Inork immunitatea hartara prestatu gabeko koronabirus mota berri bat bat-batean agertzeak eragin zuen arnasketa zailtasun larriak zituzten kasuak kolpetik ugaritzea. Gaixotuek zainketa intentsiboak behar dituzte, hiru astera iritsi daitekeen arnasa hartzeko laguntzaz.

Gure osasun sistemak ez dira gai halako eraso baten presiopean lan egiteko. Gainez egiten badute, zainketa intentsiboak behar dituzten beste kasu batzuk ere bidean eroriko dira. Erremedioa eduki zezaketen heriotzen kopurua lehertzen hasiko da.

Hori saihesteko modu posible bakarra  da gizakien arteko kontaktuak minimizatzea, infekzio masiboaren olatua geldiarazteko.

Wuhan hirian lehen gaixo-olatua lehertu zenean, agintariek hiria eta Hubei probintzia erabat ixteko agindu zuten. Urtarrilaren 23an gertatu zen hori. Hamabi egun geroago, otsailaren lauan, Wuhanen kasu berrien kopurua gutxitzen hasi zen. Italiako Lombardia eskualdeak itxiera agindu zuen martxoaren 9an. Hamabi egun geroago, Italiak kasu berrien lehen jaitsiera jakinarazi zuen.

Konfinamenduak ezarri dira Europako hainbat herrialdetan eta AEBko zenbait estatutan. Galdera orain izango da noiz altxatu blokeo bat. Hamabi egun nahikoa balitz ere kasu berrien gorakada izugarri bat gelditzeko, litekeena da koronabirusaren olatua gelditzeko aski ez izatea. Ziurrenik, bi aste gehiagoko entzierroa beharko da. Horren ostean, murrizketak urratsez urrats altxatu beharko dira, kasu berrien kopuruak kudeatzeko modukoa izaten jarrai dezan.

Behar bada beste hilabete gehiagoz eragotzi beharko dira bilkura masiboak. Litekeena da, halaber, bidaia murrizketa batzuk bere horretan mantentzea. Pertsonek lanera itzultzeko aukera izango dute, baina bilera handiak saihestu behar dira. Maskarak erabiltzea arau sozial bihurtu beharko litzateke.

Populazio osoak konfinatzeko orde, kutsadura sortak bilatu eta isolatu behar dira.

Osasun sistemak atal oso bat berezia behar du Covid-19 kasuak artatu ahal izateko, beste pazienteak infektatzeko arriskurik gabe. Txinak sukar klinika lokalak ezarri zituen, gripe edo Covid-19 sintomak dituzten pertsonek probak egiteko. Covid-19 dutenak bi astez isolatu behar dira, etorkizunean infekzioak saihesteko. Haien kontaktuak aktiboki arakatu behar dira. Infektatutako pertsona akutu batekin gertuko kontaktuan sartu diren pertsonak taldeko parte dira, eta probak egin eta isolatu ere egin behar dira. Isolamenduan daudenei  ordaindu egin behar zaie, bestela, batzuek saihestu egingo dute, eta birusa eta gaixotasuna zabaltzen jarraituko dute.

Neurri horiek areagotu edo erlaxatu egin daitezke, beharrezkoa den heinean. Bere helburua kasu larrien kopurua maneiatzeko moduan mantentzea da. Sistemak ondo funtzionatzen badu, birusa ere desagerraraz genezake.

Orain badauzkagu probak aurkitzeko gaixotasuna duten pertsonek garatzen dituzten antigorputzak. Proba horien ekoizpen masiboa hasi da eta horiei esker, Covid-19 gaixo bat artatzen direnek identifikatu ahalko dituzte jada arriskuan ez daudenak.

Zantzu batzuek iradokitzen dute haurrek askotan gaixotasuna eraman bai egin dutela baina kaltetu gutxi nozituz. Antigorputz testek erakutsiko dute horietatik zenbat diren dagoeneko immune. Zenbat eta kopuru handiagoa izan, orduan eta hobeto gainerako besteontzat. Test masiboek ere badirudi erakusten dutela helduen artean badirela kasu asko asintomatikoak izan arren beste batzuk infektatzen dituztenak. Hori saihesteko neurri batzuk aurkitu beharko genituzke.

