Lurra negozioa egiteko ala elikadura eta bizitza duinerako?
Lurrak espekulaziorako eta dirua egiteko helburu bakarrarekin darabiltzaten jabeak badira Euskal Herriko hamaika txokotan; horren adibide nagusi izan dira azken urteotan Arbonako, Senpereko eta Kanboko esperientziak. Baina Hego Euskal Herrian ere badira antzeko kasuak; Uribe Kostan, esaterako, Berangoko Otxantegi Herri Lurra proiektua erresistentzian ari da lursail horretan egin nahi duten hirigintza egitasmoen aurrean. “Hirigintza planak nekazaritzarako oztopo dira, eta hau adibide bat baizik ez da”, salatu du proiektuko kideak. Iaztik, ortu komunala martxan dute Otxantegiko lurretan. Beste behin, bizitza vs. kapitala.
Egungo krisi ekosozialari erantzuteko asmoz abiatu zuen proiektua Berangoko gazte talde batek, eta hiru zutabe ditu: elikadura burujabetza sustatzea, etxebizitza eskubidea aldarrikatzea eta aisialdi eredu alternatiboak eraikitzea. “Elikadura burujabetzan, iaz hasi ginen Otxantegiko lurretan ortu komunala egiten, uste baitugu egungo krisian lehen sektorea indartu beharra dagoela”, azaldu dute. Eukalipto eta pinu landaketek eta enpresa eta lurjabe handien mesedetara diseinatutako hirigintza planek guztiz oztopatzen dute nekazaritza proiektuak abiatzeko aukera Uribe Kostan, eta horregatik erabaki zuten lurrak berreskuratzea eta bertan baratzea eta bestelako ekimenak martxan jartzea.
“Inguru honetan lehen sektorea indartsu zegoen garai batean, baina gaur egun ez dago harreman handiegirik, eta beraz, ortua kaletarrei hurbiltzea ere bada gure asmoa”, diote. Asanbalda bidez erabakitzen dute zer eta zenbat erein, eta auzolanean egiten dituzte ortuko lanak. “Uzta kide guztien artean banatzen dugu, eta dohaintzak ere egin izan ditugu”. Hamar bat lagun modu finkoan ari dira ortuan, baina zenbait auzolanetan 30 lagun bildu direla kontatu dute.
Harremanak eta sarea egitea
Aguirre-Lipperheide familiarena da Otxantegiko dorretxearen inguruko lurren zatirik handiena. Haiek dira Berangoko lur azaleraren zazpirenaren jabe, eta proiektuko kideek salatu dutenez, 30 milioi irabazi nahi dituzte hirigintza proiektuarekin. “20 bat urte daramatzate proiektu honekin, eta Berangoko Udalak faborezko tratua ematen die”, salatu dute. Otxantegi Herri Lurretik diotenez, udalak hirigintza plana etxebizitza eskubidea bermatzeko egitasmo bezala saldu arren, benetan etxebizitza arazoa konpontzeko ezer gutxi ari dira egiten. “Guk etxebizitza eskubidea aldarrikatzen dugu, baina hirigintza eredu honen aurka gaude”, diote.
Bestetik, Otxantegikoa herritarren aisialdirako eta sarea egiteko gune garrantzitsua dela aldarrikatzen dute. “Eskualdeko euskara berreskuratzeko ekimenak egin ditugu, liburu aurkezpenak, jai alternatiboak…”. Abenduaren 23an, esaterako, neguko solstizioaren ospakizuna eginen dute. Azaro bukaeran antolatutako erresistentziari esker desalojatuak izatea ekidin zuten, baina proiektuaren etorkizunari kezkaz begiratzen diote kideek. “Argi dugu erresistentziarekin jarraituko dugula”, diote.
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin... [+]
Urteak daramatza Cederna Garalur landa garapenerako elkarteak elikaduraren eta lehen sektorearen inguruko lanketa egiten Nafarroako Mendialdean. Elikadura osasuntsurako eta kontsumo jasangarriago baterako bidea egitea da asmoa, eta bide luze horretan, egitasmo berria gauzatu du:... [+]
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]
Lehen begi kolpean, ohiko artaldea dirudi argazkikoak, ezta? Bada, ez… ardi horiek suhiltzaile ere badira eta. Nafarroako Zunbeltz Nekazaritzako Test Guneak zerbitzu berria eta berritzailea jarri du martxan Lizarraldean: Arsue, edo artalde suhiltzaile estentsiboa... [+]
Urteak daramatzate Atxondoko Biezko baserrian bizitzen eta lanean Aner Garitaonandiak eta Oihane Lekunberrik. “Kaletarrak ginen gu, nik enpresa eta turismo ikasketak egin nituen, baina mundu hori ez zitzaidan gustatzen…”, azaldu du ekoizleak. Lekunberrik,... [+]
2009an sortu zen Ja(ki)tea elkartea zenbait jatetxe, sukaldari eta gastronomia kritikariren arteko elkarlanetik. “Hasiera hartan, Gipuzkoako 14 bat jatetxe elkartu ginen, baina pixkanaka hazten joan da proiektua, eta gaur egun 37 gara”, azaldu du Xabier Zabaletak,... [+]
Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]
Elkea proiektuan produktu asko eta desberdinak ekoizten ditu David Ruiz de Galarreta Azpilikueta ekoizle amezkoarrak. Olibondoekin hasi zen, baina fruta arbolek, lekaleek eta zekaleek ere beren tokia egin dute proiektuan urteotan. Eta, orain, jarduera berri bat gehitu die... [+]
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]
Urteak dira Nafarroan eta beste zenbait tokitan hazien liburutegi proiektuak martxan dituztela. Hazien liburutegiak, liburuen liburutegietan. Euskal Herriko Hazien Sareak antolatutako hitzaldi batean izan zuen egitasmo horien berri Ane Leturia Delfrade Antzuolako liburuzainak,... [+]