M1: Matxinada horia

  • Azken sei hilabeteotan arreta bereziarekin jarraitu ditut Jaka Horiek Estatu frantsesean sortu duten zurrunbilo politikoa eta eragin duten egoera berria. Haien inguruan idatzitakoak ere irakurtzen saiatu naiz, batez ere, sare sozialetan. Izan ere, Estatu frantseseko ikus-entzunezko zein idatzizko prentsa nagusiaren jokabidea tamalgarria izan da. Euskal Herrian ETAren unerik gogorrenetan euskaldunekin jokatu zuten modu berean jokatu dute hedabide frantses nagusiek Jaka Horien errealitatearen aurrean: zaborra, gezurra eta klase politiko zein ekonomiko nagusiaren aldeko iritzi publikoaren manipulazio interesatu eta lotsagarria. Dinamika instituzionalean murgilduta dagoen ezker politiko nahiz sindikalaren jokabidea ere ez da txalogarria izan, kontrolatzen ez duten matxinada sozial erraldoiaren aurrean. Gauza bakarra falta zitzaidan zerbait idazteko, beraien manifestaldi batean parte hartzea, eta horixe egin berri dut Parisen, Marixol Iparragirre euskal preso politikoari eginiko bisitarako bidaia aprobetxatuz. Gauzak horrela, euskal hedabide gehienek hain garrantzi txikia eman dioten gertakari sozial nagusi honen inguruan zenbait iritzi ematen ausartuko naiz Maiatzaren 1aren atarian.

Jaka Horiek Frantziako estatuko biribilguneak hartu dituzte.

2019ko apirilaren 25ean - 09:53

Europako zein munduko botere ekonomiko nahiz finantziero handienek planeta astintzen zuen krisidialdi ekonomikoaren erdian publikoki eta indarrez txalotu zuten Frantses Estatuko Macron presidente hautatu berriak inondik inora espero ez zuen matxinada sozialarekin egin du topo Frantses Estatuan. Bere burua politika egiteko modu berriaren (macronismoa) sortzaile gisa historiara eta entziklopediatara pasako zela pentsatzen zuen politikari egolatra amildegiaren aurrean jarri du azken hamarkadatan Estatu frantsesean ezagutu den mugimendu sozial indartsuenak, Jaka Horien mugimenduak.

Jaka Horiek, aldiz, munduari erakutsi nahiko diote Macron hondoratzeko gai izan direla, ezkerreko politika mota berri bati ateak zabalduz Europan eta munduan

Eta Macronek, bereari eutsiz, amore ematen ez badu, Jaka Horiek amildegitik behera botako dute, inolako zalantzarik gabe. Hori ere jokoan baitago datorren abuztuan, Miarritzen egingo den G7ren gailurrean. Macronek Miarritzen munduaren aurrean Jaka Horien matxinada gainditu duela frogatu nahiko du, kapitalari arnas emanez. Jaka Horiek, aldiz, munduari erakutsi nahiko diote Macron hondoratzeko gai izan direla, ezkerreko politika mota berri bati ateak zabalduz Europan eta munduan. Ez da txantxatakoa, beraz, Miarritzeko gailurrean jokoan dagoena eta jokoan duguna.

Izan ere, ikuspegi politiko zein sozialetik oso aberatsa eta interesgarria da Jaka Horien mugimendua eta ez soilik beraien borrokaren ereduarengatik –autonomia osoa, autogestioa, espazio publikoaren okupazioa, desobedientzia, ekintza zuzena, kolaborazio eza–, edota partaideen aniztasunarengatik –sektore prekarizatuak, langileak zein klase ertainekoak– baita denboran zehar beraien dinamika mantentzeko izan duten gaitasunarengatik ere. Eta hori guztia ezkerrean ohikoak izan diren aldarrikapen asko bereganatuz. Denborak erakutsi du eskuin muturrarekin zer ikusirik ez duen mugimendu soziala dela, eskuin muturrak manipulatzeko saio bat baino gehiago egin duen arren.

