Miren Gorrotxategi bere burbuilan
Egun on Euskadi saioan elkarrizketatu zuen Iban Garatek Miren Gorrotxategi. Galderak onak, erantzunetan poto. Gorrotxategik adierazi zuenez, eremu erdaldunduetako (Gasteiz, Bilbo, Iruñea…) ume euskaldunak “euskararen hegemonia absolutu batean” bizi omen dira, “burbuila %100 euskaldun batean sartuta”. Lotsagorritu gabe bota zuen, guraso batzuek “modu egoista batean, haurrak burbuila batean nahi dituzte, (euskarazko) trebeziarik gal ez dezaten”, haur erdaldunei “haien gabeziak estaltzen” lagundu beharrean. Ez zen hor amaitu errezitaldia. Gorrotxategiren esanetan, haur euskaldunen balizko “burbuila apurtzean, beste gauza batzuk sartzen hasten dira… Pluraltasunaren aberasgarritasuna onartu edo ez onartzean” omen datza guraso “egoista” horien kezka.
Edo bera bizi da burbuila batean, edo gezurra dario emakume honi. Biak ala biak politikari eskasaren ezaugarri. Demagun ez dela gaizto ari, ezjakintasunez baino. Bere burbuilatik irtengo balitz, Gorrotxategik ikusiko luke Hego Euskal Herriko herri eta auzo erdaldunduetan ezinezkoa dela “burbuila euskaldun” batean bizitzea, bai ostera itsaso zeharo gazteleradun batean. Batetik auzoko eta herriko biztanle txiki nahiz handi gehientsuenak erdaldunak direlako, eta bestetik, etxean bertan ere ez dagoelako “burbuilarik” osatzerik, era guztietako dozenaka gaztelerazko pantailez inguraturik bizi garelako. Apenas daukagu heldulekurik euskaraz elikatu ahal izateko, gaztelerazko eskaintza askotariko eta erraldoiaren azpian. Nola arraio osatuko dugu ba burbuilarik?
Pluraltasunak ez digu beldurrik ematen, baina uniformizazioak eta akulturazioak bai. Euskaldunak gara, eta Euskal Herrian (ez Santanderren edo Bordelen) geuk nahiz gure haurrek euskaraz bizitzeko eskubideari heldu nahi diogu, hori da dena, Gorrotxategi andrea. Gure haurrek oso azkar ikasi zuten gazteleraz “euskal” inmertsioko D ereduan bertan. Baina arazoa ez da hori, arazoa da eskola askotan gazteleraren erabilera hedatzen eta orokortzen ari dela D ereduan ere, eta gure haurrek euskaraz egiteko ohitura eta aukerak galtzeko arrisku handia pairatzen dutela, are gehiago etxetik euskaldun direnak sakabanatzen badituzte, euskaraz jardun ahal izatea ukatuz eta euron ama-hizkuntzarekiko uste etsigarriak eraginez.
Horregatik eskatzen dugu ez ditzatela sakabanatu, euren artean euskaraz egiteko aukera izan dezaten, eta bide batez, haur erdaldunen “gabeziak estaltzen” laguntzeko ere bai, normaltasunez eta patxadaz euskaraz jardungo duten haur multzorik gabe ezinezkoa baita haur erdaldunak euskaraz naturaltasunez mintzatzen hastea (hauen ikasprozesu orokorraren hobe beharrez).
Arnas Dezagun-en proposamenak bermatzen du pluraltasuna. Miren Gorrotxategirenak, aldiz, akulturazioa, menpekotasuna, asimilazioa eta uniformizazioa, hara!
Izan ere ez da pluraltasuna kezkatzen duena, gazteleraren erabateko hegemonia baizik. Argi geratu da kazetariak hezkuntza ereduaz galdetu dionean: “Nahi dugu gaztelerak presentzia gehiago izan dezan”, erantzun du. Hots, ez dute gazteleradunak ez diren beste haur erdaldunen hizkuntza gaitasunak, eta are gutxiago horien ama hizkuntzek kezkatzen. Hor konpon afrikarrak, europarrak, Asiatik etorritakoak… Soilik gazteleraren hegemonia eta nagusitasuna ditu kezka.
Gorrotxategi-eta espainolez bizi bitez lasai, inork ez die aukera hori ukatzen; dena dute alde inperioak prestatu dien burbuila erraldoi elebakarrean. Baina errespeta ditzatela Euskal Herrian euskaraz bizi nahi dugun familien eskubiderik oinarrizkoenak behintzat.
Eta utzi gezurrak zabaltzeari behingoz. Zintzotasun apur bat sikiera!
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]
Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]
Azken hamarkadetan euskararen biziberritzeak duen erronka handienetakoa, euskararen ezagutzaren unibertsalizazioarekin batera, erabilerarena da. Askotan, gazteen euskararen erabileran jarri ohi dugu fokua, baita euskararen erabilerak izan duen eta izan dezakeen bilakaeraren... [+]
Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]
Horra Libération egunkariak berriki argitaratu duen idazkia:
“Bayonne” bukatu da, Libérationek “Baiona” idatziko du
Hiri baten izenaren erabilpena ohiturazkoa delarik, egunkari batean izen horren erabilpena aldatzea zaila da. Alta, irakurleen... [+]
Eusko Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak Datu Zentroen instalazioei ateak irekitzen dizkiete horiek arautzeko legedia sortu aurretik. Bilbao-Arasur Dantu Zentroarekin, bere lehen fasea gauzatuta, eta instalatzea amesten duen Solariaren Datu Zentroarekin, 110.000 m2... [+]
Otero jauna, garai honetan artzain honek ez du tarte handirik izaten ezertarako, justuan ibiltzen naiz, baina gaurkoan ezin utzi erantzun gabe zure azken kolaborazioa. Izan ere, sortu didan egonezinak pisua du. Haserrea ere astuna egiten zait. Ez pentsatu, ordea, dela zenbait... [+]
Duela gutxi, asteburu berean, Ertzaintzak bi salaketa jaso ditu: lehenengoa, emakume kolonbiar batena; lekukoen arabera, ertzainak kolpeka jarraitu zuen lurrera bota ondoren eta konorterik gabe zegoela; ospitalean garuneko edema eta paralisi partziala diagnostikatu zizkioten... [+]
Frantziskok "Franciscomanía" zeinuarekin hasi zuen bere Aitasantutza. Fenomeno soziologiko horri esker, Vatikanoko boterearen zirrikituak aldez aurretik ezagutzen ez zituen gaztetasunaren ikono eta Elizako aldaketa-haizeen intsuflatzaile bihurtu zen.
Era berean,... [+]