Mixel Oronoz euskaltzale baigorriarra zendu da
Urte luzeetan Euskal Konfederazioko lehendakari eta bozeramaile izandakoa da. Apaiza izanik ere, Eliza katolikoaren jokamoldeak kritikatzeagatik ere ezaguna da Oronoz. 88 urte zituela hil da, eritasun baten ondorioz.
"Euskararen aldeko militante akiezina". Horrela laburbildu du Euskal Konfederazioak Mixel Oronoz zenaren izana. 88 urte zituela hil da baigorriarra, eritasun batek eramanik.
Ipar Euskal Herriko euskalgintzako eragileak batzen dituen Euskal Konfederazioaren sorreran parte hartu zuen eta lehendakaria izan zen 2000-2002 eta 2009-2015 urteetan. Euskararen ofizialtasuna, Frantziako Estatuak Hizkuntza Gutxituen Europako Karta izenpetzeko eskakizuna zein ikastolen garapena, hainbat aldarrikapen eramandakoa izan da.
Abertzalea eta euskaltzalea, Batera plataforman militatzen aritu zen. Ipar Euskal Herrian euskara hutsean publikaturiko Herria aldizkariko administrazio kontseiluan ere egon zen hainbat urtez.
Idazlea zen Oronoz eta hainbat liburu eta ikerketa plazaratu zituen. Horien artean dugu 2001ean plazaraturiko Oilandoiko ermita eleberria. Ikerketen artean, Ipar Euskal Herriko euskalgintzaren historiaz idatzi zuen 1995ean, Euskaltzaleen Biltzarretik Euskal Konfederaziora artikulua Bat Soziolinguistika Aldizkaria-n.
Eliza kritikatzen zuen apaiza
25 urte zituela apaiztu zen baigorriarra eta nazioartean egon zen apaiz edo irakasle. Urteak pasa zituen Boli Kostan, Turkian, Frantzian eta Belgikan, berriz ere Euskal Herriratu aitzin. Elizaren jarrera gogorki kritikatzeagatik da apaiz ezaguna Oronoz.
Besteak beste, Baionako apezpiku Marc Ailleten jarrera gogorki kritikatzen aritu da azken urteetan, hain zuzen, eskuin-muturreko ideien sustatzailea delako . Enfin Don Aillet vint ("Azkenean Don Aillet agertu zitzaigun") liburua ere idatzi zuen espresuki horretaz. Nola ez, Ailletek euskararen aurka duen jarrera ere salatu zuen behin baino gehiagotan.
Gay eta lesbianei dagokionez, Elizak duen jarrera diskriminatzaileari begira ere kritiko zen. Oro har, Elizaren kutsu kontserbatzailea ez zitzaion gogoko eta ahoan bilorik gabe mintzo zen horren kontra.
Aurtengo berritasuna da. Ahobizi eta belarriprest rolen artean aukeratzeaz gain, herritarrek Euskaraldia Hikan parte hartzeko aukera izango dute. Hitanoa erabiltzen ez den herrietan, toka eta noka, bien erabilera bultzatuko da, eta hitanoa bizirik dagoen herrietan nokaren... [+]
Bilbon eginiko aurkezpenean iragarri dute ekitaldia, euskarari "arnas berri bat emateko eta behar duen indarraldia gorpuzten hasteko" lehen urratsa izango dela nabarmenduta. Euskaltzale guztiei, baina, oro har, "justizia sozialean eta gizarte kohesioan aurre... [+]
Euskaraldiaren hamaikakoa aurkeztu dute Nafarroan: Julio Soto bertsolaria, Edurne Pena aktorea, Julen Goldarazena musikaria (Flakofonki), Claudia Rodriguez Goxuan Saltsan taldeko abeslaria, Eneko Garcia (Albina Stardust), Yasmine Khris Maansri itzultzaile eta kazetaria,... [+]
Euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea faltan botako du. Uda gabe, Bertsularien lagunak, bertan gelditzen den azken elkarteak, lekuz aldatuko du eta etxea hetsiko dute. Euskararen, euskal kulturaren eta arteen ohantzea izan da Larraldea, urte luzetan Andoni Iturrioz mezenasak... [+]
Horra Libération egunkariak berriki argitaratu duen idazkia:
“Bayonne” bukatu da, Libérationek “Baiona” idatziko du
Hiri baten izenaren erabilpena ohiturazkoa delarik, egunkari batean izen horren erabilpena aldatzea zaila da. Alta, irakurleen... [+]
Gasteizen egin duten ekitaldian ireki dute izen ematea, laugarren edizioa hasteko bi hilabete falta direla. Erakundeetako ordezkariak, herritarrak eta entitateetako kideak agertu dira, besteak beste. Euskaraldiaren koordinazioa Euskal Herriko erakunde publikoen eta Taupa... [+]
Korrikaren "bihotza eta burua" erakutsiko ditu dokumentalak. Proiektua gauzatzeko, herritarren babesa "ezinbestekoa" izango dela adierazi dute AEK eta Mirokutana ekoiztetxeak, eta apirilaren 25era bitartean crowdfunding kanpaina bat abiatuko dute jalgihadi.eus... [+]
25 bat eragilek adierazi diete elkartasuna apirilaren 11n Baionako auzitegian epaituko dituzten Intza Gurrutxaga eta Gorka Torre Euskal Herrian Euskaraz taldeko kideei. Egun batzuk lehenago, apirilaren 6an Baionan eginen den manifestazioan parte hartzeko deia ere luzatu dute.
Martxoaren 10etik 26ra izango da udaberriko kanpaina. 'Beste modura, denona de onura' lelopean arituko dira gertuko ekoizpena, banaketa eta kontsumoa babestu eta sustatzeko, ager zonaldean euskara hauspotzen duten bitartean. Apirila amaieratik aurrera jasoko dira... [+]
Otsailaren 28an Hendaian eman dio hasiera kanpainari Herri Urratsek. Euskararen transmisioa bermatzen duen Seaska babestea da helburua.
Gukak “Bilbo erdalduntzen duen makina” ikusaraziko du kanpainaren bidez. 24 orduz martxan dagoen makina salatuko dute, eta berori “elikatu eta olioztatzen dutenek” ardurak hartzea eskatuko dute. Euskararen aldeko mekanismoak aktibatzea aldarrikatuko dute.
Hamahiru ZirHika kide batu dira hitanoaren erabilera aldarrikatzeko eta antolakundearen ekintzen berri emateko. Azalpenak Badihardugu elkarteko Idoia Etxeberria eta Galtzaundiko Uxoa Elustondok egin dituzte. Horiei, Andoni Egaña eta Amaia Agirre bertsolariak eta... [+]
Gabonetako argiak pizteko ekitaldia espainolez egin izanak, Irungo euskaldunak haserretzeaz harago, Aski Da! mugimendua abiatu zuen: herriko 40 elkarteren indarrak batuta, Irungo udal gobernuarekin bildu dira orain, alkatea eta Euskara zinegotzia tarteko, herriko eragileak... [+]
Donostiako Udalak 2024ko irailean helegitea jarri zuen, urte bereko urtarrilean epaileek bi udaltzainen B2 hizkuntza eskakizuna baliogabetu zutelako. EAEko Auzitegi Nagusiak helegitea ez du tramitera ere bideratuko, “kasaziorako interes objektiborik” ez dagoelako... [+]
"Etorkizuneko zubiak" eraikiz, azpimarratu dute "garai nahasi hauetan" euskararen aldeko aldarriak ozen entzun behar direla aurrerantzean: "Bada garaia euskarari dagokion tratamendua, lekua, emateko".