Joan den astean, Andoni Ortuzar EAJko Euskadi Buru Batzarreko presidenteak ondorengo esaldia bota zuen: “Edozein unetan flekilloa motozerrekin mozteari utziko diote batzuk, eta mototxa luzea jarriko dute”. EH Bilduren ustezko podemizazioaz ari zen Ortuzar. Zeharka politikagintzan aritzen diren emakumeen itxurari erreferentzia egin zion. Zeharka diot, ziur bainago EBBko presidenteak ez duela sekula egin politikan aritzen diren emakumeen estigmatizazio eta estereotipatzearen inguruko hausnarketarik.
Ordea, zentro-zentroan jarri zuen berriz ere espazio publikoan aritzen diren andrazkoek bizi behar izaten duten epai fisiko eta sexualaren auzia. Erreakzioak noski, berehalakoak izan dira ezker subiranistaren aldetik. Maddalen Iriartek EAJk eta PPk egindako paktuaren aurrean alderdi nazionalistak duen ezinegonari egotzi zion Ortuzarren ateraldia. Arnaldo Otegik, berriz, EBBko presidentearen buru soilari egin dio erreferentzia. Berriz ere, ihes egin digu betaurreko moreak jantzi eta ateraldi horren atzean dagoen sexu-genero sistemaren araberako estereotipazio guztiaren inguruko hausnarketa egiteko aukera.
Ez dakit ba ote dakien Ortuzar jaunak bagaudela ezker soberanistaren inguruan flekillorik ez dugun emakumeak. Zalantza daukat Maddalen Iriartek motozerrarekin flekilloa moztu ordez ile apaindegiarenera joaten ez ote den, eskailera-itxurako ile mozketa landu hori egitera. Kontua da, ordea, Ezker Abertzaleko emakumeen inguruko iruditeria oso bat dagoela eraikia. Nola ez, mass mediek behin eta berriz azpimarratu dute, eta eraikuntza sozial horren birsortzean eragin handia izan dute, gainera. “¿Tu no eres tan vasca?”, esan zuen nire lagun kolonbiar batek mundu osoan zabaldu den Ocho Apellidos Vascos filma ikusi ostean. Mutur luzeak, zatarrak, malaostia handikoak, maila estuak soinean eta begi beltzak ongi pintatuta. Motozerrarekin moztutako flekilloa ere bai, noski. Ez gara bakarrak, ordea. Orokorrean ezkerraldeko mugimenduetan aritzen diren emakumeen gainean egindako epaiketa sistemikoa izan da hori. Ezin haientzat “politak” izan; nola ba, gure jardunak berak ere eskuartetik ihes egiten badie.
Ez ote dira, politikagintza hegemonikoan (instituzionalean, esaterako) aritzen diren gizon-heldu-zuri horiek gure aldarrikapenen beldur, geure politika egiteko maneraren beldur eta geure ahalduntze kolektiboaren aurrean izu. Horren aurrean, geure gorputza hipersexualizatzea edo itsusitzea besterik ez zaie gelditu. Baina, noski, larria da parlamentura joan ordez Zibeleseko pasarelan zaudela sentitzea edo manifestazio batera joatean hedabideek zine festibal bateko alfonbra gorrian izango balira moduan kronika egitea.
Izan ere, emakumeok espazio publikoa hartzen hasi garenetik, eta sistema heteropatriarkal kapitalistaren erroak auzitan jarri ditugunetik, etengabeak izan dira inkisizioaren saiakerak. Epaituak, duela seiheun urte apaiz horiek egiten zuten antzera, sistemari aurre egiteagatik. Berdin dio ederrak, itsusiak, zabalak, argalak, txikiak edo altuak garen. Plaza erdian jartzen garen unetik jasan baitugu epaia. Hipersexualizatutako emakumeak ere ez dira gutxi. Ikusi besterik ez dago zer egin zuten hedabide espainolek Idoia Lopez Riañorekin. Edo bestela, begira Luis Zarraluqui UPNko parlamentariak duela egun batzuk Maria Solana Nafarroako Gobernuko bozeramaileari esandakoa: “Solana anderea, biziki jatorra zara eta ongi pasatzen dut zurekin hizketan, are gehiago, esango nuke fisikoki ederra zarela. Hori ez da arazoa”.
Ez noski, Zarraluqui, arazoa ez da ederrak ala itsusiak garen. Arazoa dira zu eta zure antzerako gizon boteredunek botatzen dizkiguzuen begirada inkisidoreak. Arazoa da emakumeok eremu publikoa hartu dugunetik etengabeko jazarpena bizi dugula, geure gaitasunak albo batera uzten dituzuela eta itxura fisiko hutsagatik epaitzen gaituzuela. Arazoa da ezin dudala besape azpian ileekin parlamentuan besoa altxatu, edo gona motz batekin agerraldi batera joan hedabideek gutaz zer esango duten pentsatu gabe. Arazoa da zuen boterea geure gorputzaren barne-barneraino sartzen saiatu zaretela. Ez dizkiguzue hankak dardararazi ordea. Geu ere ahalduntzen ari gara, eta milaka gara plazandreak. Motozerrak dantzan ditugu.
Albiste hau Klitto atari digital feministak argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]