Mintegi akademiko batek astindu ote dezake potentzien geoestrategia?
Tximeleta efektua deituaren bertsio eguneratua ematen du: unibertsitate-mintegi arrunt eta ziztrin samarra baino asko gehiago ez lirudikeenak belarri guztiak tentetu arazi ditu Asia Ekialdean, bereziki Japonian. Baita gugandik gertuago ere.
Egitatea, bere horretan, ezin arruntagoa litzateke: Txina ekialdeko Dalian portu-hiri handi eta historikoan diharduen Itsas Unibertsitateak “Ryukyu-ri buruzko ikerketa-zentroa” abian jartzea ebatzi bide du aurtengo ikasturtean. Eta, tenore horretan, hainbat aditurekin mintegi bat antolatu zuen irailaren hastapenean.
Non dagoen koska? Ryukyun, noski. Ez baita edonongo edozein bazter.
Japoniako hegoaldeeneko Kyushu irla handitik Taiwan ekialderaino, 1.000 kilometro eta gehiagoan luzatzen den ehun uharte baino gehiagoko ilara da Ryukyu uhartedia, japonieraz Nansei deitua. Guztien artean 4.700 kilometro koadro lur besterik bilbatzen ez badute ere, haien estrategikotasuna begien bistakoa da... batez ere Txinari Ozeano Barerako bidea itxi nahi bazaio.
Eta ez da inondik ere kasualitatea irla handiena eta nagusia, Okinawa, askoz ezagunagoa izatea alde horretatik: Tokiotik 1.500 kilometrora, baina Txinako kosta-ertzetik 600era, hamar bat mila marine estatubatuar bertan direla. Garai batean, baita arma nuklearrak ere; gaur egun, batek daki.
Horrek guztiak gardentzen du, hein batean, Txinan Ryukyuri buruzko ikerketa-zentro bat abian jartzeak sutu duen urduritasuna. Baina ez du askatzen korapilo guztia.
Japonian sorburua duten argibide-iturriak soilik erabilita ohartzea erraza ez bada ere, Ryukyu uhartedia Japonia izatea... bertako Erresuma XIX. mendearen azkenetan armen indarrez menderatu izanaren ondorioa da funtsean. 1895ean Japoniak Taiwan ere beretu zuenean burutu zuen Ryukyu uhartediaren menderakuntza... 1945ean AEBek lehengoratu nahi izan ez zutena, kasu horretan. Asko edo gutxi, hala ere, beti izan da bertan Japoniatik independentzia lortu eta estatubatuarrak etxera bidaltzearen aldeko herri-mugimendu bat.
Aurrekari horiei guztiei gehitzen badiegu “ikerketa-zentro” txinatarraren egoitza Dalian (garai batean, Mendebaldean, Port Arthur deitua) dela, nornahi jabetzen da akademiko-tasunetik askoz haragokoa dela egitasmoa. Hau da, Taiwanen txinatar-tasuna ezbaian jartzeak soka luzea ekar dezakeela. Historiak ertz asko dituelako han. Eta edonon, egiazki.
Japonia eta Txinaren arteko harremanak gaiztotzen ari dira etengabe alor politikoan, diplomatikoan, militarrean..., eta ezin esango da lehen aldia denik, edo AEBen bulkadaz denik soilik. Baina XIX. mendekoa ez bezalakoa da gaur egungo indar-korrelazioa.
Badakigu lerroburuak arreta erakarri egin behar duela; eta esajerazioa dela hartarako baliabide bat. Baina... ez ote da gehiegitxo The New York Times txit ohoragarriak Japoniako hauteskunde parlamentarioen biharamunean dakarrena: “A Seismic Election Sends Asia’s Most... [+]
Japonia, 1945eko abuztuaren 6a eta 9a. AEBek bonba atomiko bana bota zuten Hiroshima eta Nagasaki hirietan milaka eta milaka hildako eraginez; kopuru zehatzik ez dagoen arren, urte horren bukaeran hildakoak gutxienez 210.000 inguru izan zirela diote kalkulu zuhurrenek. Baina... [+]
Duela aste batzuk Sony etxeak Rise of the Rōnin bideojokoa kaleratu du, eta adituek jokoaren kokapen historikoa nabarmendu dute orduz geroztik. Jokoa XIX. mende erdialdeko Japonian kokatuta dago, Yokohama, Edo eta Kyoto inguruetan.
Edo aroaren azken urteak izan ziren... [+]
Nazioarteko Energia Agentziaren esanetan 2025ean inoiz baino energia nuklear gehiago produzituko da munduan. Nuklearren bultzada berri baten aurrean gaude, baina erreaktore eta zentraletan izaten diren “gertakariak” ikustea besterik ez dago hartzen ari garen... [+]
Astelehenean Japoniako mendebaldeko kosta kolpatu duen lurrikararen ondorioz dozenaka pertsona zaurituta eta etxebizitza ugari suntsituta daude. Gutxienez 48 hildako eragin ditu, baina hondakinen azpian harrapatutakoak “lehenbailehen” erreskatatzeko beharra... [+]
Halabeharrez hasi dira agorrilaren 24an Fukushimako zentraleko urak itsasora jaurtikitzen; ur kontaminatuak metatzeko zisternen %97 beteak dituztelako eta etenik gabe gehitzen zaielako ura –egunero 140 tona–. Ur "deskutsatuak" izanik ere, herritarrek... [+]
Japoniako Gobernuaren erabakiak protestak eragin ditu herrialdean, eta besteak beste, Txinak kritikatu egin du erabakia. 2011 urteko istripu nuklearraren ondorioak oraindik pairatzen dira.
Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziaren txosten batek oniritzia eman dio Japoniari, 2011ko hondamenditik Fukushimako zentral nuklearra hozteko erabilitako ur kutsatua itsasoan zabal dezan. Duela bi urte iragarri zuen 1,25 milioi tona ur baino gehiago itsasora botatzeko plana... [+]
Haserrea eragin du Japonian, gobernuak argitaratu duen txosten batek. Bertan, 1948 eta 1996 urte bitarte bederatzi urteko umeak haien baimenik gabe operatu eta esterilizatu izana onartu du, besteak beste.
Akira. Bi mila orrialdetik gora da Katsuhiro Otomo mangakak 1982tik 1990era bitarte argitaraturiko istorioa, sei tomo handitan –japonieraz tankobon deitzen zaie aldizka publikaturiko istorioak biltzen dituzten liburukiei–. Irakurtzeko astirik edota gogorik ez duten... [+]
Tokioko epai batek asteazkenean berretsi du ezkontza horiek debekatzea ez dela legez kanpokoa, ezkontzaren definizioan ez baitira sartzen. G7ko herrialde bakarra da genero berekoen arteko ezkontzak onartzen ez dituena.
Euskarazko mangari eskainitako lehen bilduma sortu du Harriet argitaletxeak: Kabe. Tomomi Usui komikigile japoniarraren Cube Arts seriearen lehen alearekin estreinatuko dute bildumaren ibilbidea.
Hamabost urte bete ditu aurten Elbis Rever taldeak. Tarte horretan 500 abesti baino gehiago, ia 200 kontzertu eta lau elkarrizketa egin dituzte. Taldearen koordenatuak zeintzuk diren iradokitzen du datuak: pop talde bat izateko aspirazioaren eta bazterreko soinu eta jarrera... [+]