Mexikoko lehen magistratu ez bitarraren heriotza gorroto diskurtsoen ondorio dela salatu dute
Aguascalienteseko Fiskaltzak adierazi du Baena bere bikotekideak hil, eta ondoren bere buruaz beste egin zuela. Baenaren senideak ez datoz bat hipotesi horrekin, eta familiaren abokatuak adierazi du ikerketa aldatuko duten frogak aurkeztuko dituela. LGBTIQ+ komunitatea ere kexu da gobernuaren bertsioarekin.
Jesús Ociel Baena, Mexikoko Aguascalientes estatuko LGBTQ+ komunitatearen eskubidearen aldeko figura garrantzitsuenetakoa zen. Pertsona ez bitarra zen eta “magistrade” termino neutroa erabiltzen zuen magistratu kargua definitzeko; epaitegietan "elle" izenordaina erabiltzea eskatzen zuen. Kolektiboko kide askorentzat Ocielek “ikusgarritasuna eta indarra” transmititzen zituen.
Baena hilda aurkitu zuten bere etxean, astelehenean. Aguascalientes estatuko fiskal Jesus Figueroak adierazi du hipotesi nagusia dela Baena bere bikotekide Dorian Daniel Nievesek hil zuela, eta gero bere buruaz beste egin zuela. Figueroak azpimarratu du ikerketaren arabera ez zela hirugarren pertsonarik izan.
Baenaren bikotekide Nievesi dagokionez, fiskalak adierazi du lepoaren aurrealdean labana batekin egindako zauri bat aurkitu diotela, eta azterketa toxikologikoaren arabera, positibo eman du metanfetaminetan. Gaineratu du bi gorpuak “bata bestearengandik zentimetrotara” geratu zirela. “Kontu handiz ari gara, batez ere zantzu guztien erregistroa mantentzeko”, argitu du Figueroak.
Baenaren familiaren abokatu Alberto Cázaresek adierazi du senideek ez dutela fiskaltzaren bertsioa sinesten, eta ikerketaren norabidea aldatuko duen frogak dituztela. Froga berri hauek datozen egunetan aurkeztuko dituztela aurreratu du. Bestalde, magistratuaren arreba Cinthya Baenak azpimarratu du heriotza baino egun batzuk lehenago bere nebak mehatxuak jaso zituela.
LGBTIQ+ kolektiboa ez dator bat
Astelehen gauean antolatutako protestetan Mexikoko LGBTQ+ kolektiboak adierazi du ez duela fiskaltzaren bertsioarekin bat egiten. Salatu du kolektiboko kideek “aurre egin ohi dieten gorrotoaren, diskriminazioaren eta indarkeriaren” ondorio dela Baenaren heriotza.
Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]
Donald Trumpek agindutako muga-zergak indarrean sartu dira: Kanadak eta Mexikok %25ekoak izango dituzte eta Txinak %10ekoa. Kanadak zifra bereko arantzelekin erantzungo du. Mexikok arbuiatu du AEBko Gobernuak esan izana organizazio kriminalekin loturak dituela herrialde horrek... [+]
Mexikoko bi emakume hauen bizitzak indarkeriak eta desplazamenduak zeharkatzen ditu. Haien familiako edo komunitateko kideak hiltzen ikusi dituzte, eta krimen antolatuak zabaltzen duen terrorea azalean sentitu dute; mehatxuak, jazarpena... ohiko dituzte. Baina horrek guztiak... [+]
Goiburu hori soilik irakurri eta ezinezkoa nor den edo nor zen asmatzea, baina bazen nor!
Ángel González Olvera, Mexikon ezagutu genuen duela 11 urte bertsolariok hango inprobisatzaileekin jardunaldi batzuetara gonbidatu gintuztenean. Mendi gain batean bizi zen,... [+]
Mexiko Hiria, 1968ko urriaren 2a. Hilabete batzuk lehenago, ekainaren 22an abiatutako ikasle mugimenduak mitin bat antolatu zuen Hiru Kulturen Plazan, hiriko Nonoalco-Tlatelolco unitatean. Mexikoko ejertzitoak eta Batallón Olimpia talde paramilitarrak bildutako ikasleei... [+]
Mendebaldeko herrialde aberats gehienetan ultraeskuina etengabe eztenka ari da migratzaileekiko gorrotoa eta arrazismoa akuilatzen. Deportazio planei ekitea izan da gobernu askoren erantzuna, izan afganiarrak talibandarren eskutan uzteko, Alemania pentsatzen ari den moduan, edo... [+]
1994ko urtarrilaren 1ean, ehunka indigenak aurpegia estali zuten, Mexikori eta munduari esateko: “Nahikoa da!”. Ordutik mundu osoan eredu bihurtu da EZLN, autonomiaren eraikuntza helburu, herri indigenak bizi daitezen, kapitalismotik at. Egungo egoera, ordea, inoiz... [+]
Mexikoko Coahuila basamortuan, Bilbaoko dunak izeneko parajean, giza eskeleto baten arrastoak topatu dituzte. Arkeologoek aztertu ondoren, ondorioztatu dute 950-1250 urte artekoak direla eta Candelariako kulturarekin lotuta daudela.
Aurkikuntza berri pozgarria izan da... [+]
Pilotari famatua izan zen, munduko txapelduna, baina tartean behin baizik ez zuen Euskal Herrian jokatu, Mexikon jaio, hazi eta hantxe bizi baitzen, gurasoak haraxe joanda 1936ko gerratik ihesi. Abertzalea, Mexikoko euskal etxeko presidentea, Jaurlaritzaren aholkularia,... [+]
Morena Nazioa Onbideratzeko Mugimenduko hautagaiak 26,6 eta 28,6 puntu arteko aldea atera dio Xochitl Galvez hautagai kontserbadoreari. Egungo presidente eta alderdikide Andres Manuel Lopez Obrador-en bidetik jarraitzeko asmoa agertu du Sheinbaumek. Mexikoko lehenengo... [+]
Bilbora etorri zen apirilean, idazketa sendatzaileei buruzko hitzaldi bat ematera, EHUko Ikerketa Ereduak eta Arloak Gizarte Zientzietan masterrak gonbidatuta. Bazuen zer esanik: soziologia eta historia ikasitakoa, artxiboa baliatzen du idazteko, eta bere ahizparen bizitza eta... [+]
Estatu batek bere lurraldean dagoe enbaxada baten aurka horrelakorik egiten duen lehenengo aldia da. Mexikok enbaxada itxi eta iragarri du Ekuador salatuko dutela Nazioarteko Justizia Auzitegian nazioarteko eskubideak urratu izanagatik.