Parisen parte hartu nuen azken manifestaldian, nagusiki Jaka Horiez osaturiko Fronte Sozialaren bloke anitz eta handiaz gain, bertan izan ziren Attac, CGT, FO, Solidaires, NPA... beren ikur eta militantziarekin. Eskuin aldeko antolamendurik, militanterik edota aldarrikapenik ez. Manifestaldi osoan ozenki bota ziren konsigna guzti-guztiak, ezkerrekoak izan ziren: prekarietatearen aurkakoak, poliziaren bortxakeriaren kontrakoak, demokraziaren aldekoak, aberatsen zergen aldekoak, migrazioaren aldekoak, herri kontsultaren aldekoak, aldaketa klimatikoaren aurkakoak, Macronen aurkakoak...

Istilu handiak eragin dituzte Jaka Horiek.

Nola azal daiteke horrelako mugimendu sozial zabala, indartsua, bat-batekoa eta antolakuntza aldetik hain sakabanatua, ezkerraren ohiko antolamenduetatik at sortu eta bideratu izana Frantses Estatuan? Uka ezina da jendartearen atal oso zabalaren egonezin politikoa eta ekonomikoaren aurrean ezkerra ez dela gai izan amorru hori ikusteko eta bideratzeko. Errealitate larria. Izan ere, gauzak aldatzeko ordua iritsi denean, ezker konbentzional instituzionalak ez du inolako sinesgarritasunik izan jendarte zabal horrentzat eta Jaka Horiek nahiago izan dute beren bidea egin. Oso gertakari larria da ezker konbentzional eta instituzional frantsesarentzat, ez baikara manifestaldi batez ari, baizik eta Frantses Estatuko Macronen Gobernua hankaz gora bota dezakeen dinamika oso batez.

Frantses Estatuko ohiko ezkerra matxinada horretatik at geratu da. Are eta okerrago, jendarte mugimendu hau indartzera jo beharrean, albo batera utzi du, kontra egin ez duenean, hedabide nagusiek ezarritako diskurtsoak bereganatuz: eskuin muturraren mugimendua dela, sistemaren aurkako mugimendu antisistemikoa dela, ez dela gauza garbia, biolentoak direla... Horrek guztiak ere azal lezake Jaka Horien mugimenduak izan duen ezaugarri desobedientea (errotonden okupazioa, baimenik gabeko mobilizazioak, garraioaren blokeoa) baita ekintza zuzenerako joera ere, biolentziaren erabilerarekin gehienak bat ez datozen arren. Dena dela, Macronek zazpi hilabete hauetan argi erakutsi du Parisko eta beste hiri handietako sarraskiak hasi arte, Gobernuak ez dituela benetan serio hartu Jaka Horiak.

Matxinada horia badator eta Miarritzeraino ere iritsiko da abuztuan. Frantses Estatuan gertatzen ari denaz zer hausnartu badugu bai Ezker Abertzalean, bai Euskal Herrian

Eta guri dagokigunez ere ez gara oso fin ibili. Euskal Herria ez dutela aitortzen, Marseillaise abesten dutela, bandera frantsesa daramatela eta horrelakoak esan ditugu mugimendu sozial erraldoi horrekin bat ez egiteko. Ez dugu dozena bat hildako, 2.200 zauritu (5 esku zartatu eta 23 begi lehertu, dozenaka birika zulatu, ehunka barne hemorragiak eta itolarri larriak eragin, milaka erredurak...) eta Eskubide Zibil eta Politikoen murrizketak (milaka atxilotu, ehunka espetxeratu, mobilizazioak debekatu...) ekarri dituen errepresioa indarrez salatu eta mugimenduarekiko elkartasuna behar den moduan adierazi. Kataluniako Estelada handia zegoen Parisko manifestaldian, eta ez zen lehen aldia izango. Aldiz, ikurrinarik ez... Horrela jokatuz, ez gaituzte inoiz ulertuko. Zer ikasi badugu, zalantzarik ez.

