Mende eta laurden geroago
Hiroshimako G7 bilkuraren harira, ez da makala Marxek, Hegelen ahotan ipiniz, gehiegitan ere errepikarazi digun hori beste behin ere esateko tentaldia: “Hegelek dio, non edo non, historia unibertsaleko gertakari eta pertsonaia handi guztiak, esango genuke, bi aldiz agertzen direla; baina ahaztu egin zitzaion esatea: behin tragedia gisa eta beste behin fartsa modura”.
Ez dut uste inork ukatuko duenik 1945eko abuztuaren 6koa tragedia izan zela. Ameriketako Estatu Batuen istorio ofizialari men eginez “gerra laburtzeko ekintza izan zen” argudioa itsu-itsuan erosten dutenek ere ezingo dute ukatu orduan eta ondoren hil ziren dozenaka, ehunka mila japoniar guztiek ez zutela ia inolako zerikusirik gerraren nondik norakoekin. Horren ondorioa, historiako ekintza terroristarik handiena izan zela aitortzeko asmorik txikiena ere du erakutsi, haatik, oraingoan ere, egungo Trumanek.
Fartsa ote, orduan, Hiroshimako 2023koa? Bai eta ez. Memoriaren monumentura lore-eskaintza egitera hurbildu ziren zazpi goi-agintarien imintzioa ikusita, fartsa ez ezik trufa ere bazela esango nuke. Eta haien komunikatua irakurrita, balirudike arma atomikoak Errusiak, Ipar Koreak eta Txinak erabili zituztela.
Baina zilegi da ekitaldiaren beste ikuskera bat. Historiari erantsia hura ere, baina fartsatik ezer gutxi lukeena. Ez dut uste Hiroshiman bildu diren zazpiak ohartuko ez zirenik duela mende eta laurden Zortzi Nazioen Aliantza osatu zuten berberak direla. Hain zuzen ere, orduko zortzigarrenaren, Errusiaren aurka epelak botatzeko, oraingoan.
Baina, batez ere, orduan eta orain jo-puntuan dagoen Txinaren aurka mehatxuak, madarikazioak eta biraoak jaulkitzeko. Hori baitzen Hiroshimako G7aren bene-benetako xedea. Eta beraiek ohartu ez badira, Txinan ordea argi eta garbi ikusi dute antzekotasuna, nik uste. Ezikusiarena egin eta Xi’anera begira jarri badira ere.
Bere ustez Txinaren ezagule sakona –eta, agerikoa denez, haren arbuiatzaile sutsua– zen Hegelen gogoetara (eta Marxen iruzkinera) itzuliz, parekotasunaren bihurrikeria legoke Shimonoseki, Boxerren Matxinada eta Legazioen Auzoaren Setiotik igaro den mende eta laurdenean. Ez alferrik, gainera, Hiroshimak berak erakutsiko lukeen bezala.
Auzora etorri eta Txinari desafioka aritzeak, gaur egun, mozkinen bat eman dezake Mendebaldeko zenbait iritzi publikotan. Baina inor ez du kikiltzen Zhongnanhain. Ez eta konbentzitzen ingurumarian.
Performancearen politikagintzak beldurra eman ez baizik erakutsi egiten baitu.
Japonia, 1945eko abuztuaren 6a eta 9a. AEBek bonba atomiko bana bota zuten Hiroshima eta Nagasaki hirietan milaka eta milaka hildako eraginez; kopuru zehatzik ez dagoen arren, urte horren bukaeran hildakoak gutxienez 210.000 inguru izan zirela diote kalkulu zuhurrenek. Baina... [+]
Tel Avivek Irango programa nuklearra erasotzea hipotesia baino gerta litekeen zerbait dela esateko, atzera begiratu du hedabide ugarik: 1981ean Iraken eta 2007an Sirian, ehiza-hegazkin israeldarrek erreaktore bana birrindu zuten. Baina aurrekari horiek ez dute zer ikusirik... [+]
Urrats berri horren berri eman du Errusiako Defentsa ministerioak maiatzaren 21ean, zehaztuz "Mendebaldeko arduradun batzuen mehatxuei" bideraturiko erantzuna dela. Oraingoz, arma nuklear taktikoak ez dira inoiz erabiliak izan, hain zuzen, suntsiketa gaitasun... [+]
Burua dardaratu eta ikaratu zigun ginkgoak (Ginkgo biloba). Lizar-makila denboran ginkgoa aspaldi galdutako zuhaitz espezietzat jotzen zen. Bere hostoen fosilak ezagutzen ziren, beste arrastorik ez.
Arma nuklearrak dituzten bederatzi herrialdeek 82.900 milioi dolar gastatu zituzten iaz arma horietan, 2021ean baino %3 gehiago. Arma Nuklearren Indargabetzerako Nazioarteko Kanpainak (ICAN) argitaratutako txosteneko datuak dira. Minutuko 157.000 dolar baino gehiago.
Vladimir Putinek iragarri du prest daudela jada hamar hegazkin armak Bielorrusian zabaltzeko. Europak mehatxu egin dio Bielorrusiari, eta planarekin aurrera jarraitu ezkero "zigor gehiagorekin" erantzungo diola adierazi du.
Ofizialki bederatzi estatuk dituzte arma atomikoak, eta horien %90 Errusiaren eta AEBen eskuetan da. 1945eko abuztuaren 6an eta 9an AEBek Hiroshimara eta Nagasakira jaurtikitakoez geroztik eraso atomikorik berriz bideratu ez izana "disuasio-printzipioari" lotu zaio... [+]
Putinek nazioari buruzko urteroko hitzaldian jakinarazi du “antzerki hutsa” dela akordio hori. Mendebaldeari egotzi dio gerraren erantzule izatea, eta Errusia soilik “indarra erabiltzen” ari dela “defendatzeko”. Armak “masan... [+]
Galtzeko arrisku handirik gabeko apustua da gainean dugun Kubako misilen krisiaren 60. urteurrenaren harira norbaitek gogora ekarriko duela “telefono gorria” abian jarri zela orduko bi potentzia nuklear nagusien artean. Besterik ez bada, esateko ditxosozko telefono... [+]
Kubako misilen krisiak hirurogei urte beteko ditu hilabete honetan. Gaur egun antzeko egoera batera hurbiltzen ari gara, baina iritzi publikoa ilargian dago.
Gerra atomikoa, uranio meatzeek lagatako kalteak, zentral nuklearren hondakinak, klima aldaketari aurre egiteko balio ote dezakeen industria nuklearrak… Horiek eta energia atomikoaren beste hainbat osagai eta ikuspegi jorratzen dituzten filmak erakutsiko dira... [+]
2022ko otsailean gerra berpiztu da Europan, herrialde baten inbasiotik harago kontinente osoa eta agian mundua sutuko lukeen gerraren beldurra. 24an Errusiako armadak Ukraina inbaditu zuela jakin araztearekin batera deklaratu zuen Vladimir Putinek: “Norbaitek asmorik... [+]
2022ko otsailean gerra berpiztu da Europan, herrialde baten inbasiotik harago kontinente osoa eta agian mundua sutuko lukeen gerraren beldurra. 24an Errusiako armadak Ukraina inbaditu zuela jakin araztearekin batera deklaratu zuen Vladimir Putinek: “Norbaitek asmorik... [+]