Urteak daramatzagu, Estatu Batuen eta Txinaren arteko talka, ekonomikoa oraingoz, sutu zenetik batez ere, lur arraroen kopla ezpainetan dugula. Zuzenean (haien ekoizpenaren ia-monopolioak Txinari egun ematen dion negoziazio-ahalmen handiagatik) nahiz zeharka (izen bitxidun elementu kimiko horiek goreneko teknologietan duten balio erabakigarria dela eta).
Halakoekin zerikusia duten azken gorabehera ezagunek badute, batzuetan, komikotasuna (hala, samario-kobaltozko iman txinatarren kontura Pentagonoak arestian hilabete baino gehiagoz eten behar izan duen F-35 hegazkinen emaria). Baita bitxitasuna ere, besteetan: abuztuko tentsio-aldiaren harira Txinak Taiwanekiko salerosketetan debekatu zuen lehen gaietako bat... harea izan zela, adibidez. Badu zergatia. Edonola ere, argi dago goi-teknologien inguruko gerra, ekonomikoa oraingoz, hasi besterik ez dela egin.
Orain arteko azterlanetan apenas aipatu den osagai bat gehitzen ari zaio, ordea, ekuazio horri, dagoeneko. Talentua ez da, ez, lur arraroetako bat... “arraroa” baden arren, definizioz bederen. Egun eman ohi zaion adieran, haatik, kidetasun estuena du goi-teknologiaren osagai guztiekin.
Horregatik, seguruenera, ez zitzaigun batere arraroa egin Xi Jinpingi entzutea, XX. kongresuaren aurrean irakurri zuen txostenean, “zientzia eta teknologia dira gure produkzio-indar nagusiak, talentua da gure lehengai nagusia eta berrikuntza da gure hazkunde-gidari nagusia”.
Kostako da antzeko ezer aurkitzea iraganeko kongresu-txostenetan. Baina ez da batere harrigarria iazko iraileko azken astean Txinako Alderdi Komunistak, formalidade guztiekin, “talentuaren lanketarako” egin zuen konferentzia nazional bereziaren aditzera duen edonorentzat: han esan zuen Jinping-ek hori eta gehiago.
Gero eta argiago dago gaur egun Txina dela, Indiarekin batera, oinarrizko talentu-lehengai horren sorleku handienetakoa, handiena ez bada, edozein delarik neurgailua. Txinatar eta asiar lehengai horren onuradun nagusienetakoa, nagusiena ez bada, Estatu Batuak direla ere ukaezina dela esango nuke. Gero eta gutxiago da “wasp” (edo “was” soilik) AEBetako talentua.
Horregatik norbaitek tentu handi-handiz irakurri behar luke Asian American Scholar Forum-ak sustatu eta Harvard, Princeton eta MITeko adituek landuta argitaratu berri den txostena, Estatu Batuetan jasaten ari diren jazarpenagatik "etxera" itzultzen ari diren jatorri txinatarreko ehunka zientzialarien egitate asaldagarria azaltzen duena.
Gizalegea ahaztuta ere, ez da oso zentzuzkoa Estatu Batuetan gertatzen ari den hori.
Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]
2018ko martxoaren lehena zen, bere lehen agintaldiaren lehen laurdena burututa, Donald Trumpek pentsaera politiko-ekonomikoaren lagin gardenena utzi zigunean: “Merkataritza-gerrak onak dira, eta irabazten errazak”. Orduantxe abian jartzear zituen altzairu eta... [+]
Ipar hemisferioan ikasturtea hastearekin batera izan ohi den albiste-zaparradan argitaratu zen duela astetxo batzuk: aspaldiko urteetan ez bezala, txinatar jatorriko ikasleak (275 milatik gora) ez dira jada ugarienak Estatu Batuetako unibertsitateetako atzerriko ikaslerian;... [+]
Argazkia bai, ala argazkia ez? Oraintxe bertan, ez dago argi Rio de Janeiron hasi berri-berria den G20aren goi bileran argazkia izango ote dugun ala ez. Bertaratu diren agintari gorenen “familia-argazkia”, alegia. Horrelakoetan arauzkoa bihurtu dena: turista... [+]
Mundu mailako inperioaren urbs estatubatuarra –eta haren periferiako lurbira osoa– Donald Trumpen bigarren agintaldirako kontuak ateratzen ahalegintzen ari garenean, tentsioak gorabidean jarraitzen du datozen lau urteetan, zalantzarik gabe, arreta-gune nagusietakoa... [+]
Kontinente zaharrak gerra komertziala plantatu dio Txinari, auto elektrikoen merkatu europarra porrot historiko eta irrigarri izatetik gertu dagoelako. Txinatarren errua omen, kotxe elektriko europarrak bi aldiz garestiago izatea haienekin alderatuta. Min egiten dietena da... [+]
Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]
Kontatu –ezta iradoki ere– ez digutenez, imajinatu egin beharko dugu. Gertatu, halatsu gertatuko zelako, gutxi gora behera.
Tximeleta efektua deituaren bertsio eguneratua ematen du: unibertsitate-mintegi arrunt eta ziztrin samarra baino asko gehiago ez lirudikeenak belarri guztiak tentetu arazi ditu Asia Ekialdean, bereziki Japonian. Baita gugandik gertuago ere.
Azkenean, odolik isuri gabe amaitu da apirilaz geroztik Sabina/Xianbin/Escoda atoloiaren urmaelean, Spratley uhartediaren ekialdean, BRP Teresa Magbanua, Filipinen kosta-zaintzako ontziaren aingura-aldi luze bezain atezua. Irailaren 15ean, igandez, aingura jaso eta porturantz... [+]
Txina Hegoaldeko Itsasoan gaiztotzen ari da gatazka Filipinak eta Txinaren artean. Nabari du oraintsu arte Second Thomas Shoal/Ren’ai Jiao/Ayungin uharrian nahita hondoa jota datzan Sierra Madre filipinar gerraontziaren hondakinen inguruko tirabira batere konpondu gabe,... [+]
Iazko urtarril-otsailean izan genuen Hego Euskal Herrian bisitari, egundoko propagandaz girotuta baina aparteko arrakastarik gabe, Shen Yun izeneko antolakundearen “Txina komunismoaren aurretik” ikuskizuna. Agian neuk ere esan behar nuen zerbait orduan, haren... [+]
Hamas, Fatah, Palestina Askatzeko Herri Frontea, Palestinako Jihad Islamikoa eta beste hamar taldek hitzarmena sinatu dute, genozidioa amaitu ostean “Palestinako lurralde guztien” gaineko agintea izateko. “Okupazioaren aurka borrokatzeko” eskubidea dutela... [+]
Munduko erakunde militar suntsitzaileenak 75 urte bete ditu, eta eztei horiek behar bezala ospatzeko, esan du bere kideek gehiago gastatu beharko dutela armetan. Gainera, urtemugaren goi bileran beste potentzien kontrako gerra hauspotu du NATOk, Txinaren eta Errusiaren kontrako... [+]
Urtebeteko atzerapenarekin hasi da Pekinen 2022an egindako Alderdi Komunistaren XX. Kongresutik datorren Komite Zentralaren III. Osoko Bilkura.