bitartekoa da, gaztearen heldutasunaren arabera, baina askotan jaunartzeetan oparitzen da, 9 urterekin. Sare sozialekin berdin, horietan aritzeko gutxieneko adina 13 urte da, baina Lehen Hezkuntzako 3. eta 4. mailako haurrek jada TikTok-en kontuak dituzte. Familiak ados jartzea gomendatzen dugu, mugikorra adin berarekin izan dezaten gehienek, bazterketa larria ikusten hasi baikara gomendatutako irizpideak jarraitzen dituzten haurren artean: lagun guztiak smartphonea erabiliz jartzen dira elkarrekin harremanetan Lehen Hezkuntzako 4, 5 eta 6. mailetan".
Julen Linazasoro Macsonrisas-eko kidearen hitzak dira. Heziketa digitala ardatz, Hego Euskal Herriko eta Zaragozako Lehen eta Bigarren Hezkuntzako ikastetxeetan 800 prestakuntza saio baino gehiago eman zituzten iazko ikasturtean, eta ondorio kezkagarriak biltzen dituen txostena atera dute.
Lehen Hezkuntzan, 18 urtetik gorako jolasetan
Itxialdiaren ondoren, Lehen Hezkuntzan smartphone, sare sozial eta online jokoen erabilera asko handitu dela ikusi dute. “Erabileraren adinaren beherakada hori ez da soilik konfinamenduaren ondorioa, aurreko ikasturtean antzeko zerbait nabaritu baikenuen, baina konfinamenduak eragin handia izan du”.
Lehen Hezkuntzan, gehienak euren adinerako oraindik gomendatuta ez dauden jokoetan ibiltzen direla ohartarazi dute, askotan 16 edo 18 urtetik gorakoentzat gomendatutako jolasetan.
Txostenak dio eduki askoren aurrean babesgabe daudela eta oraindik tresna horiek modu kontzientean erabiltzeko heldutasun nahikorik ez dutela, ezta tresna horiek modu seguruan eta pribatuan erabiltzeko behar den prestakuntza ere.
Bigarren hezkuntzan, pantaila aurrean iltzatuta
Bigarren hezkuntzan, joera indartu baino ez da egiten. "Nerabe gehienek ez dute inolako erreparorik esateko pantailak egunero 4 ordu eta asteburuetan 5-7 ordu erabiltzen dituztela". Irakasleak oso kezkatuta daudela nabarmendu du txostenak, mendekotasun koadroak hauteman dituztelako, eta mutilen artean pornografiarekiko obsesioa ere bai.
Sare sozialak, WhatsApp batez ere, inkontzienteki eta sarri modu kaotikoan erabiltzen dituztela diote: "Oso ohikoa da WhatsAppean 20 talde baino gehiago dituzte nerabeak aurkitzea". Eta beste kezka bat: nerabe askok online apustuak egiten dituzte.
Teknologiaren erabileraren inguruko ezjakintasun orokorra antzematen du macsonrisas-ek: "Familiei iruditzen zaien arren nerabeek asko kontrolatzen dutela, errealitatea da oso modu oinarrizkoan erabiltzen dutela eta ez dakitela modu sakonagoan erabiltzen".
Nerabe askok isilean delitu digital asko jasaten dituztela azpimarratu dute, eta komunikazio digitalean jarrera toxikoen gorakada handia dela: iruzkin toxikoen, eraso digitalen eta bikotekidea digitalki kontrolatzearen normalizazioa.
Azkenik, gazteak "ez dira jabetzen sare sozialetan eta interneten argitaratzen duten guztiak etorkizunean izan dezakeen eraginaz, eta askok inolako filtrorik gabe partekatzen dituzte gauzak".
Azken bi hamarkadetan indarkeria matxistaren gaia lehen lerrora ekarri du mugimendu feministaren borrokak, besteak beste, eta bikote arteko indarkeria edo “familia arazo” gisa deskribatzen zenak, eremu publikora eta kalera egin du salto. Indarkeria matxistaren... [+]
Bi langileek Microsoften 50. urteurreneko ekitaldia moztu zuten ostiralean, eta enpresako buruei Gazako genozidioan duten papera leporatu zieten. Adimen artifizialarekin eginiko armak saltzen dizkio multinazionalak Israelgo armadari.
