MILITANTZIA
"Martxoak 26" mugimenduko
nire adiskideei
Duela bi urte eskas elkartu ginen
zerbait egiteko
ezer gutxi izan arren
aberri domestikoaren alde
gaixoa hain zegoen izorratuta
hastapenean erru epel bat sentitzen genuen
hotzeria iragartzen duen sukar heze moduko bat
zeren noski norberak bere atsekabe-teoria aldarrikatzen zuen
gaizki-ulertze komunitarioa nolabait ere ulertzeko
berez gutxi ziren beren sumina edo nostalgia ezpata-zorrotik atera zutenak
eta etorkizunak bere bionbo lainotsuen atzean mantentzen zituen hondamendiak
soldatak txikiak ziren baina aldiz iragarpenak izugarri handiak
halere biltegizainak eta jostunak garai hartan jada hain ziren ergelak non ez baitzuten bermetzat
iragarpenik onartzen
krisi garratzetan eta hekatonbe gozoetan beti gertatu ohi denez
bereganatzaileek absentziak bereganatzen zituzten
alegia ez-egitez axolagabekeriaz zurigarriz
gainezka zeuzkaten beren kontzientziak eta barrakoiak
eta ondorioz askok ez zeukaten gosea zerekin hil
eta gosea torturatzera mugatzen ziren
bai pozik hasi ginela duela bi urte
asko elkartzen zer gutxi ginen jakiteko
eta aho batez onartzen munduaren eta bizitzaren desordena
eta zin egiten bibliaren gainean edo hobe behin-behineko araudiaren gainean
inoiz ez ginela ahaleginduko bizitza eta mundua guztiz ordenatzen
anabasa poliki-poliki antola zedin saiatuko ginela soilik
eta gizakiak bere zigorrak merezi zitzan baina baita bere sariak ere
eta batez ere ez zezan jaso sari edo zigorrik inoiz ez bazen haien hartzekodun egin
bat-batean hiltzen hasi ziren gure anaiak eta gure arrebak
eta lehenengo larritasun-okadan ohartu ginen ez geundela prest horrela besterik gabe bizitza
lapur ziezaguten
heriotza jada ez zen eremu desmilitarizaturen batean napalmez eta coca colaz erretako haur
vietnamdar bat
heriotza harrezkero zera zen negu bat hemen bonba bat hemen min bat hemen fusilamendu bat
bizkarretik tristura mugiezin doi-doi ikusgai bat berrehun zigarretaren kearen artean
ehun mila eztarritan ehun mila korapilo genituela
arratsalde batez lagunak eta maitaleak eramaten hasi ginen
la tejara del nortera el buceora
ahanztura ezaren kanposantu santura
eta orduan akabo festa eta festaren aldaera guztiak
milimetroz milimetro pentsatu behar izan genuen eginbeharraren lurralde zabala
argi dago herri bat ez dela hasten herri izaten harik eta singular bakoitzak bere pluralaren premia
sentitzen duen arte
eta hain zuzen ere pluralaren premiak eraman gintuen elkartzera eta elkarren aurpegiak eta elkarren
beldurrak eta elkarren ausardia ikustera
emaitza ez zen oso ugaria
baina bai nahikoa
ez da egia kemena palakadaka biltzen denik
kemena koilarakada txikietan jasotzen da
eta halere aski da
eta halere aski da nahiz eta sobera ez izan
baldomero zaharrak esaten zuen bezala
semeari berealdiko jipoia eman ondoren
metodo hau aproposa da guztiz
baina soilik bizirauleentzat
aitzitik ikasi genuen ezen militantzia
kondairek eta diskurtsoek hainbestetan indar-husturiko hitz hori
egoera zibila bezain gauza normala zela
eta tiranos temblad bezain kolektiboa
konturatu ginen ezen militantziak tradizioen alfabeto horrek
ez zuela ordea tradizionaletik maitasunak baino gehiago
jakina ez da hurraka hasteko modukoa
ez da oraindik unea garaipena ospatzeko
are gutxiago plaza erdian usoak askatzeko
edo itxaropenak eta kanpandorreak zarataka jartzeko
ezta tango malenkoniatsuengatik hosannak txistukatzeko ere
berez asko falta da bizitzeko eta hiltzeko
asko ikasteko eta desikasteko
historia beti bezala bihozkada bertutetsuz beteta dago
baina aldiz historiaren behe-auzo miseriazkoak
gainezka daude etsipen-simaurtegiz erresumin-kakategiz
borrokatzen direnak kalumniatzeko zepo ideologikoz
besteren adoreagatiko bekaizkeria zekenez
egia estaltzeko esaten diren egia-itxurako gezurrez
duela bi urte eskas elkartu ginen
zerbait egiteko
ezer gutxi izan arren
aberri domestikoaren alde
gaixoa hain zegoen
izorratuta
eta azkenean zerbait ikasi badugu
ulertu dugu gorrotoak ez duela askorik balio
baina are gutxiago balio duela barkamenak
beraz jakin bezate
zintzoek
erdipurdikoek
eta gaiztoek
ezen hemendik aurrera elkarrekin ibiltzen, hazten, bilatzen eta are kantatzen badugu
horrek ez duela inolaz ere esan nahi
barkatzen hasi garenik
elefante
memoria bat ere
bada militantzia.
