Europar Batasuneko herrialde guztietan hizkuntza ofizialak ezagutzea nahitaezko betekizuna da lanbide sanitarioetan aritzeko. Herrialde horietara lanera doazen profesional guztiek behar besteko hizkuntza gaitasuna izan behar dute lekuko hizkuntza batean edo hizkuntzetan.
Hala exijitzen du 2005eko Lanbide-gaitasunaren Europako Zuzentaraua batek. Euskal Herriko hegoaldean bi hizkuntza ofizial ditugu, baina gure arloan lan egin nahi duen profesional batentzat, mediku atzerritar batentzat, betekizun bakarra gaztelania jakitea da. Euskara ezagutzearen betekizuna ez zaio inori exijitzen, ezta gehiengo euskalduna dagoen lekuetarako ere, eta horren arduradunak gobernu eta parlamentu autonomikoak dira, erabaki baitzuten egun batez euskara ezagutzea meritu bat dela soilik, puntu batzuk ematen baititu edozein lanpostutara sartzeko, baita hizkuntza-eskakizunik gabekoetara sartzeko ere.
Antolamendu Sanitarioaren Legearekin, 1997an, euskal botere publikoek euskal hiritarrekin zuten konpromisoa ezarri nahi izan zuten, osasuna babestu eta zaintzeko eskubideak begiratzeko eta errespetatzeko. Lege horren edukian 28. artikuluak dio Euskara meritu kontsideratuko dela, kontuan izan gabe langile sanitarioarekin dagoen komunikazioa funtsezkoa dela artatzearen kalitatea eta pazientearen segurtasuna garantizatzeko.
Europan, erakunde publikoez gain Elkargo Profesionalek ere exijitzen dute gaitasun linguistikoaren betekizuna betetzea. Hego Euskal Herrian horiek gaztelania bakarrik exijitzen dute, nahiz eta euskara aitortua dagoen hizkuntza ofizial bezala Espainiako Konstituzioan, Estatutuan eta Amejoramendu Legean, eta 1982ko Euskararen Normalizazio Legean eta 1986ko Baskuentzearen Legean. Ondorioz, osasun arloan Euskara erabiltzeko arazoak ez datoz kanpotik, ez ditu Madrilek jartzen, esan ohi denez; herrialdearen barneko aurkakotasuna da, gure erakundeena, geure parlamentuena eta hauen legeena, borondate politikorik ezarena.
Europako Erkidegoetako Justizia Auzitegiak, epaitu aurreko erabaki bat hartu zuen –Estatu kide batek Europako Erkidegoko Zuzenbidea urratzeagatik duen erantzukizunari buruz, eta, odontologo aritzeko baimena harrera-herrialdeko hizkuntza ezagutzearen mende jartzeari buruz–. Horixe baitzen , hain zuzen ere, jatorri turkiarreko Salomone Haim odontologoaren kasua, Alemanian lan egin nahi zuenarena. 2000ko uztailaren 4an Auzitegiak erabaki zuen estatu kide bateko erakunde eskudunek exijitu egin dezaketela estatu kide horretan lanbidean aritzeko behar den hizkuntza-ezagutza, baimena eman ahal izateko.
Gure herrialdean ez diegu behar besteko arreta ematen pazienteei, sufritu zutenei eta sufritzen dutenei, euren sanitarioekin komunikatu ezin dutenei, euren hizkuntza ezagutzen ez dutelako. Paziente horiek, izan ziren eta dira, oinarrizko eskubideak ukatu zaizkion biktimak; baina hainbestekoa da gure alienazioa, inork ez du haientzat ordaina, justizia eta egia eskatzen. Inork ez die barkamenik eskatzen eta ez die aitortzarik eskaintzen, eta are larriagoa, gure parlamentu autonomikoetan, zona euskaldunean hizkuntza gaitasuna sanitarioei exijitzea, derrigorrezko izatetik urrun, meritutzat hartzen da oraindik ere.
Orain urte bete eskari bat egin genuen Europako Parlamentuan, Osasunbideak ez dituelako Baztanera eta Xaretara mediku elebidunak bidaltzen. Onargarritzat hartu ostean, Vassiliou andreak, Batzordearen izenean, erantzuna eman zigun, oraindik orain Izaskun Bilbao eurodiputatuari eman diotena bera, Nafarroako Euskara Kultur Elkargoaren aldeko agerpen batean. Gogorarazten digute hizkuntza aniztasunerako errespetua Europako Batasuneko funtsezko balio bat dela, baina Estatu kideak direla erantzule nagusiak Hizkuntza Politikan erabakiak hartzeko, eta eskumen hori Euskadiko Autonomia Erkidegora transferituta dago.
Zona euskaldunean lanbidean aritu garenok badakigu ongi pazienteekiko komunikazio arazo horiek zer eragin izan duten haiengan, zer nolako lasaitasuna hartzen duten beren minak adierazi ditzaketenean, zeintzuk diren pazientearen segurtasunean eta tratamenduarekiko atxikimenduan eta prebentzioan inkomunikazioak eragiten dituen arazoak. Hala zioen epai batean Knapman epaileak Erresuma Batuan: “Hutsegite medikoak edo arreta sanitarioan gertatutako atzerapen justifikatu gabekoak, hizkuntza behar beste ezagutzen ez delako sortutako zailtasunek eragin badute, zabarkeria medikotzat hartzen dira”.