Nortasuna Sarean jardunaldien 10. edizioa egingo dute asteazken honetan Donostiako San Telmon, KomunikaziONA bideguruatzean izenburupean. Egungo komunikazio joerak aztertu eta "alternatiba osasuntsuagoak" topatzen saiatuko dira. Hainbat hizlari gonbidatu dituzte, euren... [+]
Orain dela 20 bat urte, berrikuntzaren inguruan master bat egin nuen. Bertaraturiko gonbidatu batek esan zigun gizakion historian berrikuntza teknologikoaren eragile handiena gerra izan zela. Gerra, halaber, eragile handia da botere harremanen berrikuntzan.
Berrikuntzaz ari... [+]
Aspaldi pertsona oso zatar bat ezagutu nuen, urrun izatea komeni den pertsona horietako bat. Bere genero bereko pertsonengana zuzentzeko, gizonezkoengana, “bro” hitza erabili ohi zuen. Edozein zapaltzeko prest zegoen, bere helburuak lortzeko. Garai hartatik hitz... [+]
Sare sozialetan badira zenbait pertsona eragin gaitasun handikoak. Jarraitzaile ugari dute, eta euren iritziak egiatzat hartzen dira. Askok, ordea, egia barik, interes propioa edo klase baten interesak iraunkortzea bilatzen dute. Ameriketan komentokrata deitzen zaie. Alegia,... [+]
Ortutik itzuli berritan erabaki nuen Twitterretik alde egitea, oraindik Twitter zenean. Auzolan batera joan nintzen, brokoliak eta azaloreak landatzera, eta mindfulness efektua zapuztu zidan algoritmoak, idazle feminista transgorrotatzaile baten txioak jaurtitzearekin... [+]
Iragana ulertzen saiatzen eta etorkizuna bideratzen, oraina joaten zaigu zenbaiti. Nire proiektuetako bat (hasi baina landu ez dudana oraindik) dudan zuhaitz genealogikoa egitea da. Horretan lagunduko didan liburutxo bat ere erosi nuen. Baina, hain da handia lana, liburutxoa... [+]
Ikerketa bat egin dute Alemanian, hauteskundeen atarian: kontuak sortu dituzte TikToken, X-n eta Instagramen, eta aztertu egin dute algoritmoak zer nolako edukiak erakusten dituen. Guztietan, algoritmoak eskuinera eta eskuin muturrera jotzen du gehien, TikToken nabarmen.
Euskorpora elkartearen eta Euskorpus proiektuaren abiatzeak hautsak harrotu ditu. Pello Otxandiano EH Bilduko Eusko Legebiltzarreko oposizio buruak Euskorpusena akatsa dela uste du, "ezjakintasuna edo estrategia klientelarra". EH Bilduk galdera sorta egin du... [+]
Julen Linazaroso Macsonrisas-eko kideak azaldu duenez, sari-bolek, harrapakin-kutxek eta enparauek bideojokoetan ordu gehiago jokatzea dute helburu. 35 eta 64 urteko pertsonen artean bideojokoen erabilerak gora egin du 2023tik 2024ra, Ipsosek emandako datuen arabera.
Euskorpora elkartearen aurkezpen ekitaldi jendetsua izan da asteazkenean Donostian, eta Euskorpus izeneko egitasmoaren berri eman dute bertan. Euskorpus euskarazko hizkuntza baliabide digitalen banku bat izango da, eta 5 milioi pasa inbertituko ditu Eusko Jaurlaritzak bertan.
Boterea eskuratzeko modu asko dago; denak ez dira politak. Bada boterea eta horrek berarekin dakarren erantzukizuna banatu nahi duenik, agintea bilatzen duenik. Beste batzuek errespetu lar diote eta pauso bakoitza hainbeste neurtuta ez dira gai erabakirik hartzeko. Boterea zer... [+]