Mugaz gaindiko komunikazio tresna
Entzuna dugu euskaldunon gaitzetako bat hizkuntza albora uzteko dugun erraztasuna dela: hiru euskaldun eta erdaldun bateko taldean erdara izango da tresna komunikatibo. Baina, sarri ahazten dugu jendearen arteko hartu-emanek bultza dezaketela edonor hizkuntza bat ikastera.
Laneko lagunek bultzatuta ekin dio Jokin Martinezek euskara ikasteari. Ez du lehen aldia horretan, duela 40 urte Iruñean egin baitzuen lehen ahalegina: “Nor-nori-nork-ekin blokeatzen nintzen eta utzi egin nuen”. Nafarroako hiriburua ere aspaldi utzi zuen. Aurizberrin berriro eutsi dio euskarari eta dagoeneko bi urte daramatza Garraldako euskaltegian ikasten.
Inguruko herri txiki ugaritako ikasleak biltzen ditu Garraldako euskaltegiak, tartean Bizkarretan bizi den Sonia Iriarte. Gaztea zela hasi zen euskara ikastean baina umeak tarteko bi urtez utzita izan du. Ikasturte honetan hasi da berriro baina autoikaskuntzan, hau da, online ikasten du eta hamabost egunean behin joaten da Garraldako euskaltegira mintzapraktika saioetara.
“Orain dela lau urte klasean nengoen, orain nire senarra joaten da eta ni autoikaskuntzan nabil”, dio Iriartek. Martinez du ikaskide, hain zuzen ere, Iriarteren senarrak.
Erraz uzten dugu euskara
Ingurukoen babesa dute, beraz, biek ala biek. Martinezen emaztea euskaldun zaharra da -Ureta jaurerrikoa- eta ondorioz, etxean euskara erabiltzen saiatzen da, bai berarekin bai seme-alabekin. Iriartek, berriz, gogoan du Uretan beti euskaraz egin diotela: “Hango denek hitz egiten dute eta ez dute galdu hemengo euskara”.
Egunerokotasunean, alabaina, behar baino errazago alboratzen dugula uste du: “Niri ez zait inporta bilera edo hitzaldi batera joan eta euskaraz izatea. Bertakoek baldin badakite hamar pertsonetatik bik ez dakigula euskaraz, gaztelaniaz egitea hobe izango dela diote. Ez, hobe da euskaraz egitea, guk hitz egin behar badugu edo zerbait ulertu ez badugu, hitz egingo dugu gaztelaniaz”.
Bizkarretan haur eta gazteek euskaraz badakiten arren, gazteen artean ere gaztelaniarako joera zabalduta dagoela uste du Iriartek. Martinez, aldiz, baikorragoa da bere inguruaz: “25-27 urtetik beherakoek badakite, denek, eskolan ematen dute-eta. Etorkizuna ona da”.
Bizilagunekiko lotura
Nafarroako Pirinioetan bizi dira Martinez zein Iriarte, beraz, muga dute alboan, ikasi nahi duten euskarari gailentzen zaizkien bi hizkuntza nagusirekin batera. Beldur eta eragozpenen gainetik, une politak ere sortzen ditu horrek, Bizkarretan, Sorogainen edo Urepelen herri ezberdinetako jendea batzen denean, adibidez. “Haiek ez dakite espainieraz eta guk ez dakigu frantsesez, beraz, euskaraz egiten dugu”, dio Iriartek.
Oso garbia iruditzen zaio Urepeleko euskara eta mintzapraktikarako aukera gisa bizi du urepeldarrekin duten harremana. “Agian hurrengo urtean ez dut autoikaskuntza egingo, lanean jai dudanean umeak eskolan daudenez, Urepelera joango naiz norbaitekin pixka bat hitz egitera”, dio txantxetan. Bizilagunen hurbiltasunak eragindako ilusioz bizi dute, beraz, aurtengo Korrika Pirinioetan.
Nafarroako Legebiltzarrean datorren urteko aurrekontuak ixteko negoziazioetan ari dira egunotan alderdiak, eta horietan adostutakoaren arabera, euskararen Euskararen Nafar Institutuak iaz baino 1,3 milioi gehiago izango ditu.
Euskal Herri osoan euskara eta hiztun komunitatea larrialdi egoeran daudela berretsi zuen azaroan Kontseiluak eta, ostegun honetan, egoera hori Nafarroan zertan datzan azaldu du Iruñean. Era berean, herrialdean ataka horretatik ateratzeko egin beharrekoak azpimarratu ditu.
Hamabi haur eskola publiko daude Iruñean, eta horretatik bakarrean dago euskarazko eredua. Protesta egin dute dozena bat eragilek, eta euskal hiztunen “egoera berezia” aintzat har dezan galdegin diote udalari.
“Ez da posible hiri guztia zeharkatu behar izatea seme-alabak hemengo jatorriko hizkuntzan murgiltzeko” salatu dute guraso askok. Euskarazko plazak ere “oso urriak direla” salatu dute familia askoren artean eginiko bideoan.
Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.
“Ikae” edo “igae” bezala transkribitu ditu aurkituriko ikurrak Nafarroako Gobernuko Kultura Zuzendaritza Nagusiko ikertzaile taldeak. Duela 2.000 urteko "baskoierazko" idazkun bat izan daitekeela diote ikerleek, baina garai hartako hizkuntzei... [+]
Premiazko txostena eskatu dio Nafarroako Kontseiluari. Behin betiko onartzeko aurretiazko urratsa da, Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak aurreko dekretuaren zati batzuk baliogabetu eta bost urtera.
Barañaingo EH Bilduk salatu du Barañaingo Udalak haur eskoletarako hezitzaileen deialdian euskarazko eta gaztelaniazko azterketak egun eta ordu berean jarri dituela, eta hala, hautagaiak hizkuntza bat aukeratzera behartzen dituela.
Euskaltzaleen Topaguneko kideek euskara sustatzeko jarreren inguruko datu kezkagarriak hauteman dituzte. Hori dela eta, Gero eta aldeko gehiago gizartean ikerketaren bidez, herritarrak euskarara hurbiltzeko estrategia berriak landu dituzte. Horretaz mintzatu dira, apirilean,... [+]
Hezkuntzak aurreikuspena zuzendu eta onartu du institutuak Zientzia, Humanitate eta Gizarte Zientzien Batxilergoko lehen mailan bi talde izaten jarraitzea.