Legealdia bukatzear dago eta Euskadiko Autonomia Erkidegoko gehiengoa nazionalista izanik, nago iritsi dela unea gure parlamentariak gogo biziz saia daitezen hainbeste urtean komunitate euskaldunari egin zaion kaltea ordaintzen, legea eginez honelako eran, -Europan bezalaxe-, pentsatu eta onar dezaten gaitasun linguistikoa exijitzea, herritar euskaldunak artatu behar dituzten profesionalei.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Nekazari eta abeltzainentzat Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektoriala (EEBB LPS) irakurtzea etsigarria izan bazen –eta izan zen–, ez pentsa askoz alaiagoa izan denik 2023ko uztailean horri jarritako 4.217 alegazio-egileri emandako erantzunen txostena... [+]
Israelen ofentsiba inperialista beste fase batean sartu da: bonbardaketak Yemen, Libano eta Sirian; Iranen kontrako erasoak; Libanoren inbasioaren saiakera… Sionistek aspaldiko helburu bat lortu dute: Palestinatik haratago joatea, eta erasoaldia eskualde mailako gerra... [+]
Leku izen bakarra aski da, azken denbora hauetan gertatu den emakumeen aurkako biolentzia kasurik larriena aipatzen hasteko: Probentzako herri horretan, senar batek emaztea kimikoki menderatu eta beste gizon batzuen –ehun bat omen dira– sexu-meneko utzi du hamar... [+]
Txikitan, mila eta bat jolas genituen egunerokotasunean jolasteko. Batzuk korrika jolasten genituen, beste batzuk baloiarekin, panpinekin, gomarekin edota hitzekin. Bada hitzekin jolasten genuen jolas bat, konturatu naizena bizitza guztirako izango dela. Ez gara ohartzen jolas... [+]
–Bai, zera, hori muntaia izango da… edo norbaitek egindako txistea… edo testuingurutik ateratako zeozer...
–Ezetz ba, maitti, hementxe dago bideoa, entzun egizu elkarrizketa.
–Oxtia, bai! –begiak bueltaka begi-zuloetan.
J-k ezin... [+]
BRICS+ taldean gorabidean dauden ekonomia produktiboek edota lehengaien hornitzaileek parte hartzen dute. Horiek munduko gobernantza justuagoa eraiki nahi dute eta horrek talka egiten du nazioarteko fluxu ekonomikoak arautzen eta gobernatzen jarraitu nahi duen... [+]
Asteburu luze bat. Ingurutik bueltatxo bat eman eta pikoteoa egiteko probestu dugu. Turistak selfie-ak egiten. Turistentzako bideak, alokairuak, dendak, hotelak, aparkalekuak, menuko platerak, seinaleen kartelak munduko hizkuntza orotan. Turistak ohiko lekuak leku arrotz... [+]
Orain dela urte asko Dr. Abuse chatbota ezagutu nuen, aplikazio horrekin ohartu nintzen ere pertsonok zeinen azkar kateatu gaitezkeen holako makinetara. Animalia sozialak izanda, harremana berezkoa eta beharrezkoa dugu, eta 'harremana' izenak dioen bezala,... [+]
Gaixo nago, etxetik atera gabe egoteko moduan, medikuaren bajarekin, ingurukoen onespenarekin. Gaixo nago. Alegia, nire energia da normalean iluntzean etxeratutakoan izaten dudana, baina egun osoan. Eta gorputza tranpa bat da, beste behin ere, eta harrokeria gorrotagarriz... [+]
Wikipedia.org-en arabera, Gish gallop (Gish-en lauhazka) edo falazien metrailadorea "eztabaida teknika bat da, aurkariari ahalik eta argudio gehienekin eraso egiten diona, argumentu horien zehaztasuna edo sendotasuna kontuan hartu gabe", eta albo-ondorio gisa... [+]
Terminoaren jatorria XIX. mendearen hasieran kokatzen da. Garai hartan, liberal ingelesen asmo inperialistek errusiarrekin talka egin zuten, Errusia Asian zabaltzen ari baitzen eta Ingalaterraren kolonizazio nahiak oztopatzen. Beren interesak babesteko, Ingalaterrak errusiarren... [+]
Eremu ez profesionalari loturiko pertsona talde digitaletan, besteoi argudioak emateko adimen artifiziala baliatu duenik ikustea gertatu zait azken urte honetan. Partekaturikoa propioa bailitzan. Norberarena, baina ez jabetzaren zentzuari loturikoa, baizik eta norbere... [+]
Wallapop aplikazioaren bidez bozgorailu kaxkar batzuk saldu nituen uda aurretik. Agian produktuaren deskribapena pixka bat puztuta zegoen, egia da. Erosleak hiru izar jarri zizkidan bostetik. Argi dago, ez nuen gehiagorik merezi.
Hurrengo astean, Irundik Bilbora eraman nuen... [+]
Lagun baten aitaren hiletan egon nintzen aurrekoan. Lagunak lore-sortetatik lore bana hartzeko esan zigun bertaratutakoei, nahi izanez gero. Loreei ezin diet ezetzik esan, askoz gutxiago arrosei, batez ere gorriei. Hala, arrosa gorri eder bat hartu nuen.
Arrosa eskuan,... [+]