Macronek Hizkuntza Gutxituen Lege debaluatua sinatu du, berrirakurketarako aukera deuseztatuz
Apirilaren 8an onartu zen Hizkuntza Gutxituen Legeko bi artikulu Konstituzioaren aurkakoak zirela erabaki zuen Konstituzio Kontseiluak. Lege-proposamena atzera botatzearen erabakiaren ostean, legearen aldekoek berrikusketarako bideak aztertzen ari ziren. Igande honetan ordea, Emmanuel Macron presidente frantsesak berrikusketarako bidea guztiz itxiz testua sinatu du. Ipar Euskal Herriko arduradunek, "gerra deklaraziotzat" hartu dute erabakia.
Pasa den urteko otsailean Paul Molac diputatu bretoiak Frantziako Legebiltzarrean hizkuntza gutxituei buruzko lege proposamena egin zuen eta aurtengo apirilaren 8an testua bere horretan onartu zen. Apirilaren 22an ordea, 60 diputatu baino gehiagok legearen aurkako helegitea jarri zuten Konstituzio Kontseiluan. Kontseiluak azkenean legea atzera botatzea erabaki zuen hainbat artikulu Kontituzioaren aurkakoak zirelako. Ondorioz, lege proposamena moldatu eta garrantzi handieneko bi artikulu baliogabetu zituen.
Azken asteetan hainbat eztabaida izan dira erabaki hori leheneratzeko legezko aukeren inguruan. Izan ere, bi aukera posible ikusten ziren. Bata Macronek konstituzioko 2.artikuluaren erreforma egitea litzateke, frantsesa Estatuko hizkuntza ofizial bakartzat hartzen duen artikulua moldatzea, hain zuzen ere. Bide luzea litzateke presidentearen borondatea ez ezik, bi ganberen gehiengoa edo erreferendum bat beharko litzatekeelako.
Bigarren aukera, 10.2 artikuluan babestea litzateke. Laburbilduz, artikulu horrek presidenteari gaitasuna ematen dio Legebiltzarrari testua berrikusteko eska diezaion, berrikusketa osagarri moduko baterako bidea irekiz.
Azken bide honekin, Molac Legea-ren bi artikulu atzera botatzeko eztabaida berrikusteko eskatuko luke presidenteak. 4. eta 9. artikuluak dira eztabaida sortu dutenak: 4.artikulua hezkuntzako murgiltze ereduari buruzkoa da eta 9.ak estatu zibileko dokumentuetan esaterako, “ñ” zeinua erabiltzea galarazten du, frantsesez existitzen ez dena, baina bai euskaraz eta bretoieraz.
Bide hori ordea, bertan behera geratu da igande honetan Emmanuel Macron Frantziako Estatuko presidenteak testua sinatu duenean. Ipar Euskal Herriko arduradun instituzionalek eta hezkuntza sareek "gerra deklaraziotzat" jo dute presidentearen jarrera politikoa eta maiatzaren 29an manifestazioa egingo dute Baionan arratsaldeko 16:00etan.
Hizkuntza gutxituei begira Frantziaren jarrera salatzeko prentsaurreko bat egin dute Parisen hainbat diputatuk. Frantziako hizkuntza gutxituen kontrako azken erasoek protestak eragin dituzte Korsikan, Katalunian eta Martinikan. Régions et Peuples Solidaires mugimenduak... [+]
Okzitaniako Tolosako Apelazio epaitegiak eman du epaia, eta horren arabera, udaletan ezingo da katalana lehen hizkuntza moduan erabili, eta izatekotan, frantsesez egin ondoren, hura katalanera itzuli ahal izango da.
Samira Belyouaou (Heidelberg, Alemania, 1994) diasporako alaba da. Gurasoak Rifen (Maroko) jaioak, Alemanian Samira alabak eta lau seme-alaba gehiagok amazigera izan zuten etxeko hizkuntza. Itzulpengintza ikasketak egina, software enpresa batean ari da, beren produktuak 80... [+]
Korsikako legebiltzarkideek ezin dute Korsikako Asanblean korsikeraz hitz egin, Bastiako Auzitegiaren 2023ko epai baten arabera. Ebazpen horri helegitea jarri zion Asanbleak, baina debekua berretsi du orain auzitegi berak. Epaiak tokiko beste hizkuntzei eragiten diela ohartarazi... [+]
Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]
Alexandru Jerpelea Bukaresteko (Errumania) batxilergoko 17 urteko ikaslea da, eta itzulpen automatikoko lehen sistema neuronala sortu du arrumanorako. Balkanetan 200.000 pertsona inguruk hitz egiten duten hizkuntza erromaniko gutxitua da. Bere tresna berritzaileak, [+]
Hizkuntzen irabazia kongresua izango da azaroaren 26an eta 27an Donostian. Arlo digitalean inglesaren erabilera aregotzen ari den garaietan, kongresuak euskara bezalako hizkuntza gutxituek tokiko ekonomiari egiten dioten ekarpena agerian utzi nahi du.
Friulieraz egiten duen irrati lokal bat da Suns Europe jaialdiaren antolatzailea eta berak egiten du zuzeneko jarraipena. Miren Narbaiza MICE ariko da oholtza gainean, Euskal Herria ordezkatzen.
Uwa, kamsá, tukuná, uitoto, tikuna, embera, nasa-yuwe, nukak, sikuani, siano, macuna, yuruti, kichwa, achagua, bora, ettenaka. Horiek dira Kolonbian hitz egiten diren hizkuntzetako batzuk. Tamalez, Kolonbian bizi nintzenean, Cundinamarcan, nik ez nuen gure... [+]
Lanopor egun batzuk izan nituen joan den astean. Oporrak ziren, baina ordu batzuk dedikatzen dizkiodan afizio bati emanak izan ziren, biltzar batean inbertituak: hotelean lo eta hotel bereko areto batean jardunaldiak goiz eta arratsaldez. Ordu gutxi batzuk geratzen ziren hiria... [+]
Marfa (AEB), 1954. Texasko basamortuko herri horretako Blackwell lehen hezkuntzako eskolan haurrak zeremonia berezi batean parte hartzera behartu zituzten. Irakasleek paper zatiak banatu zizkieten eta bertan zera idazteko eskatu: “Ez dut espainieraz hitz egingo, ez... [+]
Erreportaje honetako protagonistak Gasteizen bizi dira eta hizkuntza gutxiagotuetan hitz egiten dute: amazigeraz, galegoz, mirpuriz eta guaranieraz, hurrenez hurren. Soumia Berkani Ben Yahia, Toni Cid Armanda, Altaf Hussain, eta Sonia eta Delcy Godoy Bizzozzero dira. Euskal... [+]
Soziolinguistika Klusterrak antolatuta 2024ko Euskal Soziolinguistika Jardunaldia egin berri da Gasteizen apirilaren 23an. Azken urteetan euskararen eta katalanaren alde eta aurka agertu diren diskurtsoak izan ziren ardatz. Onintza Legorburu, Xan Aire eta Mikel Peruarena aritu... [+]