Mixel Oronoz euskaltzale baigorriarra zendu da
Urte luzeetan Euskal Konfederazioko lehendakari eta bozeramaile izandakoa da. Apaiza izanik ere, Eliza katolikoaren jokamoldeak kritikatzeagatik ere ezaguna da Oronoz. 88 urte zituela hil da, eritasun baten ondorioz.
"Euskararen aldeko militante akiezina". Horrela laburbildu du Euskal Konfederazioak Mixel Oronoz zenaren izana. 88 urte zituela hil da baigorriarra, eritasun batek eramanik.
Ipar Euskal Herriko euskalgintzako eragileak batzen dituen Euskal Konfederazioaren sorreran parte hartu zuen eta lehendakaria izan zen 2000-2002 eta 2009-2015 urteetan. Euskararen ofizialtasuna, Frantziako Estatuak Hizkuntza Gutxituen Europako Karta izenpetzeko eskakizuna zein ikastolen garapena, hainbat aldarrikapen eramandakoa izan da.
Abertzalea eta euskaltzalea, Batera plataforman militatzen aritu zen. Ipar Euskal Herrian euskara hutsean publikaturiko Herria aldizkariko administrazio kontseiluan ere egon zen hainbat urtez.
Idazlea zen Oronoz eta hainbat liburu eta ikerketa plazaratu zituen. Horien artean dugu 2001ean plazaraturiko Oilandoiko ermita eleberria. Ikerketen artean, Ipar Euskal Herriko euskalgintzaren historiaz idatzi zuen 1995ean, Euskaltzaleen Biltzarretik Euskal Konfederaziora artikulua Bat Soziolinguistika Aldizkaria-n.
Eliza kritikatzen zuen apaiza
25 urte zituela apaiztu zen baigorriarra eta nazioartean egon zen apaiz edo irakasle. Urteak pasa zituen Boli Kostan, Turkian, Frantzian eta Belgikan, berriz ere Euskal Herriratu aitzin. Elizaren jarrera gogorki kritikatzeagatik da apaiz ezaguna Oronoz.
Besteak beste, Baionako apezpiku Marc Ailleten jarrera gogorki kritikatzen aritu da azken urteetan, hain zuzen, eskuin-muturreko ideien sustatzailea delako . Enfin Don Aillet vint ("Azkenean Don Aillet agertu zitzaigun") liburua ere idatzi zuen espresuki horretaz. Nola ez, Ailletek euskararen aurka duen jarrera ere salatu zuen behin baino gehiagotan.
Gay eta lesbianei dagokionez, Elizak duen jarrera diskriminatzaileari begira ere kritiko zen. Oro har, Elizaren kutsu kontserbatzailea ez zitzaion gogoko eta ahoan bilorik gabe mintzo zen horren kontra.
Urtarrilaren 4an hil zen Robert Hirigoien euskaltzalea (Larresoro, Lapurdi, 1944). Ostegunean eskainiko diote azken agurra, jaioterrian (10:00etan). Herri Urrats festaren sortzaileetako bat izan zen, baita Lapurtarren Biltzarrarena, Kanboko ikastolarena eta euskara eta euskal... [+]
Herriko elkarte eta eragileek antolatzen dute Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen, sorreratik. Goizetik gauera jakin dute udalak hartu duela ekitaldiaren jabetza eta beraz, ekitaldiaren inguruko azken erabakiak haren gain geratu direla: “Udalari eskatzen diogu... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Euskaltzaleen Topaguneak hasiera berri bat irudikatu du. Hemendik aurrera Taupa, euskaltzaleen mugimendua izena hartuko du. Euskara elkarteen topagunea izatetik, Euskal Herri osoko euskaltzaleak aktibatzea eta saretzea izango du helburu. Topaguneko kideek adierazi dutenez,... [+]
Euskal Herri osoan euskara eta hiztun komunitatea larrialdi egoeran daudela berretsi zuen azaroan Kontseiluak eta, ostegun honetan, egoera hori Nafarroan zertan datzan azaldu du Iruñean. Era berean, herrialdean ataka horretatik ateratzeko egin beharrekoak azpimarratu ditu.
Irungo Udalak barkamena eskatu eta asteazken honetarako bilerara deitu ditu hiriko elkarte euskaltzaleak, baina beste norabide bat hartu du aferak eta gaia ez du berehalakoan itxiko. Gabonetako ekitaldian euskara baztertzeagatik udala salatu duten elkarteak zeuden deituta... [+]
Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika lelopean egin du manifestazioa larunbatean Euskal Herrian Euskarazek, Landako gunetik abiatuta. Euskal Errepublika aldarrikatzera, indarrak batzera eta euskararen aldarria lau haizetara zabaltzera deitu dute Durangoko kaleetan... [+]
Teilatura igo, eta hainbat instituziok Euskararen Nazioarteko Eguna “aurpegi zuriketarako aprobetxatu ohi dutela” salatu du bikote aktibistak. Frantziako eta Espainiako Konstituzioak “supremazistatzat eta euskaldunentzat baztertzailetzat” jo dituzte, bi... [+]
Euskalgintzaren Kontseiluak Larrialditik indarraldira adierazpena plazaratu du Euskararen Egunaren atarian. 2025a euskararen normalizazio eta biziberritze prozesua “noranzko egokian jartzeko urtea” izango dela adierazi du. Bide horretan, lehen eginkizuntzat jo dute... [+]
Lau egunez idekia izanen den merkatu bat antolatzen du Plazara kooperatibak euskararen aldeko beste hamar bat eragilerekin –horien artean ARGIA–.
Euskararen biziraupena ez da euskaldunok politikaren partidan jokatzen dugun arazo bakarra, baina bai, euskalduntasunaren elementu bereizgarriena den neurrian, gure egoera gehien islatzen duena. Beste esparru batzuetan hainbeste ageri ez dena oso ongi erakusten du. Hasteko,... [+]
GUKA Bilboko euskaltzaleen mugimenduak euskararen aldeko ekintza esanguratsua burutu du astearte arratsaldean Deustuko metro geltokian, Bilbon euskaraz bizitzeko oztopoak eta aukerak irudikatzeko.
Agorrilaren 27an igorri nizuen gutunean, irailaren 10eko auzian euskaraz deklaratzeko asmoa nuela adierazi nizuen. Auzi honen hastapenean, epaile nagusiari euskaraz zekienez galdegin nion. Gutxiespenarekin ezetz erantzun zidan. Orduan, nere gutuna eskuratu zuenez frantsesez... [+]
Euskara eta euskal hiztunen komunitatea larrialdi linguistikoan dagoela adierazi du Kontseiluak. Ohartarazi du “indarrean diren joera soziolinguistikoak eta egiturazko arazoak itzulikatzeko neurri egokiak epe laburrean hartu ezean”, atzeraldia datorrela. Kontseiluak... [+]
Komunikazioa, kirola, musika edo sukaldaritza bezalako esparruetan aritzeagatik ezagunak diren Euskal Herriko txoko guztietako euskaldunekin osatu dute Euskaraldiaren enbaxadore taldea.