Sareko azterketek adierazitakoarekin bat eginik, Parisko manifestaldian ikusi genuen Jaka Horien manifestaldian bildutako jendarte sektorea orain arte Frantses Estatuaren aldetik babes soziala, lana, oinarrizko bizi baldintzak, hezkuntza-osasun-garraio zerbitzu publikoak jaso izan dituen langile zein herritar klasea izan da, hau da, gaur arte soldata kobratuz ere beren egoera prekarizatzen ari dela ikusi duten milioika lagunena. Aldiz, aspaldiko hamarkadotan bazterketa sozialik gogorrenean bizi den sektore sozial baztertuena, “banlieu” delakoetan bizi dena, ez zegoen benetan ordezkatua Parisko mobilizazioan. Horiek guztiek, aspaldi galdu zituzten Frantses Estatuak eskaintzen omen zizkien eskubide, zerbitzu eta babes sozial guztiak. Agian horrek azal lezake orain arteko hiri handietako auzo beroetan Jaka Horien mugimenduaren presentzia oso mugatua izatea. Eta, bestalde, ezin ahaztu Jaka Horien mugimendua bera sorreraz nekazal munduan eman zela.

Bi hitzetan esanda, azken urteotan asko aberastu den elite ekonomikoaren aurrean, prekarizatzen eta pobretzen joan den langileriaren zein herritar sektoreen esparru zabala da Jaka Horien oinarrian dagoena, egoera bera pairatzen hasi diren klase ertainaren atal batzuekin batera. Horretan datza Macronen beldurrik handiena, Jaka Horien mugimendua langile eta klase ertainetan ezezik, auzo beroetan ere erreferente bihurtzea. Eta horixe da ostegun honetatik aurrera gerta daitekeena, ebidentea baita Macronek berak antolatutako Eztabaida Nazionaleko emaitzak ez direla bat etorriko Jaka Horien aldarrikapenekin eta, ondorioz, datorren Maiatzaren 1ean Jaka Horien eta sindikatuen bateratze estrategikoaren hasiera eman daitekeela.

Matxinada horia badator eta Miarritzeraino ere iritsiko da abuztuan. Frantses Estatuan gertatzen ari denaz zer hausnartu badugu bai Ezker Abertzalean, bai Euskal Herrian. Kapitalaren aurreko erantzuna eta erresistentzia prestatzen eta gogortzen hasi behar dugu Euskal Herri osoan.

Joseba Alvarez, Sortuko kidea

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Teknologia
Gai izango ez garenean

Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]


Materialismo histerikoa
Idatzi nahi nuen

Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]


2024-12-21 | Iñaki Lasa Nuin
Pagadiak

Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.

Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]


Elkar mugituz?

Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.

Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]


Gobernu berriaren aurrekontu neoliberal zaharrak

 Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.


2024-12-20 | Nekane Txapartegi
Izartxoak *, arriskutsuak patriarkatuarentzat

Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]


2024-12-20 | Edu Zelaieta Anta
Pereza

Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]


2024-12-20 | Hiruki Larroxa
Irribarre egin, murtxikatu eta isildu

Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]


2024-12-20 | Sonia González
DSBEren ‘humilladeroa’

Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]


Siriako Arabiar Errepublikaren amaiera

Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]


Oasiaren ondorena

Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]


Euskararen Eguneko manifestu bat

Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]


Frantziara eta Espainiara bidean

Azaroaren erdialdean ARGIA komunikabidearen efemeridearen bitartez gogoratu dut espainiar selekzioan jokatzen jarraitzeko ukoa duela 25 urte egin nuela. Efemeride horrek atzera begiratzeko eta hausnarketa egiteko aukera eman dit.

Nazioarteko Kirol lehiak herrialdeen arteko... [+]


2024-12-20 | Hainbat egile*
Pornografia gaztetan

Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?

Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]


Eguneraketa berriak daude