Lancet aldizkariak argitaratutako artikulu batek argudiatzen du denok jantzi beharko genukeela maskara:

“Ebidentzia gutxi dauzkagu aurpegiko maskarek komunitateren arnas infekzioen aurka babes eraginkorra ematen ote duten ala ez, hala aitortzen dute Erresuma Batuak eta Alemaniak beren gomendioetan.

Alabaina, aurpegiko maskarak asko erabiltzen dituzte medikuntzako langileek, arnas infekzioak dituzten pazienteak artatzen dituztenean [hauek igorritako arnas edo listu] tanten prebentzio-neurri gisa. Arrazoizkoa dirudi iradokitzea pertsona zaurgarriek jende multzoak saihestu behar dituztela eta arrisku handiko eremuetan daudenean maskara kirurgikoak erabili behar dituztela. Ebidentziak iradokitzen du pertsona kutsatu batek COVID-19 transmitu dezakeela sintomak eduki aurretik ere eta horregatik komunitate transmisioa murriztu ahal izango dela baldin eta guztiek – infektatuak izan arren sintomarik gabekoak eta kutsakorrak diren pertsonek barne, maskarak erabiltzen badituzte”.

 

 

 

 

Mozorro bat erabiltzeak norberari laguntzen dio bere burua babesten, baina are garrantzitsuagoa dena, besteak babesten laguntzen du. Norberak eraman dezake gaixotasuna berekin eta inguruan zabaltzen ari ohartu gabe. Denok jaurtitzen ditugu tanta txikiak hitz egin, doministiku egin edo eztul egitean  Maskarak eragozten digu gure tantak besteri botatzea.

Birusak nahiko txikiak dira maskara baten poroetatik pasatzeko. Baina birusak garraiatzen dituzten tantak handiagoak dira eta ez hauek maskara zeharkatzea ez da hain erraza. Bestalde, uste da birus bakar batek kaltea eragiteko aukera gutxiago duela eta birus kopuru esanguratsu bat behar dela gaixotasuna abian jartzeko.

Badira irizpide kultural batzuk ere garamatzatenak denok maskara bana erabili dezagun eskatzera:

Badira maskarak higienezko jokabide moduan erabiltzen duten kulturak (Asiako herrialde askotan, adibidez) eta kontrastean badira beste kulturak soilik ondo ez dauden pertsonek erabiltzen dutenak (esaterako Europako eta Ipar Amerikako herrialdeetan) ea kotraste horrek eragin ditu  [maskara daramatenen] estigmatizazioa eta arrazismoa; horregatik behar da jendeari hobeto erakustea. Jende guztiok maskarak erabiltzearen abantaila bat hauxe da: guztiek maskara erabiltzean saihesten dela diskriminatzea ondo ez daudelako maskarak daramatzatenak.

Uneotan maskara profesionalen eskasia dago, eta oraindik erabilgarri daudenak gure ospitaleetan behar dituzte.

Baina bufanda bat ere erabil daiteke, nork bere maskara bat josi edo etxean eskueran aurkitutako osagaiekin maskara osatu. Horiek ez dira izango maskara profesionalak bezain onak, baina guztiek lagunduko dute Covid-19 kasu kopurua murrizten.

Birusek ez dute beroa maite. Xaboiak izorratzen ditu. Maskara garbitu dezakezu 70 ° C-tan labean berotuz edo xaboiarekin garbituz.

[Moon of Alabama bloga, Billmon sinatzen duen batek argitaratua, munduan erreferentzia nagusietakoa da geopolitikaren eta oro har nazioarteko gai nagusien jarraipenean. Covid-19 koronabirusaren jarraipena ere hasieratik egiten ari da, berme handiko iturriak erabiliz beti. ARGIAn euskaratu dugun artikulu hau martxoaren 23an argitaratu du, honako tituluz: “Coronavirus - How To Lift Lockdowns And Why We Should All Wear Masks” (Koronabirusa nola arindu eta zergatik jantzi behar dugun denok maska)]