1973ko apirila
MARIO BENEDETTI
(Itzulpena: Aiora Jaka Irizar)
** Poema hau Militantzia eredu zahar-berriak agertoki ezezagunetan Larrun monografikoan 251. alearen parte da.
Ekintzailetza modan dago. Kontzeptuak indarra hartu du eta hiztegi ekonomikotik askoz harago zabaldu da. Just do it: egizu, besterik gabe. Baina ez dezagun ahaztu: propagandaren mundutik dator leloa. Erosle-ekintzaile aktiboak izatea ote da hitzaren mozorroa? Egungo enpresariek... [+]
Artea eta zientzia elkarrengandik oso urrun egon daitezkeela dirudien arren, biak gustuko ditu Maider Mimi (Maider Triviño) zientzialari eta artistak (Aretxabaleta, Gipuzkoa, 1997). Ikerkuntzan, antzerkian, musikan, bakarrizketetan, poesian eta beste gauza askotan dabil... [+]
Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]
Zuk, nik eta inguratzen gaituzten pertsona guztiek partekatzen dugun oinarrira jo du Rakel Pardo Perezek (Urdazubi, 1995) bere lehenengo poesia-liburua ardazteko: gizatasunera. Zer esan nahi du gizaki izateak? Zerk ematen digu existentzia, eta zer egin dezakegu emana datorkigun... [+]
Neguko naretasun hotz eta lur etzearen ostean etor daitekeenaren promes izaten da udaberria, eta hainbatek eta hainbatetan idatzi izan diote lora dadin deika. Promesak promes, ordea: ez da inoiz udaberri ziurrik galbidean den lurrean. Ez behintzat aldaketaz edo, zehazki,... [+]
Maiatzaren 22an, Edu Zelaietak eszenaratze berezia eman dio Presbiziak lagundu omen digu (Pamiela, 2024) bere azken poema liburuaren aurkezpenari. Gasteizko Andre Mari Zuriaren enparantzan izan da, Arabako hiriburuko Poetak Maiatzan poesia-jaialdiaren baitan.
Oihane Jakaren poema liburua ireki eta eskaintza bi aurkituko ditugu. Aitari bata, seme-alabei bestea. Aipagarria da, topatuko ditugun poemekin lotura zuzena baitute.
Liburuaren egiturak hiru atal ditu: Hamaika urte, Hamaika hilabete eta Hamaika egun. Hamaika zenbakia asko... [+]
Balea Zuria argitaletxeak kaleratuko du, ekainean, Arrutiren estreinako literatur lana: Arkeologia haragitan.
Yolanda Castañori Espainiako poesia sari nazionala jaso zuenez geroztik hamaika elkarrizketa egin dizkiote. Horietako baten lerroburua deigarria egin zitzaidan, esaten baitzuen saria irabaztea izan dela egin duen bigarren gauzarik zailena. Eta berehala hasi nintzen... [+]
Mendian, autoz kaletik orduerdira bizi den emakume artzain euskaldun-galegoaren eguneroko bizitzan nola eragiten dute gaurko munduan pil-pilean dauden gaiek? Klima larrialdia, berdez pintatutako kapitalismoa, basogintza, migrazioa, prekaritatea, begano mugimendua, elikadura... [+]
1966an Andima Ibiñagabeitia Idoiaga handiak Unai eta Alor-kantak itzulpena argitaratu zuen (Bucolicon liber eta Georgicon libri), Virgilio (K.a. 70-19) latindar poeta ospetsuenetarikoaren idazlanak osorik bilduz. Izugarrizko saioa egin zuen itzultzaileak kultura klasikoa... [+]
Gidor Bilbao EHUko ikerlariak Grenobleko liburutegian Cobla Berriae liburuaren ale bat topatu du, eta Baionako liburutegikoak baino lau orri gehiago ditu. Bertan daude orain arte ezagutzen ez genituen ahapaldi eta poema berriak.
Ez dut gogoan nori entzun nion hilaren amaierara poesia idazten baino ezin dela iritsi, baldin eta poesia ez bada hilabete amaierara iristeko zure modua. Poesia, zorionez edo zoritxarrez, sistema literarioaren eta industria kulturalaren periferian egon da beti. Nolanahi ere,... [+]
Arkitektura eta poesia uztartu zituen Joan Margaritek. Zenbaitzuek bi diziplinen arteko loturaz galdetzen zioten, bi jardun horiek bateratzea ezohikoa zelakoan. Halakoetan, bi alorrek antzekotasun handiak zituztela erantzuten zuen berak; izan ere, Margariten ustez, egitura... [+]